Biçim Zamanlarının Yem Bezelyesinin (Pisum sativum spp. arvense L.) Kuru Madde Verimi ve Kalitesine Etkileri

Yıl 2022, Cilt: 32 Sayı: 2, 253 - 263, 29.12.2022

Hülya Okkaoğlu Ergül Ay Ceylan Büyükkileci Melek Akça Pelen Hüseyin Özpınar

https://doi.org/10.18615/anadolu.1225206

Öz

Çalışma üç farklı biçim zamanlarında farklı çiçeklenme zamanına sahip olan yem bezelyesi çeşitlerinin kuru madde verim ve kalitesine etkilerini araştırmak için 2018 ve 2019 yıllarında Menemen-İzmir koşullarında (Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü) yürütülmüştür. Çeşitlerin kuru madde verimleri geç yapılan biçim zamanları ile birlikte artmıştır. Üçüncü biçim zamanı olan alt baklaların doldurma döneminde en yüksek kuru madde verimi elde edilmiştir (1002 kg/da). Çeşitler biçim zamanlarına farklı tepkiler vermiştir. Geçci çeşit Töre ikinci ve üçüncü bizim zamanlarında aynı verimi verirken (852, 845 kg/da), erkenci çeşit Livioletta üçüncü biçimde en yüksek verime sahip olmuştur (1159 kg/da). Erkenci çeşit, geçci çeşide oranla geç biçimlerde daha düşük lif oranlarına sahip olmuş ve daha kaliteli kuru madde verimi vermiştir. Genel olarak biçim zamanları geciktikçe % ADF ve % NDF oranları yükselmiştir. İkinci ürün tarımı yapılan bölgelerde, erkenci yem bezelyesi çeşitlerinin kullanılması halinde, pamuk tarımını kısıtlamadan daha geç zamanlarda hasat yapılarak kaliteli ve yüksek verimler alınabileceği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yem bezelyesi, biçim zamanı, kuru madde verimi, kalite özellikleri, ara ürün

Effects of Cutting Times on Dry Matter Yield and Quality of Field Pea (Pisum sativum spp. arvense L.)

Öz

This study was conducted to determine the effects of different cutting times on dry matter yield and quality of field pea varieties with different flowering habits under conditions of Menemen-Izmir (Aegean Agricultural Research Institute) in 2018 and 2019.
Dry matter yields increased with late cutting times. The highest dry matter yield (10020 kg/ha) was obtained with the last cutting time which was the first pods filling time. However, varieties reacted differently to cutting times. While the late variety had similar yields at the second and third cutting times (8520 and 8450 kg/ha), the early variety had maximum yield at the third cutting time (11590 kg/ha). In general, ADF and NDF contents increased as cutting times were delayed. But, there were differences between varieties and the early variety maintained lower fiber ratios and, therefore, had better quality forage compared to the late variety.
The fact that the early field pea variety is used does not restrict cotton growing indeed, better quality and high yield forage can be produced with late harvest times.

Anahtar Kelimeler

Field pea, cutting time, dry matter yield, quality characters, intercrop

Kaynakça

• Açıkgöz, E. 2001. Yem Bitkileri Uludağ Üni. Zir. Fak. Tarla Bit. Bölümü Uludağ Ün. Güçlendirme vakfı Yayın No:182 VİPAŞ AŞ Yayın no:58 Bursa. 114-118.
• Açıkgöz, E., A. Üstün, İ. Gül, E. Anlarsal, A.S. Tekeli, İ. Nizam, R. Avcıoğlu, H. Geren, S. Çakmakçı, B. Aydınoğlu, C. Yücel, M. Avcı, Z. Acar, İ. Ayan, A. Uzun, U. Bilgili, M. Sincik, ve M. Yavuz. 2009. Genotype x Environment Interaction and stability analysis for dry matter and seed yield in field pea (Pisum sativum L.) Spanish Journal of Agricultural Research 7(1): 96-106. ISSN:1695-971-X.
• Alatürk, F., Ç. Çınar ve A. Gökkuş. 2021. Farklı Sıra Aralıklarının Bazı Yem Bezelyesi çeşitlerinin Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 8(1):53-57.
• Anonim. 1971. Menemen ovası temel toprak etüdü. Toprak sSu Genel Müdürlüğü Toprak ve Etüd Haritalama Dairesi Raporları, No:24, Ankara.
• Anonim. 2019. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Anonim. 2019. Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü Baklagil Yem Bitkileri Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı, Ankara.
• Anonim. 2020a. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu (htttps://biruni.tuik.gov.tr) Ankara.
• Anonim. 2020b. Hayvansal Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu (htttps://biruni.tuik.gov.tr) Ankara.
• Ateş, E. ve S. Tekeli. 2017. Farklı taban gübresi uygulamalarının yem bezelyesi (Pisum arvense L.)’nin ot verimi ve kalitesine etkisi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20:13-16.
• Ay, U., M. Altın, ve C. Şen, 2017. Kırklareli Koşullarında yem bezelyesi (Pisum arvense L.)- buğday’ın (Triticum aestivum L.) farklı karışım oranları ve biçim zamanlarının ot verimi ve kalitesine etkisi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 14 (3):80-85.
• Beşer, N., G. Çivi, ve Y. Kaya. 2020. The determination of yield performances of some forage pea varieties in Thrace Region. I. International Agricultural, Biological & Life Science Conference. 1-3 September 2020. Edirne, Turkey.
• Bilgili, U. 2009. Yem Bezelyesi (Pisum arvense L.) T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yem bitkileri Baklagil Yembitkileri C:2 :440-447ISBN:978-605-60864-1-0(2.c)
• Clark, A. 2007. Managing Cover Crops Profitably. Sustainable Agriculture Research and Education College Park MD.
• Çaçan, E., M. Kaplan, , K. Kökten, H. Tutar, 2018. Evaluation of some forage pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) lines and cultivars in terms of seed yield and straw quality. Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 8(2): 275-284
• Çankaya, N., K. İspirli, , F. Alay, İ. Ekmen. 2015. Bafra ovası koşullarında bazı yem bezelyesi (Pisum arvense L.) çeşitlerinde verim ve verim unsurları arasındaki ilişkilerin path analizi ile belirlenmesi. 11. Tarla Bitkileri Kongresi (7-10 Eylül 2015) Çanakkale, S:172-175
• Elzebroek, T., and K. Wind. 2008. Guide to cultivated plants. CAB International. Oxfordshire, UK.
• Geren, H. ve Ö. Alan.2012. Farklı ekim zamanlarının iki bezelye (Pisum sativum L.) çeşidinde ot verimi ve diğer bazı özellikler üzerine etkileri. Anadolu J. Of AARI 22(2): 37-47.
• Kalaycı, M. 2005. Örneklerle Jump Kullanımı ve Tarımsal Araştırma İçin Varyans Analiz Modelleri. Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları Yayın No: 21. Eskişehir.
• Karaköy, T., A. Demirbaş, V. Yörük, F. Toklu , F. S. Baloch, A. Ton, A. E. Anlarsal, H. Özkan 2016. Sivas ekolojik koşullarında soğuğa dayanıklı bezelye (Pisum sativum ssp. sativum L. ve ssp. arvense L.) genotiplerinin belirlenmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 25 (Özel sayı-1):171-176.
• Konuk, A. ve A. Tamkoç.2018. Yem bezelyesinde kışlık ve yazlık ekimin bazı tarımsal özellikler üzerine etkisi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi7 (1): 39-50.
• McPhee, K., 2003. Dry pea production and breeding-a mini review. WFL Pub. Sci. and Tech. Food, Agric. and Environ. V. 1 (1):64-69.
• Öztürk, M. ve M. Aydın.2009. Bazı kışlık yem bitkilerinde çinkolu gübrelemenin verim ve kalite üzerine etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Ana Bilim Dalı Aydın. (Basılmamış YL Tezi).
• Sheaffer, C. C., M. A. Peterson, M. Mccalin, J. J. Volene, J. H. Cherney, K. D. Johnson, W. T. Woodward, and D. R. Viands1995. Acide detergent fiber, neutral detergent fiber concentration and relative feed value. North American Alfalfa Improvement Conference. Minneapolis.
• Steel, R. G. D., and J. H. Torrie. 1980. Principles and Procedures of Statistics. Second Ed. McGraw-Hill Book Company Inc. New York.
• Tan, M., A. Koç, Z. Dumlu Gül, E. Elkoca, İ. Gül. 2013. Determination of dry matter yield components of local forage pea (Pisum sativum ssp. arvense L.) ecotypes. Journal of Agricultural Sciences 19:289-296.
• Tekeli, A.S. ve E. Ateş.2003. Yield and its components in field pea (Pisum arvense L.) lines. Journal of Central European Agriculture (online) 4 (4):313-317.
• Temel, S., B. Keskin, S. Çakmakçı, B. Tosun. 2022. Iğdır koşullarında ot verim ve kalite özellikleri açısından uygun yem bezelyesi çeşitleri ve kışlık ekim zamanlarının belirlenmesi. KSÜ Tarım ve Doğa dergisi 25(4): 745-756.
• Türk, M., S. Albayrak, ve O. Yüksel.2011. Effect of seeding rate on the forage yields and quality in pea cultivars of differing leaf types. Turkish Journal of Field Crops 16(2):137-141.
• Uzun, A., H. Gün, E. Açıkgöz. 2012. Farklı gelişme dönemlerinde biçilen bazı yem bezelyesi (Pisum sativum L.) çeşitlerinin ot, tohum ve ham protein verimlerinin belirlenmesi. U.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 26(1):27-38.
• Van Soest, P. J. 1991. Analytical systems for evaluation of feeds. pp. 75-94. In: P.J. Van Soest, (Ed.), Nutritional ecology of the ruminant. Cornell University Ithaca, NY.
• Yavuz, T. 2017. Farklı biçim zamanlarının yem bezelyesi (Pisum sativum L.) ve yulaf (Avena sativa L.) karışımlarında ot verim ve kalitesi üzerine etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 26(1):67-74.
• Yerlikaya, D.Ü. ve A. Uzun.2022. Farklı ekim yöntemlerinin bazı yem bezelyesi (Pisum sativum L.) çeşitlerinin tarımsal ve kalite özellikleri üzerine etkisi. Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bursa (Basılmamış yüksek lisans tezi).
• Yurtsever N. 1984. Deneysel İstatistik Metotları. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Genel Yayın No: 121. Teknik Yayın No: 56. Ankara.