Analitik Hiyerarşi Prosesi Kullanılarak Bir Otomotiv Sanayi Firmasında E-Kanban Tedarikçisi Seçimi

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 120 - 142, 23.10.2025

Ural Gökay Çiçekli , Berkay Aydemir

https://doi.org/10.59293/anadoluiid.1660056

Öz

Büyük ölçekli işletmelerde tedarikçi seçimi, tedarik zinciri yönetiminin stratejik bir bileşeni olarak değerlendirilmekte ve maliyetlerin azaltılması, kalite sürekliliğinin sağlanması, üretim süreçlerinin aksamadan ilerlemesi ile rekabet avantajı kazanılması açısından hayati bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda, doğru tedarikçinin belirlenmesi, sadece operasyonel başarı değil aynı zamanda uzun vadeli kurumsal sürdürülebilirlik için de kritik önemdedir. Bu çalışmada, İzmir’de faaliyet gösteren bir otomotiv sanayi işletmesinde, E-Kanban sistemine göre en uygun tedarikçilerin belirlenmesi hedeflenmiştir. Literatür taraması ve firma uzmanlarının görüşleri doğrultusunda on üç değerlendirme kriteri oluşturulmuş; bu kriterler Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi ile ağırlıklandırılmıştır. Mevcut on tedarikçi, belirlenen kriterler çerçevesinde sistematik olarak değerlendirilmiş ve en uygun dört tedarikçi seçilmiştir. Kriter ağırlıkları firma yöneticilerinin uzmanlığına dayanılarak hesaplanmış, karar verme süreci sayısal bir modelle daha nesnel hale getirilmiştir. Çalışma bulguları, AHP tabanlı çok kriterli karar verme yöntemlerinin dijital sistemlerle bütünleşik kullanım potansiyelini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

E-Kanban , tedarikçi seçimi , Analitik Hiyerarşi Prosesi , tedarik zinciri yönetimi , otomotiv sanayi , çok kriterli karar verme

Selection of E-Kanban Suppliers in an Automotive Industry Firm Using the Analytic Hierarchy Process

Öz

Supplier selection in large-scale manufacturing enterprises is a strategic component of supply chain management, influencing cost efficiency, product quality, production continuity, and competitive advantage. Identifying the most suitable supplier is therefore essential not only for operational success but also for long-term organizational sustainability. This study focuses on an automotive company in İzmir that seeks to determine optimal E-Kanban suppliers. Based on an extensive literature review and expert consultations, thirteen evaluation criteria were defined and weighted using the Analytic Hierarchy Process (AHP). Ten potential suppliers were systematically assessed, and four were identified as the most appropriate. The model integrates managerial expertise with quantitative decision-making, enhancing objectivity in supplier evaluation. Findings highlight the potential of AHP-based multi-criteria decision-making methods to be effectively integrated with digital systems, thereby supporting data-driven supplier management in smart manufacturing environments.

Anahtar Kelimeler

E-Kanban , supplier selection , Analytic Hierarchy Process , supply chain management , automotive industry , multi-criteria decision making

Kaynakça

• Ak Oğuz, M., Köksal, M. (2018), “AHP ve TOPSIS Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 18(34): 69–89.
• Akbal, H. (2023), “Tedarikçi Seçimi ve Çok Kriterli Karar Verme”, M. Mete & E. Akardeniz (Eds.) içinde, İktisadi ve İdari Bilimlerde Uluslararası Araştırma ve Derlemeler (37–50), Serüven Yayınevi, Ankara, Türkiye.
• Al-Hawari, T., Aqlan, F. (2012), “A Software Application for E-Kanban-based WIP Control in the Aluminium Industry”, International Journal of Modelling in Operations Management, 2(2): 119–137.
• Dede, N. (2023), SWARA ve Bulanık AHP Yöntemlerinin Entegrasyonu ile Tedarikçi Seçimi: Otomotiv Yan Sanayinde Bir Uygulama, T.C. Konya Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Konya, Türkiye.
• Dweiri, F., Kumar, S., Khan, S. A., Jain, V. (2016), “Designing an Integrated AHP Based Decision Support System for Supplier Selection in Automotive Industry”, Expert Systems with Applications, 62: 273-283.
• Erbıyık, H., Alkan Kabakçı, G., Erdil, A. (2021), “Electre Yöntemi ile Otomotiv Sektöründe Tedarikçi Seçimi: Yeşil Tedarikçi Seçimi Uygulaması”, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (24): 421-429.
• Gültepe, M., Yılmaz, E. (2022), “Tedarik Zinciri Yönetiminde Lojistik ve Dağıtım Ağının Etki Seviyelerinin Belirlenmesi ve Tedarikçi Seçimi Optimizasyonu için AHP ve Matematik Programlama Modelini İçeren Yeni Bir Yaklaşım”, International Journal of Advanced Engineering and Pure Sciences, 34(2): 262-270.
• Güngör, C. S. (2021), Otomotiv Cam Sanayinde Analitik Hiyerarşi Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi İşletme Ana Bilim Dalı Üretim Yönetimi ve Pazarlama Programı, Denizli, Türkiye.
• Jain, V., Sangaiah, A. K., Sakhuja, S., Thoduka, N., Aggarwal, R. (2018), “Supplier Selection Using Fuzzy AHP and TOPSIS: A Case Study in the Indian Automotive Industry”, Neural Computing and Applications, 29: 555-564.
• Jarupathirun, S., Ciganek, A. P., Chotiwankaewmanee, T., Kerdpitak, C. (2009), “Supply Chain Efficiencies Through E-Kanban: A Case Study”, International Journal of the Computer, the Internet and Management, 17(SP1): 55.1-55.4.
• Jayant, A. (2018), “An Analytical Hierarchy Process (AHP) Based Approach for Supplier Selection: An Automotive Industry Case Study”, International Journal of Business Insights & Transformation, 11(1): 36-45.
• Karabıçak, Ç., Özcan, B., Kocabaş Akay, M. (2020), “Bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemi Kullanılarak Bir Otomotiv Yan Sanayi Firmasında Tedarikçi Seçimi”, Veri Bilimi Dergisi, 3(1): 26-32.
• Lambert, D. M., Cooper, M. C., Pagh, J. D. (1998), “Supply Chain Management: Implementation Issues and Research Opportunities”, The International Journal of Logistics Management, 9(2): 1–20.
• Maříková, O. (2008), “E-kanban and its Practical Use”, Conference STČ 2008, Czech Republic, 1-10.
• Menanno, M., Ragno, P., Savino, M., Muhammad, S. (2019), “Implementing Industry 4.0 Technologies in Lean Production Through E-kanban Automotive Production”, The Summer School Francesco Turco, Brescia, Italy, 458-463.
• Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) (2023, Aralık), Otomotiv Sektörü Aylık Değerlendirme Raporu, İstanbul.
• Özen, M., Borat, O. (2020), “Otomotiv Yan Sanayi Sektöründe Tedarikçi Seçiminde AHP, Bulanık AHP ve Bulanık TOPSİS Yaklaşımı”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 19(38): 152-171.
• Ricky, C., Kadono, Y. (2020), “A Case Study of E-Kanban Implementation in Indonesian Automotive Manufacture”, 8th International Conference on Cyber and IT Service Management (CITSM), Pangkalpinang, Endonezya, 1-7.
• Romeira, B., Cunha, F., Moura, A. (2021), “Development and Application of an E-Kanban System in the Automotive Industry”, The International Conference on Industrial Engineering and Operations Management, Monterrey, Meksika, 613-624.
• Saaty, R. W. (1987), “The Analytic Hierarchy Process—What It is and How It is Used”, Mathematical Modelling, 9(3–5): 161–176.
• Saaty, T. L. (1990), “How to Make a Decision: The Analytic Hierarchy Process”, European Journal of Operational Research, 48(1): 9–26.
• Saaty, T. L. (2008), “Decision Making with the Analytic Hierarchy Process”, International Journal of Services Sciences, 1(1): 83–98.
• Sahoo, S. K., Goswami, S. S., Halder, R. (2024), “Supplier Selection in the Age of Industry 4.0: A Review on MCDM Applications and Trends”, Decision Making Advances, 2(1): 32-47.
• Singh, B. (2016), “Analytical Hierarchical Process (AHP) and Fuzzy AHP Applications-A Review Paper”, International Journal of Pharmacy and Technology, 8(4): 4925-4946.
• Supçiller, A. A., Çapraz, O. (2011), “AHP-TOPSİS Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 13: 1-22.
• Şeker, S. E. (2014, Aralık), “Kanban”, YBS Ansiklopedisi, 1(4): 21-25.
• Yaykaşlı, M. (2021), Otomobil Üreticilerinin Satın Alma Karar Modeli, İKSAD, Ankara, Türkiye.