A PUBLIC VALUE ANALYSIS OF EUTHANASIA AS A WICKED PROBLEM

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 3, 550 - 571, 25.09.2023

Emrah Firidin

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1279566

Öz

A wicked problem should be handled with the recognition of its multidimensional nature, because such problems contain multiple causes. If these problems cannot be solved, they may cause more problems. Therefore, when assessed from a limited perspective, these problems may cause subsequent problems by creating a domino effect. By considering its consequences and connection to phenomena of public values, euthanasia can also be seen as a wicked issue. Given their importance to other social issues, those facts carrying public values must be treated delicately in both cases, whether euthanasia is accepted or not. The subject of euthanasia itself is debatable. In this context, as a result of the public policies that are likely to be implemented, those facts carrying the characteristics of public values that make euthanasia controversial will suffer. With the emergence of problems that can spread to different issues related to these phenomena and trigger new problems, this situation will encounter wicked problems as defined in the literature.

Anahtar Kelimeler

Wicked Problems, Euthanasia, Public Values

KARMAŞIK BİR SORUN OLARAK ÖTENAZİNİN KAMU DEĞERİ ANALİZİ

Öz

Karmaşık bir sorun, içerisinde birden çok sebep barındırdığından dolayı çok boyutlu ele alınmalıdır. Bu sorunların kendileri çözülemediği takdirde farklı sorunlara sebebiyet verebileceği gibi, sığ bir bakış açısıyla değerlendirildiğinde domino taşı etkisi yaparak farklı sorunların ortaya çıkmasına sebep olabilirler. Ötenazi de sonuçları ve kamu değeri niteliğindeki olgularla ilişkisi düşünüldüğünde karmaşık bir sorun olarak görülebilir. Kamu değeri niteliğindeki bu olgular, ötenazi kabul görsün ya da görmesin, her iki durumda da toplumsal diğer hususlardaki önemleri düşünüldüğünde, hassasiyetle ele alınmalıdır. Halihazırda ötenazi konusunun kendi tartışılır bir konumda iken; uygulanması muhtemel kamu politikaları sonucunda, ötenaziyi tartışmalı hale getiren kamu değeri niteliğindeki olguların zarar görmesi, bu olgular ile bağlantılı olan farklı konulara da sirayet edebilecek ve ortaya birbirini tetikleyen sorunların çıktığı, literatürde karmaşık sorunlar olarak ifade bulan durum ile karşılaşılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Karmaşık Sorunlar, Ötenazi, Kamu Değeri

Kaynakça

• Artuk, M. E. & Yenidünya, C. A. (2011). Ötenazi. N. Centel (Ed.), Hukuk ve etik boyutuyla ötenazi (s. 107-140) içinde. İstanbul: Levha Yayınları.
• Batuk, C. (2017). Şintoizm-geleneksel Japon dini. https://www.medeniyetufku.com/sintoizm-geleneksel-japon-dini/ adresinden erişildi.
• Bayra, A. E. (2020). Hak ve özgürlükleri sınırlandıran kavramların tasnifi ve derecelendirmesi-1: Kamu düzeni ve kamu düzeni ile ilgili kavramlar. İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 45-72.
• Beriş, H. E. (2015). Kamu düzeni, güvenlik ve demokratikleşme. Journal of Security Studies, 17(1), 1-17.
• Bilgili, M. Y. (2021). Karmaşık bir kentsel sorun: Atıklar. S. E. Kavanoz, A. Uzun ve H. Şengün (Editörler), Karmaşık sorunlar ve kent içinde (s. 339-356). Ankara: Astana Yayınları.
• Bircan, H. H. (2015). Felsefede değerler problemi. H. H. Bircan ve B. Dilmaç (Editörler), Değerler bilançosu içinde (s. 11-39). Konya: Çizgi Kitabevi.
• Brock, D. W. (1992). Voluntary active euthanasia. Hasting Center Report, 22(2), 10-22.
• Cevizci, A. (2005). Paradigma felsefe sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Chao, D.V.K., Chan, N. Y., & Chan, W. Y. (2002). Eurhanasia revisited. Oxford University Press, 19(2), 128-134.
• De Rosa, C., Howae, E. H., & Baldwin, G. T. (2004). Understanding wicked problems: a key to advancing environmental health promotion. Health Education and Behavior, 31(1), 441-454.
• Donnerstein, E., Slaby, R. G. & Eron, L. D. (1994). The Mass media and youth aggression. Washington DC: American Psychological Association.
• Durant, W. (2003). Felsefenin öyküsü (2. baskı) İstanbul: İz Yayıncılık.
• Erdem, N. (2021). Karmaşık sorunlar ve yerel iş birlikleri. S. E. Kavanoz, A. Uzun ve H. Şengün (Editörler), Karmaşık sorunlar ve kent içinde (s. 51-72). Ankara: Astana Yayınları.
• Feinberg, J. (1978). Voluntary euthanasia and the inaliable right to life. Philosophy & Public Affairs, 7(2), 93-123.
• Filiz, Ş. (2017). İnsanın uzun ölüm ile sınavı ya da ötenazi tartışmalarının felsefi temeli. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, 1(3), 120-139.
• Firidin, M. (2019). Hz. Musa’nın kanatları ve yaşadığı gerçek dönem. İstanbul: Cinius Yayınları.
• Firidin, M. (2020). Allah’ın Nurunun Meseli. İstanbul: Cinius Yayınları.
• Garrard, E., & Wilkinson S. (2005). Passive euthanasia. Journal of Medical Ethics, 31, 64-68.
• Görkaş, İ. (2012). Mehmet Ali Ayni’’nin Darulfünun felsefe tarihi üzerine bir inceleme. Ankara: Birleşik Yayınevi.
• Griffiths, j., Bood, A., & Weyers, H. (1998). Euthanasia and law in the Netherlands. Amsterdam University Press.
• Head, B. W. (2008). Wicked problem in public policy. Public Policy, 3(2), 101-118.
• Head, B. W. (2022). Wicked problem in public policy: Understanding and responding to complex challenges. Cham: Palgrave Macmillan.
• Harris, N. M. (2001). The euthanasia debate. Journal of the Royal Army Medical Corps, 147, 367-370.
• Heidegger, M. (2012). Nietzsche’nin sözü: Tanrı öldü. A. Demirhan (Ed.). Nietzsche ve din içinde (s. 59-114). Ankara: Nirengi Kitap.
• Kavanoz Ersavaş, S. (2021). Karmaşık sorunlarla mücadelede iş birlikçi yönetişim ve aktörler. S. E. Kavanoz, A. Uzun ve H. Şengün (Editörler), Karmaşık sorunlar ve kent içinde (s. 35-50). Ankara: Astana Yayınları.
• Keskin, U. (2012). Yönetim felsefesi. İstanbul: Değişim Yayınları.
• Kutlu, İ., Çavuşoğlu, O. ve Uygun, K. K. (2018). Ötenazi algısı üzerine nitel bir araştırma. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(2), 241- 254.
• Küçükalp, D. (2017). Postmodern siyaset felsefesi. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, (28), 17-32.
• Lönngren, J., & Van Poeck, K. (2021). Wicked problems: a mapping review of the literatüre. Internatıonal Journal Of Sustaınable Development & World Ecology, 28(6), 481-502.
• Michelle E. J., Robert C. K. & Mary F. R. (2014). Wicked problems: Inescapable wickedity. Journal of Education for Teaching, 40(4), 415-430.
• Ömeroğlu, Ö. (2009). Hukuksal açıdan ölme hakkı ve kabul edilebilirliği sorunu. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 13(3-4), 85-106.
• Önen, S. M. & Yıldırım, A. (2014). Kamu yönetiminde etik denetimi: OECD ülkeleri örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 5(1), 103-126.
• Özlem, D. (2010). Ahlak felsefesi. İstanbul: Notos Kitap.
• Özsoy Demir, S., & Eşel, E. (2003). İntihar (özkıyım). Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4, 175-185.
• Peters, B. G. (2017). What is so wicked about wicked problems: a conceptual analysis and a research program. Policy and Society, 36(3), 385-396.
• Plotinus (2011). Dokuzluklar. Ankara: Birleşik Yayınevi.
• Rietjens, J. A. C. (2009). Two decades of research on euthanasia from the netherland, what have we learnt and what questions remain. Journal of Bioethical Inquiry, 6, 271-283.
• Ritchey, T. (2013). Wicked problems: modelling social messes with morphological analysis. Acta Morphologica Generalis, 2(1), 1-8.
• Rittel, H. W. J. (1972). On the planning crisis: system analysis of the first and secand generations. Bedrifts-Konomen, 6, 390-396.
• Rittel, H. W. J. & Weber, M. M. (1973). Dilemmas in a general theory of planning. Policy Sciences, 4(2): 155–169.
• Skaburskis, A. (2008). Origin of wicked problems. Planning Theory & Practice, 9(2), 277-280.
• Şahin, Y. (2009). Her derde deva: Kamu yararı. Liberal Düşünce Dergisi, 54, 109-116.
• Şen, Y. F. (2015). Yaşam hakkı: İdam, kürtaj, ötenazi ve siyasi sorumluluk. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 1-26.
• Şengün, H. (2021). Karmaşık sorunlar bakış açısıyla afet, kent ve kentsel dirençlilik. S. E. Kavanoz, A. Uzun ve H. Şengün (Editörler). Karmaşık sorunlar ve kent içinde (s. 223-248). Ankara: Astana Yayınları.
• Talbot, G. H. (2020). Widening the overton window while avoiding defenestration. Oxford Academic, 70(11), 2439-2443.
• Thomassen, L. (2006). The inclusion of the others? Habermars and the paradox of tolerance. Sage Journals, 34(4), 439-462.
• Tolstoy, L. N. (2022). Üç ölüm (Çev: K. Yükseler). İstanbul: Turkuvaz Kitap.
• Tombaloğlu, N. (2014). Anayasa mahkemesi kararlarında kamu yararı kavramı. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(1), 353-388.
• Twain, M. (2020). İnsan nedir? İstanbul: Turkuvaz Medya Grubu.
• Usta, A. (2011). Kuramdan uygulamaya kamu yönetiminde etik ve ahlak. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(2), 39-50.
• Uysal, C., Karaaslan, B., Tanrıverdi, H., Çelepkolu, T., Korkmaz, M., Bulut, K., Bez, Y., Tıraşçı, Y., & Özkara, E. (2013). Hekimlerin ölümle kaşılaşma sıklıkarına göre ötenazi hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Adli Tıp Bülteni, 18(3), 91-97
• Uzun, A. (2021). Kamu yönetimi ve politika çalışmalarında kötü huylu ve karmaşık sorunlar. S. E. Kavanoz, A. Uzun ve H. Şengün (Editörler). Karmaşık sorunlar ve kent içinde (s. 13-34). Ankara: Astana Yayınları.
• Uzun, Y. & Önder, M. (2021). Yüksek denetim kurumlarının kamuda dürüstlükle ilgili risklerin yönetilmesinde rolü. Sayıştay Dergisi, 32(121), 37-71.
• Yılmaz, O. D. (2019). Ötenazi kavramının teleolojik, deontolojik ve meta etik teoriler bağlamında karşılaştırmalı analizi. Social Sciences Research Journal, 8(2), 126-142.
• Zengin, O. (2008). Kamu yönetimi disiplininde eleştirel kuram: Box ve Denhardt üzerine bir inceleme. Amme İdaresi Dergisi, 41(3), 1-39.