THE IMPACT OF VISIONARY LEADERSHIP ON ORGANIZATIONAL DISSENT BEHAVIOR WITH THE MEDIATING ROLE OF ORGANIZATIONAL DEMOCRACY PERCEPTION

Year 2025, Volume: 26 Issue: 1, 1 - 33, 27.03.2025

Burak Nedim Aktaş , Ahmet Erkasap

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1332442

Abstract

This study attempted to shed light on the link between organizational dissent behaviors among employees and managers' visionary leadership behaviors, as well as the moderating impact of organizational democracy perception. Surveys were conducted on 309 executives and employees working in the manufacturing industry for dataset. Factor analyses were performed to explore the underlying dimensions of the scales. Hypotheses were then tested using regression analyses. The widely recognized Process macro developed by Hayes was employed for the moderating effect. The findings revealed a significant impact of visionary leadership behavior on organizational dissent, and further analysis indicated that organizational democracy played a crucial moderating role in this relationship.

Keywords

Visionary Leadership, Upward Dissent, Downward Dissent, Organizational Democracy

Ethical Statement

Bu çalışma bilimsel araştırma ve yayın etiği kurallarına uygun olarak hazırlanmıştır. Bu çalışma içim İstanbul Gedik Üniversitesi Etik Kurulu’nun 21/06/2023 tarihli ve 2023/6 sayılı toplantısının 521 nolu kararı ile etik kurul onayı alınmıştır. Araştırmacılar makaleye ortak olarak katkıda bulunduğunu bildirmiştir. Araştırmacılar herhangi bir çıkar çatışması bildirmemiştir.

VİZYONER LİDERLİĞİN ÖRGÜTSEL MUHALEFET DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: ÖRGÜTSEL DEMOKRASİ ALGISININ DÜZENLEYİCİ ROLÜ

Abstract

Bu araştırma, yöneticilerin vizyoner liderlik davranışlarının, çalışanların örgütsel muhalefet davranışları üzerindeki etkisi ve bu iki değişken arasındaki ilişkide, örgütsel demokrasi algısının düzenleyici rolünü ortaya koymaya çalışmıştır. Araştırma, imalat sektöründe faaliyet gösteren 309 şirket yöneticisi ve çalışandan toplanan anketler üzerinden gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler üzerinden ölçeklerin faktör analizleri yapılmış, değişkenler arası korelasyon incelenmiş ve regresyon analizleri ile hipotezler test edilmiştir. Düzenleyici etkiyi ölçmek için Hayes tarafından geliştirilen Process makrosu tercih edilmiştir. Bulgulara göre, örgütlerde vizyoner liderlik davranışının örgütsel muhalefet üzerinde anlamlı bir etkisi ortaya çıkmış ve bu etki üzerinde örgütsel demokrasinin önemli bir düzenleyici etkisi olduğu gözlemlenmiştir. Çalışma, konusu açısından özgün bir niteliğe sahip olup, birebir başka bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu açıdan, ileri de gerçekleşecek benzer araştırmalara ışık tutacağı düşünülmektedir.

Keywords

Vizyoner Liderlik, Yatay Muhalefet, Dikey Muhalefet, Örgütsel Demokrasi

Ethical Statement

Bu çalışma bilimsel araştırma ve yayın etiği kurallarına uygun olarak hazırlanmıştır. Bu çalışma içim İstanbul Gedik Üniversitesi Etik Kurulu’nun 21/06/2023 tarihli ve 2023/6 sayılı toplantısının 521 nolu kararı ile etik kurul onayı alınmıştır. Araştırmacılar makaleye ortak olarak katkıda bulunduğunu bildirmiştir. Araştırmacılar herhangi bir çıkar çatışması bildirmemiştir.

References

• Aksel, S. F. (2013). Relationship between workplace democracy and organizational dissent behavior [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Açık Bilim https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/311375
• Arsoy, P. A. (2008). Kurumsal şeffaflık ve muhasebe standartları. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 10(2), 17-35.
• Ataç, L. O., & Köse, S. (2017). The relationship between organizational democracy and organizational dissent: A research on white collar workers. Istanbul University Journal of the School of Business, 46, 117-132.
• Avolio, B. J., & Gardner, W. L. (2005). Authentic leadership development: Getting to the root of positive forms of leadership. The Leadership Quarterly, 16(3), 315-338. doi: 10.1016/j.leaqua.2005.03.001
• Aytekin, E., & Temizkan, R. (2022). The effect of democratic leadership on organizational dissent and organizational creativity: A study on hotel businesses. Journal of Gastronomy Hospitality and Travel, 5(3), 1105-1122. doi: 10.33083/joghat.2022.188
• Battilana, J., Fuerstein, M., & Lee, M. Y. (2018). New prospects for organizational democracy? How the joint pursuit of social and financial goals challenges traditional organizational designs. S. Rangan (Ed.), Capitalism Beyond Mutuality? Perspectives Integrating Philosophy and Social Science (s. 256–288) içinde. Oxford Academic. doi: 10.1093/oso/9780198825067.003.0013
• Bilge, H., Bărbuță-Mișu, N., Zungun, D., Virlanuta, F. O., & Guven, H. (2020). Organizational democracy in the private sector: A field research. Sustainability, 12(8), 1-16. doi: 10.3390/su12083446
• Bilyay, Ş., Yalçın, S., & Özpolat, A. R. (2020). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. Social Science Development Journal, 5(22), 36-50. doi: 10.31567/ssd.300
• Bostan, F., & Karadaş, M. (2022). Türk imalat sanayinin genel görünümü ve seçilmiş ülkelerle karşılaştırılması. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 311–327. doi: 10.25287/ohuiibf.947659
• Clarke, M. (2006). A study of the role of ‘representative’ leadership in stimulating organization democracy. Leadership, 2(4), 427 - 450. doi: 10.1177/1742715006068938
• Clarke, M. (2011). Organizational democracy, ethics and leadership: The mediating role of organizational politics. Leadership, 7(4), 415-433. doi: 10.1177/1742715011416886
• Collinson, D. (2012). Prozac leadership and the limits of positive thinking. Leadership, 8(2), 87-107. doi: 10.1177/1742715011434738
• Croucher, S. M., Kelly, S., & Chen, H. (2018). Cross-cultural issues on organizational dissent and humor orientation. Business Communication Research and Practice, 1(2), 102-105. doi: 10.22682/bcrp.2018.1.2.102
• Croucher, S., Kelly, S., Chen, H., & Ashwell, D. (2020). Examining the relationships between face concerns and dissent. International Journal of Conflict Management, 32(1), 20-38. doi: 10.1108/IJCMA-11-2019-0215
• Dağlı, A. (2015). Örgütsel muhalefet ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(53), 198-218. doi: 10.17755/esosder.45359
• Detert, J. R., & Burris, E. R. (2016). Can your employees really speak freely?. Harvard Business Review, https://hbr.org/2016/01/can-your-employees-really-speak-freely adresinden alındı.
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, I., Demir, O., Özdamar, K., & Sanisoğlu, S. Y. (2013), Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Türkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223. doi: 10.5336/medsci.2011-26747
• Garner, J. T. (2016). Simulating dissent: Mapping the life span of organizational dissent using agent-based modeling. Western Journal of Communication, 80(4), 414-434. doi: 10.1080/10570314.2016.1159325
• Geçkil, T., & Tikici, M. (2015). Örgütsel demokrasi ölçeği geliştirme çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 48 (4), 41-78.
• Inandı, Y., Tunc, B., Yucedaglar, A., & Kilic, S. (2020). The relationship of school administrators’ leadership styles with organizational dissent and resistance to change according to perceptions of teachers. International Online Journal of Educational Sciences, 12(5), 287-302. doi: 10.15345/iojes.2020.05.020
• İçerli, L. (2010). Örgütsel adalet: Kuramsal bı̇r yaklaşım. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 67-92.
• İyigün, Ö. N. (2012). Örgütsel adalet: Kuramsal bir yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 49-64.
• Jaqua, E. E., & Jaqua, T. (2021). Visionary leadership. Quantum Journal of Social Sciences and Humanities, 2(6), 89-92. doi: 10.55197/qjssh.v2i6.109
• Jones, T. (2006). The accountability of policing. In T. Newburn. Handbook of Policing (s. 693-725). Willan Publishing.
• Jung, K., Kang, S., & Choi, S. (2020). Empowering leadership, risk-taking behavior, and employees’ commitment to organizational change: The mediated moderating role of task complexity. Sustainability, 12(6), 2340. doi: 10.3390/su12062340
• Karagöz, Y. (2017). SPSS ve AMOS uygulamalı nicel-nitel-karma bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kassing, J. W. & Dicioccio, R. L. (2004). Testing a workplace experience explanation of displaced dissent. Communication Reports, 17(2), 113-120. doi: 10.1080/08934210409389380
• Kassing, J. W. (1997). Articulating, antagonizing, and displacing: A model of employee dissent. Communication Studies, 48(4), 311-332. doi: 10.1080/10510979709368510
• Kassing, J. W. (1998). Development and validation of the organizational dissent scale. Management Communication Quarterly, 12(2), 183-229. doi: 10.1177/0893318998122002
• Kassing, J. W. (2000). Investigating the relationship between superior‐subordinate relationship quality and employee dissent. Communication Research Reports, 17(1), 58-69. doi: 10.1080/08824090009388751
• Kassing, J. W. (2001). From the looks of things: Assessing perceptions of organizational dissenters. Management Communication Quarterly, 14(3),442-470. doi: 10.1177/0893318901143003
• Kassing, J. W. (2011). Stressing out about dissent: Examining the relationship between coping strategies and dissent expression. Communication Research Reports, 28(3), 225-234. doi: 10.1080/08824096.2011.586075
• Kassing, J. W. (2019). Dr. Jeffrey W. Kassing discusses his research in organizational dissent. (J. S. Wrench, Röportaj Yapan) https://youtu.be/HdbO-_KRIWY adresinden alındı.
• Kassing, J. W., & Armstrong, T. A. (2009). Examining the association of job tenure, employment history, and organizational status with employee dissent. Communication Research Reports, 18(3), 264-273. doi: 10.1080/08824090109384806
• Katı, Y., & Şahnagil, S. (2023). Paternalist liderlik ve örgütsel demokrasi algısı ilişkisi: Kuşaklar açısından bir araştırma. Trends in Business and Economics, 37(1), 23-34. doi: 10.5152/TBE.2022.220616
• Khoiri, M. (2020). Visionary leadership on transforming organizational change in the era of disruption. International Journal of Multicultural and Multireligious Understanding, 7(10), 490-495. http://dx.doi.org/10.18415/ijmmu.v7i10.2053
• Kılıç, G., Gülaydın, M., Sürücü, Ö., & Kasapoğlu, B. (2018). Beş yıldızlı otel işletmelerinde liderlik davranışları ile örgütsel muhalefet ilişkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(59), 994-1003. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2710
• Markopoulos, E., & Vanharanta, H. (2018). Democratic culture paradigm for organizational management and leadership strategies - the company democracy model. J. Charytonowicz (Ed.), Advances in Human Factors and Sustainable Infrastructure (Cilt 3, s. 190-201) içinde. USA: AHFE International. doi: 10.54941/ahfe100111
• Mascareño, J., Rietzschel, E., & Wisse, B. M. (2020). Envisioning innovation: Does visionary leadership engender team innovative performance through goal alignment? Innovation & Organizational Behavior eJournal, 29(1), 33-48. doi: 10.1111/caim.12341
• Morrison, E. W. (2011). Employee voice behavior: Integration and directions for future research. Academy of Management Annals, 5(1), 373-412. doi: 10.1080/19416520.2011.574506
• Nanus, B., & Bennis, W. (1992). Visionary leadership: Creating a compelling sense of direction for your organization. San Francisco: Jossey-Bass.
• Özdemir, M. (2010). Ankara İli Kamu Genel Liselerinde Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Örgütsel Muhalefete İlişkin Görüşleri. [Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi].
• Özer, M. A. (2006). Yönetişim üzerine notlar. Sayıştay Dergisi, (63), 59-89.
• Payne, H. J. (2014) Examining the relationship between trust in supervisor–employee relationships and workplace dissent expression. Communication Research Reports, 31(2), 131-140. doi: 10.1080/08824096.2014.907141
• Riaza, M., Junejo, M. A., & Shar, A. H. (2020). Leadership styles: Relationship with organizational dissent and conflict management mediation analysis via CB-SEM approach. International Transaction Journal of Engineering, Management, & Applied Science, & Technologies, 11(11), 1-12. doi: 10.14456/ITJEMAST.2020.212
• Sadykova, G., & Tutar, H. (2014). Örgütsel demokrasi ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. İşletme Bilimi Dergisi, 2(1), 1-16.
• Safari, A., Salehzadeh, R., & Ghaziasgar, E. (2018). Exploring the antecedents and consequences of organizational democracy. The TQM Journal, 30, 74-96. doi: 10.1108/TQM-05-2017-0057
• Sarfraz, R., Rathore, K., Ali, K., Khan, M., & Zubair, S. (2022). How level 5 leadership escalates organizational citizenship behaviour in telecom sector of pakistan? Exploring mediatory role of organizational dissent. Plos One, 17(10), e0276622. doi: 10.1371/journal.pone.0276622
• Sashkin, M. (1996). Visionary leader assessment trainers guide. Human Resource Development Pr.
• Shahinpoor, N., & Matt, B. F. (2007). The power of one: Dissent and organizational life. Journal of Business Ethics, 74, 37-48. doi: 10.1007/s10551-006-9218-y
• Sprague, R. F. (2013). Organizational dissent and servant-leadership. The International Journal of Servant-Leadership, 8(9), 285-298. doi: 10.33972/ijsl.145
• Sprague, R. F. (2018). Exploring the relationship oforganizational dissent and self-leadership. [Unpublished Doctoral Thesis. Gonzaga University,Washington].
• Stevens, J. P. (2002). Applied multivariate statistics for the social sciences. (Fourth Edition). New Jersey: Lawrence Erlbaum Association.
• Svendsen, M., & Jønsson, T. (2022). Organizational democracy and meaningful work: The mediating role of employees corporate social responsibility perceptions. Frontiers in Psychology, 13. doi: 10.3389/fpsyg.2022.946656
• Şentürk, F. K., & Coşkuner, M. (2018). Liderlik tiplerinin örgütsel muhalefet üzerindeki etkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1703-1721. doi: 10.17755/esosder.437299
• Taçyıldız, E. (2020). Liderlik tarzlarının örgütsel muhalefet üzerindeki etkisi: Akademik personel üzerinde bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Tavakol, M. & Dennick, R. (2011) Making sense of cronbach's alpha. International Journal of Medical Education, 2, 53–5. doi: 10.5116/ijme.4dfb.8dfd
• Turnage, A. K., & Goodboy, A. K. (2016). E-mail and face-to-face organizational dissent as a function of leader-member exchange status. International Journal of Business Communication, 53, 271-285. doi: 10.1177/2329488414525456
• Utomo, W. A., Udin, U., & Haryono, S. (2022). Visionary leadership and employee quality in the public service sector. International Journal of Applied Economics, Finance and Accounting, 12(2), 31–37. doi: 10.33094/ijaefa.v12i2.542
• Westley, F. R., & Mintzberg, H. (1989). Visionary leadership and strategic management. Southern Management Journal, 10(51), 17-32. doi: 10.1002/smj.4250100704
• Wright, M. D. (2011). The Role of Teamwork Schema Similarity and Group Atmosphere in Perceptions of Conversational Appropriateness and Organizational Dissent. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. University of Iowa].
• Yağış, O. (2023). Türkiye’de sanayileşme ve ekonomik büyüme: ARDL sınır testinden yeni kanıtlar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 52, 199-210. doi: 10.52642/susbed.1346494
• Yazdani, N. (2010). Organizational democracy and organization structure link: Role of strategic leadership & environmental uncertainly. Business Review, 5(2), 51-74. doi: 10.54784/1990-6587.1244
• Yeyrek, M. (2018). Geleneksel yönetim ve vizyoner liderlik davranışlarının, çalışanların performansına etkilerine yönelik bir araştırma [Doktora tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi].
• Yılmaz, R. G., & Aydın, B. (2023). Sınıf öğretmenlerinin i̇ş güvencesi algıları ile mesleki benlik saygıları arasındaki i̇lişkide örgütsel muhalefetin aracılık etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 471-494. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2023..-1182666
• Yukl, G. (2010). Leadership in organizations. Prentice Hall.
• Zaini, R., Elmes, M., Pavlov, O., & Saeed, K. (2016). Organizational dissent dynamics: A conceptual framework. Management Communication Quarterly, 31(2), 258-277. doi: 10.1177/0893318916671216
• Živadinović, K, N. (2004). Utvrđivanje osnovnih karakteristika proizvoda primjenom faktorske analize (Defining the basic product attributes using the factor analysis). Ekonomski Pregled, 55(11-12), 952–966. https://hrcak.srce.hr/16323