ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİNDE YOZGAT’TA MÜBÂDİL VE MÜLTECİLERİN İSKÂNI UYGULAMALARI (1923-1938)

Yıl 2016, Cilt: 15 Sayı: 59, - , 28.03.2016

İbrahim Erdal

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000450

Cited By: 1

Öz

Lozan görüşmelerinde Türkiye ile Yunanistan arasındaki önemli anlaşmazlıklardan 

biri olan Türk-Rum mübadelesi meselesi 30 Ocak 1923 tarihinde tarafların karşılıklı

olarak imzaladıkları sözleşme ve protokolle çözülmüştür. Türkiye, Balkan 

ülkelerinden mübadillerin gelmesine ve farklı illerde yerleşmesine izin vermiştir. 

Aynı şekilde Doğu vilayetlerinden gelen mültecilere de iskân izni verilmiştir. Bu 

illerden birisi de Ankara iskân bölgesinde yer alan, ziraata hazır toprak ve 

yerleşime uygun haneye sahip Yozgat’tır. Göçler 1938 yılına kadar sürmüştür. Bu 

makalede Yozgat bölgesine Balkanlardan ve Doğu vilayetlerinden gelen bütün 

göçmenlerin iskânları arşiv belgelerine dayalı olarak incelenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Yozgat, Mübadil, Mülteci

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Arşivler
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
• BCA, 030.10/81.531.16
• BCA, 30.18.1.2/65.50.14
• BCA, 272.11/ 19.95.2.
• BCA, 272.11/ 20.99.38.
• BCA, 272.11/ 22.115.17.
• BCA, 272.11/18.86.3.
• BCA, 272.11/18.86.3.
• BCA, 272.11/19.95.14. BCA, 272.12/ 46.79.16.
• BCA, 272.12/ 46.82.19.
• BCA, 272.12/ 47.90.1.
• BCA, 272.12/ 50.105.32.
• BCA, 272.12/ 51.114.8. BCA, 272.12/ 62.183.1.
• BCA, 272.12/45.77.21. BCA, 272.12/45.77.8.
• BCA, 30.10/ 81.531.8.
• BCA, 130.16.13.2/672.2061.13
• BCA, 130.16.13.2/656.1970.29
• BCA, 272.0.0.13/84,30.15
• BCA, 272.0.0.12/54.133.25
• Resmi Yayınlar
• “İskân Kanunu”, Resmi Gazete, 21 Haziran 1934, İstanbul 1934, s.4-5. Kitaplar
• Ağanoğlu, H. Yıldırım, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Balkanlar’ın Makûs Talihi: Göç, İstanbul, 2001, Kum Saati Yayını. Arı, Kemal, Büyük Mübadele, Türkiye'de Zorunlu Göç, 1923-1925, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1995.
• Suyun İki Yanı: Mübadele, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2016.
• Cumhuriyetin 15. Yılında Yozgat, Yayınevi Yok, 1938.
• Erdal, İbrahim, Mübadele, Uluslaşma Sürecinde Türkiye ile Yunanistan, (1923-19259, IQ Yayıncılık, İstanbul, 2006. Geçen Dört Yılda Yapılan ve Gelecek Dört Yıl İçinde Yapılacak İşler Hülasası, Dahiliye Vekaleti Yayını, 1935. Geray, Cevat, Türkiye’den Türkiye’ye Göçler ve Göçmenlerin İskânı, Ankara, 1962.
• İpek, Nedim, Mübadele ve Samsun, TTK Yayınları, Ankara, 2000.
• Nabi, Yaşar, Balkanlar ve Türklük, Ankara, 1936, Ulus Matbaası.
• Öğün, Tuncay, Unutulmuş Bir Göç Trajedisi Vilayat-ı Şarkiye Mültecileri (1915-1923), Ankara, 2004.
• Pentzopoulos, Dimitri, The Balkan Exchange of Minorities and its Impact Upon Greece, Paris 1919, Publications of the Social Sciences Center Athens.
• Soysal, İlhami, Türkiye’nin Siyasal Antlaşmaları, (1920-1945), Ankara, 1989, Türk Tarih Kurumu Yayını.
• Türkgeldi, Ali Fuat, Görüp İşittiklerim, Ankara, 1987, Türk Tarih Kurumu Yayını. Makaleler
• Akgün, Seçil, “Birkaç Amerikan Kaynağından Türk-Yunan Mübadelesi Sorunu”, Üçüncü Askeri Tarih Semineri (Türk-Yunan İlişkileri), Ankara, 1986, s. 241.
• Arı, Kemal, “Kurtuluş Savaşı’nın Bitiminde Türkiye Dışına Yönelik Göçler ve Sonuçları”, Beşinci Askeri Tarih Semineri Bildirileri (Değişen Dünya Dengeleri İçinde Askeri ve Stratejik Açıdan Türkiye), I, Ankara, 1995, 496-504.
• Çapa, Mesut, “Yunanistan'dan Gelen Göçmenlerin İskânı”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 5, Ankara, 1990, s. 66.
• Erdal, İbrahim, “Atatürk Dönemi İskân Politikaları ve Göçmenlerin İskânı Uygulamaları (1920-1938)”, Türk Dünyası Kültürel Değerleri Uluslararası Sempozyumu, 4-8 Kasım 2013, Eskişehir, s. 515.
• Yüksel, Mevlüt, ”I. Dünya Savaşında Erzurum’un ilk işgal günleri”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü DergisiSayı: 37, Erzurum, 2008, s. 266.
• Tezler
• Sarı, Muhammed, Atatürk Dönemi İç Anadolu Bölgesinde İmar ve İskân Faaliyetleri (1923-1938), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya, 2011.