STANDART MALİYETLERİN TEKDÜZEN HESAP PLANI AÇISINDAN UYGULAMASI

Yıl 1988, Cilt: 6 Sayı: 1, 67 - 88, 30.06.1988

Rıfat Üstün

Öz

Gelişmekte olan ülkelerin en önemli sorunlarından biri, ekonomik ve sosyal kalkınmanın istikrar içinde gerçekleştirilmesidir. Gelişmekte olan ülkeler arasında kabul edilen ülkemizde, elli yıldan fazla bir süredir kalkınma çabalarına girişilmiştir. Ekonomik faaliyetler, en küçük ekonomik birim olan işletmelerde yerine getirildiğine göre, kalkınma planlarını hazırlayacak kuruluş, işletmelerin eylemlerine ilişkin maliyet bilgilerinden geniş ölçüde yararlanır. Bilindiği gibi işletmelere ilişkin maliyet verilerini sağlayan en önemli
alt bilgi sistemlerinden birisini de, «maliyet muhasebesi» oluşturur. Maliyeıt muhasebesinden sağlanan verilerin; gerek mikro, gerekse makro düzeyde etkin bir biçimde kullanılabilmesi için söz konusu verilerin «benzer olayları benzer şekilde ifade etmesi» gerekir. İşte Tekdüzen Maliyet Muhasebesi Sistemi, işletmelerin termoloji
birliğine ulaşmasına, maliyet muhasebesi ilkelerini ve yöntemlerini aynı şekilde kullanmalarma, rapor sistemlerinin ve hesap planlarının benzer şekilde olmasına olanak sağlar. Böylece maliyet muhasebesinin ürettiği bilgilerle; aynı işletmenin cari ve geçmiş dönemleri arasında karşılaştırma yapma olanağı elde edildiği gibi, benzer işletmelerin mali durum ve faaliyet sonuçlarının da birbiriyle karşılaştırılması ve konsolidasyona gidilmesi mümkün olmaktadır. Tekdüzen maliyet muhasebesi sistemi ayrıca, muhasebe usullerinde yeknesaklık, bir ölçüde de istikrar sağladığından işletmelerin maliyet muhasebesi sistemlerinin verimleri artmaktadır. Ayrıca devletin ekonomik kalkınmayı hızlandırmak için kullandığı veriler, daha güvenilir ve karşılaştırılabilir nitelikte olduğundan, ekonomik, mali ve sostal politikaları etkinlik kazanmakta, gerek tüm ekonomi gerekse sektörler düzeyinde ekonomik kaynaklar daha verimli bir şekilde kullanılmaktadır. Öte yandan tek düzen maliyet muhasebesi sistemi, standart maliyetlerle kullanıldığında, fiili maliyetler ile standart maliyetler karşılaştırılarak, işletmelerin çeşitli bölümlerindeki başarılı ve başarısız yöneticiler gerçek bir biçimde belirlenebilmektedir. İşte bu çalışmamızda, önce tekdüzen maliyet muhasebesi sistemi ayrıntılı bir biçimde incelen'miş ve daha sonra da standart maliyetlerin tekdüzen maliyet muhasebesi sisteminde nasıl uygulanabileceği, verilen sayısal örneklerle gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

standart maliyetler

Kaynakça

• BİLGİNOGLU, Fahir: «Tekdüzen Muhasebe Sisteminde Maliyet Muhasebesi» Muhasebe Enstitüsü Dergisi, Yıl 7, S.2324, (Şubat-Mayıs 1981).
• BİLGİNOĞLU, Fahir: «Tekdiizen Maliyet Sisteminde Maliyet Hesapları ve Maliyet Dağıtımı» Muhasebe Enstitüsü Dergisi, Yıl 7, I-II S. 23-24, (Şubat-Mayıs 1981).
• BİNTEZ, Rafet: Tekdüzen Muhasebe Sisteminde Maliyet Muhasebesi 4. BöL. Teksir (Eskişehir E.İ.T.İ.A. Yayım 1978).
• DEV. PLAN. TEŞ.: Tekdüzen Muhasebe Sistemi Maliyet Muhasebesi Rehberi, (Ankara: Yayın ve Temsil Şubesi Matbaası Birimi, 1976).
• DEV. PLAN. TEŞ.: Tekdüzen Muhasebe Sistemi Maliyet Muhasebesi Semineri, Yayın No. 1482, KD: 316 (Ankara: Yayın ve Temsil Şubesi Matbaası Birimi, 1977).
• DEV. PLAN. TEŞ.: Tekdüzen Genel Hesap Planı ve Açıklamaları, (Ankara: T.C. Başbakanlık DPT Yayın No. 1334-KD, 265, 1974).
• GÖKTAN, Erkut: «Tekdüzen Muhasebe Çalışmalarında Uluslararası Deneyimler ve Türkiye'deki Uygulamalar», Muhasebe Enstitüsü Dergisi, Yıl 6, S. 21-22, (Ağustos-Kasım 1980).
• KOÇ, YALKIN, Yüksel: Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Türkiye'deki Çalışmalar (Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1975)
• UMAN, Nuri: «Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Ekonomik Kalkınma », Muhasebe Enstitüsü Dergisi, Yıl 6, S. 21-22, (Ağustos-Kasım 1980).
• ÜSTÜN, Rıfat: Maliyet Muhasebesi-İlkeler ve Uygulamalar, (Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayınları, No. 12, 1984).