STRATEJİK DENETİM

Yıl 1988, Cilt: 6 Sayı: 2, 91 - 106, 30.12.1988

Fermani Maviş

Öz

Tarihin ilk dönemlerinden bu yana strateji, askeri faaliyetlerin bir parçası olarak gelişmiştir. İşletmelerde ise, 1970'lerıden sonra gelişen bir kavramdır. Bugüne kadar sayısız makale ve kitap yazıl­mış, seminerler ve eğitim programlıarı düzenlenmiş, işletmelerde yeni pozisyonlıar ve bölümler oluşturulmuştur. Kısaca, zamanın ve paranın önemli bir miktarı «strateji» kavramının geliştirilmesi için harcanmıştır (1). Geçen 10 veya 15 yıl içinde strateji konusu, stra­tejik planlama süreci üzerinde yoğunl1aşmıştır. Bu çalışmalardan çok azı stı:ıatejinin nasıl değerlendirileceği üzerinde durmuştur. Son zamanlarda stratejik planlamacılar ve yönetim kuramcıları «stra­tejik denetim» konusunda çalışmalarını yoğunlaştırmışlardır (2).
Stratejik denetim konusunu ele almadan önce denetim kavra­mına bir açıklık getirmek gerekir. Ülkemizde kontrol (control) ve denetim (audit) kavramlarının eş anlamlı olarak kullanıldığı görül­mektedir. «Kontrol» kıavramı «denetim» anlamına gelen Latincede ve İngilizcede «Control» kelimesi ile ilgiHdir. Anglo-Sakson ülkele­rinde denetim «Audit» olarak adlandırılmaktadır (3). Denetim iş sürecinden bağımsız kurmay görevi üstlenmiş personel tarafından yürütülür. Kontrol ise, bir sistem içinde yer alan kontı:ıol faaliyeti­ni kapsar; otomatik olarak veya iş sürecine dahil personel tarafın­dan yürütülür (4).
Yazımıza konu olan denetim kavramı da, bugünkü uygulama­ların etkinliğini ölçen ve bu uygulamaları önceden belirlenen bir amaca yönlendiren süreçtir. Denetimin es1asını süregelen faaliyet­lerin planlama sürecinde belirlenen amaçlara yönelıip yönelınediği­nin izlenmesi oluşturur (5). Bu açıklamalar doğrultusunda kontrol ve denetim kavramları eş anlamlı olarak kullanılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Stratejik planlama

Kaynakça

• ALBERT, Kenneth J. The Strategic Management Handbook. New York: McGraw-Hill Book Co., 1983.
• ARKUN, Osman Fikret. İşletmelerde Muhasebe Denetimi. İstanbul: İ.İ.T.İ.A. Nihat Sayar Yayın ve Yardım Vakfı Yayını, 1980.
• BİLGİNOCLU, Fahir. «Bilgi İşlem Sistemlerine Dayalı Muhasebe Denetimi» Muhasebe Dergisi, Y. 11, S. 39 (Şubat 1985).
• FREDRICKSON, J. W. «The Comprehensiveness of Strategic Deci­sion Processes: Extension, Observations, Future Di­rections» Academy of Management Journal, C. 27, S. 3 (Eylul 1984).
• MACKE, K. A. «Managing Change: How Dayton Hudson Meels the Challenge» Journal of Business Strategy, (Yaz 1983).
• MASSIE, J. L. (Çev.: Ş. ÖZ-ALP ve diğerleri) İşletme Yönetimi. Es­kişehir: Bayteş Yayıncılık A.Ş., 1983.
• SCHREYÖGG, George ve STEINMANN, Horst «Strategic Control: A New Perspective» Academy of Management Review C. 12, S. 1 (1987).
• TALLET, E. E. «Repositioning Warner-Lambert as a High-Tech Care Company» Planning Review (Mayıs 1984).
• WHEELEN, T. L. ve HUNGER, J. D. Strategic Management and Business Policy 2. B. Reading, M. A.: Addison-Wesley Publishing, 1986.
• WHEELEN, T. L ve HUNGER, J. D. «Using the Strategic Audit» Sam Advanced Management Journal C. 52, S. 1 (Kış 1987).