Filateli’de tıp: Geçmişten günümüze pandemiler

Yıl 2023, , 101 - 112, 20.01.2023

Mehtap Pekesen , Ahmet Doğan Ataman Ahmet Özdinç

https://doi.org/10.21673/anadoluklin.1213647

Öz

Amaç: İnsanlık tarihinde derin izler bırakan birçok pandemi kaydedilmiştir. Yaşanan birçok pandemi toplumlarda krizlere, sağlık, ekonomi, sosyal ve küresel güvenlik üzerinde olumsuz sonuçlara neden olmuştur. Pandemiler geçmişte ve bugün olduğu gibi gelecekte de var olmaya devam edecek süreçler olarak öngörülmektedir. Bu nedenle geçmiş pandemilerin incelenmesi, gelecekteki pandemi süreçlerinin daha iyi anlaşılmasına, analiz edilmesine ve yönetilmesine hizmet edebilir. Bu bakış açısından hareketle bu makale, filateli tıbbı üzerinden geçmiş pandemilere vurgu yapmayı, gelecekte yaşanması muhtemel pandemilere dikkat çekmeyi ve alınması gereken önlemler konusunda farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır.

Yöntemler: Bu makale, dünyadaki pandemilerin keşfi ve gelişimini tarihi pullar, posta tarihi ve diğer ilgili öğeler ile anlatmaya odaklanmaktadır. Filateli; pullar, posta tarihi ve diğer ilgili öğelerin incelenmesidir. Ancak filateli, pul koleksiyonculuğundan çok daha fazlasını içermektedir. Filateli bir materyalin tasarımı ve eğitimsel etkisinin incelenmesini içermektedir. Bu makalede pandemi tarihini vurgulamak için geçmişten günümüze dünya çapında üretilen tıbbi tarihi pullar sunulmuştur. Pul alt yazıları 6 ciltten oluşan Scott Standart Posta Pulları Kataloğu (2017) taranarak oluşturulmuştur.

Bulgular: Bu makalede, dünya çapında 1962-2020 tarihleri arasında üretilen pandemi pulları sunulmaktadır. Makalede insanların tarih öncesi yaşamını betimleme, pandemiye neden olan bulaşıcı hastalıklar, salgın hastalıkların bulaşma yolları, önlenmesi, tedavi yaklaşımları, pandemilerde yaşanan kayıplar ve pandemilere karşı verilen mücadeleleri konu alan toplamda 17 filatelik materyal (tarihi pullar) sunulmuştur.

Sonuç: Bu malake, geçmişten günümüze pandemiler sırasında dünya çapında üretilen filatelik tıbbı materyalleri kullanılarak, dünyadaki pandemilerin gelişimine ve tarihine genel bir bakış sunmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Covid-19, filateli, koronavirüs, pandemik

Medicine in philately: Pandemics from past to present

Öz

Aim: There have been many pandemics that have left deep traces in human history. Many pandemics have caused crises in societies and negative consequences on health, the economy, social, and global security. Pandemics are foreseen to exist in the future as they have in the past and present. Therefore, examining past pandemics can serve to better understand, analyze and manage future pandemic processes. From this point of view, this article aims to emphasize past pandemics through philately medicine, draw attention to possible pandemics in the future, and raise awareness about the precautions to be taken.

Methods: This article aims to describe the discovery and development of pandemics around the world through historical stamps, postal history, and other related items. Philately is the study of stamps, postal history, and other related items. But philately is much more than stamp collecting. Philately involves the study of the design and educational impact of the material. This article presents the history of medicine stamps produced worldwide from the past to the present to highlight the history of the pandemic. The stamp captions are based on a scan of the 6-volume Scott Catalog of Standard Postage Stamps (2017). The copyright of the stamps used in the article belongs to the philatelist author

Results: This article presents pandemic stamps produced worldwide between 1962 and 2020. In the article, a total of 17 philatelic materials (historical stamps) are presented on the subject of describing the prehistoric life of people, infectious diseases that cause pandemics, transmission routes of epidemics, prevention, treatment approaches, losses in pandemics and struggles against pandemics.

Conclusion: This research provides an overview of the development and history of pandemics around the world, using philatelic medicine materials produced worldwide during pandemics from the past to the present.

Anahtar Kelimeler

COVID-19, coronavirus, pandemics, philately

Kaynakça

• Atac A, Ucar M. Onemli Bulaşıcı Hastalıklar ve Yaşam Surecine Etkileri. Bilim Tarihi Araştırmaları. 2006;(2):33-42.
• Porta M. A dictionary of epidemiology. 6th ed. New York, NY: Oxford University Press; 2014.
• Özlü A, Öztaş D. Yeni corona pandemisi (COVID-19) ile mücadelede geçmişten ders çıkartmak. Ankara Medical Journal. 2020;20(2):468-81.
• Morens DM, Daszak P, Markel H, Taubenberger JK. Pandemic COVID-19 Joins History's Pandemic Legion. mBio. 2020;11(3):e00812-20.
• Beyaz Z. Kapitalizmin pandemik sömürüsü bağlamında salgın hastalıklara bir bakış. Çalışma ve Toplum. 2021;1:181-204.
• Yumul A. Yine bir salgın, yeni bir salgın. İnsan ve İnsan. 2021;8(28):13-31.
• Platto S, Wang Y, Zhou J, Carafoli E. History of the COVID-19 pandemic: Origin, explosion, worldwide spreading. Biochem Biophys Res Commun. 2021;538:14-23.
• Vatanoğlu EE, Ataman AD. A sexually transmitted disease: History of AIDS through philately. J Turk Ger Gynecol Assoc. 2011;12(3):192-196.
• Rose PI. Frank M. Snowden, Epidemics and Society: From the Black Death to the Present. Springer; 2020.
• Oğurlu E. Tarih Boyunca Pandemiler ve Uluslararası Sisteme Etkileri. Turkish Studies. 2020;15(4):791-805.
• Tapısız ÖL, Altınbaş ŞK. Mikroorganizmalar mavi gezegende bizden çok önce vardı: Pandemiler tarihi. Türk Kadın Sağlığı ve Neonatoloji Dergisi. 2020;2(2):53-69.
• Parıldar Hl, Dikici MF. Pandemiler tarihi. Klinik Tıp Aile Hekimliği. 2020;12(1):1-8.
• Özdinç A. Cumhuriyet’in ilk yıllarında frengi: 1916-1925 yılları arası salnamelerde Bolu sancağı örneği. Abant Tıp Dergisi. 2020;9(1):8-19.
• Ozcel MA. Sıtma In: Ozcel MA, editor. Sıtmanın onemi, korunma ve sıtma savaşı. İzmir: Turkiye Parazitoloji Derneği, Ege Universitesi Basımevi; 1999. p. 237-73.
• Ghendon Y. Introduction to pandemic influenza through history. Eur J Epidemiol. 1994;10(4):451-3.
• Martini M, Gazzaniga V, Bragazzi NL, Barberis I. The Spanish Influenza Pandemic: a lesson from history 100 years after 1918. J Prev Med Hyg. 2019;60(1):E64-7.
• Temel MK, Ertin H. 1918 Grip Pandemisi Kıssasından COVID-19 Pandemisine Hisseler. Anatolian Clinic The Journal Of Medical Sciences. 2020;25(Special Issue on COVID 19):63-78.
• Wang D, Shu Y. History and reflection of pandemic influenza. Scientia Sinica Vitae. 2018;48(12):1247-51.
• WHO. WHO Coronavirus (COVID-19) Dashboard 2022 [Available from: https://covid19.who.int/.
• Qiu W, Rutherford S, Mao A, Chu C. The pandemic and its impacts. Health, Culture and Society. 2017;9;1-11.