DEDE KORKUT’UN ÜÇÜNCÜ NÜSHASINDA GEÇEN OLUMSUZLUK VE YOKLUK BİÇİMLERİ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 3, 151 - 172, 19.07.2021

Uğur Özgür

Öz

Olumsuzluk ve yokluk bildiren ifadeler, bütün dillerde mevcuttur. İnsanlar, duygu ve düşüncelerini ifade ederken olumlu ve olumsuz yapıları birlikte kullanmaktadırlar. Bütün dillerde mevcut olan bir kavram olarak olumsuzluk, son yıllarda dilbilim çalışmalarında üzerinde durulan konuların başında gelmektedir. Olumsuzluk ve yokluk biçimlerinin Türk Dilinin her döneminde kullanıldığı bilinmektedir. Olumlu olan her şeyin zıttı ile birlikte var olduğu genel kabul gören görüşlerdendir. Yani, her düşüncenin, hareketin, cümlenin tezadı olduğu belirtilir. Bütün olumlu cümleler, karşıt bir tersinlemeye sahip olduğu gibi her tersinlenen cümle de karşıt bir cümleye sahiptir. Bu çalışmada, Dede Korkut'un yeni nüshasında Tespit edilen olumsuzluk ve yokluk şekilleri cümle içindeki görev ve türlerine göre sınıflandırılmıştır. Yeni nüshada geçen olumsuzluk ve yokluk işaretleyicileri verilirken Dede Korkut'un diğer nüshalarında yer alan olumsuzluk ve yokluk işaretleyicileriyle karşılaştırma yapılmıştır. Benzerlikler ve farklılıklar metinlerde geçen örnek cümlelerle verilmiştir. Sözün özü Türkçenin güzelliklerini yansıtan Dede Korkut'un yeni nüshasında olumsuzluk ve yokluk biçimlerini ortaya koymaya çalışarak bir nebze olsa bile bu dönemde kullanılan dilin işleyişi ve yapısı hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut;, olumsuzluk;, yokluk;, yeni nüsha;

Teşekkür

Editörlere teşekkürlerimi arz ederim. İyi çalışmalar.

NEGATIVE AND ABSENCE FORMS USED IN THE THIRD COPY OF DEDE KORKUT

Öz

Statements of negativity and absence are available in all languages. People use positive and negative structures together when expressing their feelings and thoughts. Negativity, as a concept that is present in all languages, is one of the most emphasized topics in linguistics studies in recent years. It is known that the forms of negativity and absence are used in all periods of the Turkish language. It is generally accepted that everything positive exists together with its opposite. That is, it is stated that every thought, action, sentence is a contrast. Just as all positive sentences have an opposite inversion, every inverted sentence has an opposite sentence. In this study, the forms of negativity and absence detected in the new version of Dede Korkut are classified according to their duties and types in the sentence. While the negativity and absence markers in the new copy were given, a comparison was made with the negativity and absence markers in the other copies of Dede Korkut. Similarities and differences are given with sample sentences in the texts. The essence of the word is that in the new version of Dede Korkut, which reflects the beauties of Turkish, it was tried to reveal the forms of negativity and absence, even if only a little, the functioning and structure of the language used in this period.

Anahtar Kelimeler

DEDE KORKUT, NEGATIVENESS, ABSENCE, NEW TEXT

Kaynakça

•  AĞCA, Feruh, Budist Türk Çevresi Metinlerinde Olumsuzluk ve Yokluk Şekilleri, TKAEY, Ankara, 2010
•  AKALIN, Mehmet, Eski Türkçesin Grameri, TDK Yay. , Ankara, 2007
•  AKAR, Ali, Türk Dili Tarihi, Ötüken Yay.,İstanbul, 2010
•  BANGUOĞLU, Tahsin, Türkçe’nin Grameri, TDK Yay. , Ankara, 1990