GÖÇMENLERİN VATANDAŞLIK KAZANIMLARI: 1989 GÖÇMENLERİ VE AHISKA TÜRKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 3, 113 - 134, 14.09.2021

Nedime Aslı Şirin

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.973073

Öz

Bu makale, 1989 Bulgaristan göçmenleri ile Ahıska Türkleri’nin Türkiye’ye göç ettikten sonraki farklı hayat kurma süreçlerini anlamayı amaçlayan niteliksel bir araştırmaya dayanmaktadır. Araştırma Marmara Bölgesi’nden seçilen dört şehirde – İstanbul, Kocaeli, Bursa ve Tekirdağ – gerçekleştirilmiştir, fakat makalede, İstanbul ve Bursa kentlerinde gerçekleştirilen derinlemesine görüşmelerden elde edilen veriler ışığında, iki göçmen grubunu karşılaştırarak Türkiye’de yurttaşlık konusu tartışılmaktadır. Türk devletinin göçmenlere bakışı ve onlara yönelik oluşturulan siyaset, araştırma kapsamında görüşülen 1989 Bulgaristan göçmenleri ile Ahıska Türkleri’nin vatandaşlığı elde etme deneyimleri ışığında değerlendirilmektedir.
Makale, iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde kavram olarak yurttaşlık ve Türkiye’de vatandaşlık edinimi ele alınmaktadır. İkinci bölümün odağı ise, araştırma kapsamında görüşme yapılan 1989 göçmenleri ve Ahıska Türkleri’nin anlatılarına dayanarak Türkiye’de vatandaşlığı elde etme deneyimleri ve yaşanan sorunlardır.

Anahtar Kelimeler

Ahıska Türkleri, 1989 Bulgaristan göçmenleri, Türkiye, vatandaşlık

Destekleyen Kurum

Marmara Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu

Proje Numarası

SOS-A-031110-0265

Teşekkür

Bu çalışmanın dayandığı 2010-2013 yılları arasında gerçekleştirdiğim "Göç ve Sonrası: Ahıska Türkleri ile Bulgaristan Türkleri'nin Türkiye'ye Göçü ve Uyum Süreçlerinin Karşılaştırılması" başlıklı araştırmaya verdiği destekten ötürü Marmara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu'na teşekkür ederim.

IMMIGRANTS ACQUIRING CITIZENSHIP: 1989 TURKISH IMMIGRANTS FROM BULGARIA AND AHISKA TURKS

Öz

This article which examines the acquisition of citizenship in the cases of Turkish immigrants from Bulgaria and Ahıska Turks who immigrated to Turkey at different times, is based on a qualitative research aiming to understand the different life-building processes of the members of these two Turkish communities after they migrated to Turkey. Based on the narratives of some of the 1989 Turkish immigrants from Bulgaria and Ahıska Turks, with whom were in-depth interviews were conducted within the scope of the research carried out in Istanbul, Kocaeli, Bursa and Tekirdağ, the experience of acquiring citizenship was compared, and the legal arrangements made for their acquisition of citizenship as well their effects on daily life are examined. In the article it is concluded that although these people of Turkish descent are accepted as immigrants in accordance with the provisions of the relevant settlement laws and special arrangements are made for them, there are differences in practice and some of them acquire citizenship in a relatively short time and easily, while some of them get citizenship late as a result of non-implementation of the law enacted for them, and this situation affects negatively their working life.

Anahtar Kelimeler

Ahıska Turks, 1989 Turkish immigrants from Bulgaria, Citizenship, Turks

Proje Numarası

SOS-A-031110-0265

Kaynakça

• Anbarlı Bozatay, Ş. (2010). 5901 Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’na Göre Türk Vatandaşlığının Kazanılması, Yönetim Bilimleri Dergisi 8 (2), s. 165-182. https://dergipark.org.tr/en/pub/comuybd/issue/4107/54093
• Aslan, S. (2007). Citizen, Speak Turkish!”: A Nation in the Making, Nationalism and Ethnic Politics, 13(2), s. 245-272, https://doi.org/10.1080/13537110701293500
• Aybay, R. (2008). Vatandaşlık Hukuku, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları
• Battır, O. (2021). Dünden Bugüne Uluslararası Göç: Kuram, Algı ve Siyasa, Ankara: Nobel Bilimsel Eserler (Genişletilmiş 2. Basım)
• Bellamy, R. (2008). Citizenship: A Very Short Introduction, New York: Oxford University Press
• Bilge, Ö. (2020). Vatandaşlık Kavramı ve Vatandaşlık Hukukunu Etkileyen Faktörler Hakkında Değerlendirme, Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 22 (1), s. 129-150. https://dergipark.org.tr/en/pub/gcd/issue/55220/700765
• Brubaker, R. (1989). The French Revolution and the Invention of Citizenship, French Politics and Society, 7 (3), s. 30-49. https://www.jstor.org/stable/42844105
• Brubaker, R. (1992). Citizenship and Nationhood in France and Germany, USA: Harvard University Press
• Brubaker, R. (2009). Fransa ve Almanya’da Vatandaşlık ve Ulus Ruhu, Ankara: Dost Kitapevi.
• Caymaz, B. (2007). Türkiye’de Vatandaşlık Resmi İdeoloji ve Yansımaları, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları,
• Cohen, J. L. (1999). Changing Paradigms of Citizenship and the Exclusiveness of the Demos, International Sociology, 14 (3), s. 245-268. https://doi.org/10.1177/0268580999014003002
• Erdem, B. B. (2011), Türk Vatandaşlık Hukuku, İstanbul: Beta, (2. Baskı)
• Evran Topuzkanamış, Ş. (2019). 1982 Anayasasında Temel Hak ve Özgürlükler, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Durmuş TEZCAN’a Armağan, 21 (Özel S.), s. 1767-1793, https://hukuk.deu.edu.tr/wp-content/uploads/2019/09/SAFAK-EVRAN-TOPUZKANAMIS.pdf
• Faist, T. (2003). Avrupa Birliği İçinde Toplumsal Yurttaşlık, (Çev.: Özgür Bal, Pelin Ünsal), Ayhan Kaya, Günay, Göksu Gökdoğan (Ed.), Uluslararası İlişkilerde Sınır Tanımayan Sorunlar içinde, s. 191-218. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Ganiyeva, S. (2012). Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Göç Etmesi ve Türk Vatandaşlığına Alınması ile İlgili Hukuki Sorunlar, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 20 (1), s. 175-199. https://doi.org/10.15337/SUHFD.2017.74
• Göztepe, E. (2003). Yurttaşlığın Kamusal Ve Ulusüstü Boyutu: Avrupa Yurttaşlığı Ve „Göçmen Forumu" Örnekleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 52(4), s. 229-248. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/628755
• Heater, D. (2007). Yurttaşlığın Kısa Tarihi, (Çev: M. Delikara Üst), Ankara&İstanbul: İmge Yayınları
• İçduygu, A., S. Erder ve Ö. F. Gençkaya (2014), Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları, 1923-2023: Ulus-devlet Oluşumundan Ulus-Ötesi Dönüşümlere, MireKoç Araştırma Raporları 1/2014
• Joppke, C. (1999). How immigration is changing citizenship: a comparative view, Ethnic and Racial Studies, 22(4), s. 629-652, https://doi.org/10.1080/014198799329323
• Kirişçi, K. (1995). Refugee Movements and Turkey in the Post-World War II Era, Boğaziçi Research Papers, ISS/POLS 95-01. Kişisel Görüşme (2010). B1 (Kadın, 48, Bulgaristan), 18 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2010). B2 (Erkek, 40, Bulgaristan), 15 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2011). B3 (Erkek, 59, Bulgaristan), 10 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2011). B4 (Erkek, 53, Bulgaristan), 10 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2011). B5 (Kadın, 38, Bulgaristan), 29 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2011). B6 (Kadın, 41, Bulgaristan), 30 Mayıs.
• Kişisel Görüşme (2010). B7 (Kadın, 33, Bulgaristan), 26 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2010). B8 (Erkek, 68, Bulgaristan), 13 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2010). B9 (Kadın, 73, Bulgaristan), 27 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2010). B10 (Kadın, 55, Bulgaristan), 27 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2011). A1 (Kadın, 40, Özbekistan), 26 Haziran.
• Kişisel Görüşme (2011). A2 (Erkek, 82, Ahıska), 15 Haziran.
• Kişisel Görüşme (2011). A3 (Erkek, 77, Ahıska), 12 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2011). A4 (Kadın, 70, Ahıska), 12 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2011). A5 (Kadın, 51, Özbekistan), 15 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2011). A6 (Erkek, 55, Kırgızistan), 16 Temmuz.
• Kişisel Görüşme (2011). A7 (Kadın, 44, Özbekistan), 14 Haziran.
• Marshall, T.H ve T. Bottomore (2000). Yurttaşlık ve Toplumsal Sınıflar, (Çev: Ayhan Kaya), Ankara: Gündoğan Yayınları
• Nomer, E. (2017). Türk Vatandaşlık Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Osmanağaoğlu, C. (2004). Tanzimat Dönemi İtibarıyla Osmanlı Tâbiiyetinin (Vatandaşlığının) Gelişimi, İstanbul: Legal Yayıncılık
• Öztürk Yılmaz, N. (2007). 5543 Sayılı İskân Kanunu Hükümleri Uyarınca Türk Vatandaşlığının Kazanılması, TBB Dergisi, 68, s. 241-264. http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2007-68-290
• Öke, M. K. ve S. Kurt Topuz (2010). Eşit Yurttaşlık Hakları Bağlamında Çingene Yurttaşların Sosyal ve Ekonomik Haklara Erişimi: Edirne Örneği, Sempozyum Bildirileri içinde, II. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu (Denizli), Pamukkale Üniversitesi, s. 265-278.
• Pilgram, L. (2011). International law and European nationality laws. EUDO Citizenship Observatory, RSCAS/EUDO-CIT-Comp. 2011/12011/01. https://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/19455/EUDO_CIT_2011_01_Pilgram.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Polat, E. G. (2011), Osmanlıdan Günümüze Vatandaşlık Anlayışı, Ankara Barosu Dergisi, 3, s. 127-157
• Şirin, N. A. (2011). 1989 Zorunlu Göçü ve Göçmenlerin Sosyal Entegrasyonu: Tekirdağ’daki Bulgaristan Göçmenleri Üzerine Bir Çalışma, Bildiriler Kitabı içinde, Uluslararası Balkan Kongresi: 21’inci Yüzyılda Uluslararası Örgütlerin Güvenlik Yaklaşımları ve Balkanlar’ın Güvenliği (Kocaeli), Kocaeli Üniversitesi, s. 354-371.
• Şit Köşgeroğlu, B. (2017), İstisnai Yoldan Vatandaşlığın Kazanılmasına İlişkin Genel Esaslar ve Son Değişiklikler Çerçevesinde Türk Vatandaşlığının İstisnai Yoldan Kazanılması, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(1), s. 169–198, https://dergipark.org.tr/en/pub/hacettepehdf/issue/46371/582806
• Tiryakioğlu, B. (2006). Multiple Citizenship and its Consequences in Turkish Law, Ankara Law Review, 3 (1), s. 1-16, https://doi.org/10.1501/Lawrev_0000000028
• Waldrauch, H. (2006). Methodology for comparing acquisition and loss of nationality. Rainer, B., Ersbøll, E., Groenendijk, K., Waldrauch, H. (Ed.). Acquisition and Loss of Nationality, Policies and Trends in 15 European Member States Vol 1: Comparative Analyses içinde, s. 105-119. Amsterdam: Amsterdam University Press.
• Yavuz, H. (2013). İsrail Devleti’nin Vatandaşlık Sorunsalı: Hiyerarşik Kimlikler ve Eşitlik Talepleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). T.C. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Yıldırım, Y. (2019). Fransız Devrimi’nde Yurttaşlık ve Etkilerine Dair Bir Değerlendirme, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (Ek Sayı), s.251-271. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.374267.
• Yıldız, A. (2017). Göç ve Entegrasyon Politikalarında Vatandaşlık, Göç Araştırmaları Dergisi, 3 (1), s. 36-67. https://dergipark.org.tr/en/pub/gad/issue/43547/532787