The Relationship Between the Constitutional Court and Political Actors Between 1962-1980: A Critical Approach to the Hegemonic Preservation Thesis

Yıl 2024, , 142 - 179, 23.02.2024

Gülce Tarhan Çelebi

https://doi.org/10.53376/ap.2024.06

Öz

The Constitutional Court of Turkey (CCT), since its establishment in 1962, emerged as a significant actor that not only overrules the decisions of the Parliament but also takes part in most divisive political issues. Hence, there has been a growing literature explaining its role and relations with other political actors. The primary purpose of this article is twofold: (i) analyzing the relations between the Court and other political actors between 1962 and 1980 and (ii) proposing an alternative theoretical framework to explain the development and the nature of this relationship. The article challenges the dominant view explaining the CCT's role through Ran Hirschl’s Hegemonic Preservation Thesis and proposes an alternative, more nuanced explanation based on Joel Migdal’s State-in-Society approach.

Anahtar Kelimeler

Constitutional Court of Turkey, Constitutional Adjudication, Hegemonic Preservation Thesis, Constitutional Law, State-In-Society

Destekleyen Kurum

Bu makale, Oregon Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü’nde Prof. Dr. Tuong Vu’nun danışmanlığında yazılan “The Constitutional Court of Turkey from State-in-society Perspective” adlı doktora tez çalışmasından üretilmiştir. Yazar, doktora eğitimi sırasında Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı tarafından desteklenmiştir.

1962-1980 Arasında Anayasa Mahkemesi ve Siyasal Aktörlerin İlişkisi: Hegemonik Koruma Tezi’ne Eleştirel Bir Yaklaşım

Öz

Anayasa Mahkemesi kurulduğu 1962 yılından bu yana, sadece TBMM kararlarını iptal etmekle kalmayıp, aynı zamanda en tartışmalı siyasi konularda da konum alan önemli bir aktör olarak ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, Mahkeme’nin rolünü ve diğer siyasi aktörlerle ilişkilerini açıklayan geniş bir literatür oluşmuştur. Bu makalenin iki temel amacı vardır: (i) 1962-1980 yılları arasında Mahkeme ile diğer siyasi aktörler arasındaki ilişkileri analiz etmek ve (ii) bu ilişkinin gelişimini ve doğasını açıklayan alternatif bir teorik çerçeve önermek. Makalede Ran Hirschl'ün Hegemonik Koruma Tezi aracılığıyla Anayasa Mahkemesinin rolünü açıklayan baskın görüş eleştirilecek ve Joel Migdal’ın Toplum-içinde-Devlet yaklaşımına dayanarak alternatif ve daha nüanslı bir açıklama önerilecektir.

Anahtar Kelimeler

Anayasa Mahkemesi, Anayasa Yargısı, Hegemonik Koruma Tezi, Anayasa Hukuku, Toplum-İçinde-Devlet

Destekleyen Kurum

Bu makale, Oregon Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü’nde Prof. Dr. Tuong Vu’nun danışmanlığında yazılan “The Constitutional Court of Turkey from State-in-society Perspective” adlı doktora tez çalışmasından üretilmiştir. Yazar, doktora eğitimi sırasında Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı tarafından desteklenmiştir.

Kaynakça

• Adalet Partisi (1965), Adalet Partisi Seçim Beyannamesi (Ankara: Doğuş Matbaacılık ve Ticarete Ltd.).
• Ağtas, Özkan (2007), “Ortanın Solu: İsmet İnönü’den Bülent Ecevit’e”, Bora, Tanıl ve Murat Gültekingil (Der.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Sol (İstanbul: İletişim): 194–251.
• Ahmad, Feroz (1977), Turkish Experiment in Democracy 1950-75 (London: C. Hurst& Company).
• Alpbaz, Mustafa Mert (2019), “Kemalist Otoriterlik, Anayasa Yargısı ve Askeri Mahkemeler”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 74 (3): 895–929.
• Alpbaz, Mustafa Mert (2020), Anayasa Mahkemesi Kararlarında Kemalizm ve Otoriterlik: Analitik Bir İnceleme (İstanbul: Oniki Levha Yayınları).
• Bali, Aslı (2012), “The Perils of Judicial Independence: Constitutional Transition and the Turkish Example”, Vanderbilt Journal of International Law, 52: 235–97.
• Béland, Daniel, ve Robert Henry Cox (2016), “Ideas as Coalition Magnets: Coalition Building, Policy Entrepreneurs, and Power Relations”, Journal of European Public Policy, 23 (3): 428-45.
• Belge, Ceren (2006), “Friends of the Court: The Republican Alliance and Selective Activism of the Constitutional Court of Turkey”, Law & Society Review, 40 (3): 653–92.
• Braun, Virginia ve Victoria Clarke (2006), “Using Thematic Analysis in Psychology”, Qualitative Research in Psychology, 3 (2): 77–101.
• Cumhuriyet Halk Partisi (1973), Ak Günlere: CHP 1973 Seçim Bildirgesi Özeti (Ankara).
• Davies, Bronwyn ve Rom Harré (1990), “Positioning: The Discursive Production of Selves”, Journal for the Theory of Social Behaviour, 20 (1): 43–63.
• Demirel, Süleyman (1973a), 1971 Buhranı ve Aydınlığa Doğru (Ankara: Doğuş Matbaası).
• Demirel, Süleyman (1973b), 1973’e Bakarken (Ankara: Atak Matbaası).
• Demirel, Süleyman (1977), Büyük Türkiye (İstanbul: Dergah Yayınları).
• Demirel, Süleyman (1980), “Bunalımın Köklerinde Neler Yatıyor?”, Milliyet, 3 Ocak 1980: 2.
• Demirel, Süleyman ve Kazım Güleçyüz (1991), İslam, Demokrasi ve Laiklik (İstanbul: Yeni Asya Gazetesi).
• Demirel, Tanel (2009), “1946-1980 Döneminde ‘Sol’ ve ‘Sağ’”, Bora, Tanıl ve Murat Gültekingil (Der.), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Dönemler ve Zihniyetler (İstanbul: İletişim): 413-50.
• Ecevit, Bülent (1966), Ortanın Solu (Ankara: Kim Yayınları).
• Ecevit, Bülent (1976), Atatürk ve Devrimcilik (Ankara: Tekin Yayınevi).
• Ekmekçi, Mustafa (1968), “Demirel: Meclis İstediğini Alır, İstediğini Satar”, Milliyet, 31 Mayıs 1968.
• Erdoğdu, Ahmet (1969), “Danıştay ve Yargı Denetimi”, Milliyet, 21 Temmuz 1969.
• Fedayi, Cemal (2004), “CHP’nin Sosyal Demokratlaşma Sürecinde Kemalizm Tartışmaları:1961-1980”, Liberal Düşünce, 36 (Güz): 87–108.
• Hajer, Maarten Allard (1997), The Politics of Environmental Discourse: Ecological Modernization and the Policy Process (Oxford: Oxford University Press:).
• Hazama, Yasushi (2012), “Hegemonic Preservation or Horizontal Accountability: Constitutional Review in Turkey”, International Political Science Review, 33 (4): 421–40.
• Hirschl, Ran (2000), “The Struggle for Hegemony: Understanding Judicial Empowerment Through Constitutionalization in Culturally Divided Polities”, Stanford Journal of International Law, 36: 73–118.
• Hirschl, Ran (2001), “The Political Origins of Judicial Empowerment through Constitutionalization: Lessons from Israel’s Constitutional Revolution.” Comparative Politics, 33 (3): 315.
• Hirschl, Ran (2003), “Constitutional Courts vs. Religious Fundamentalism: Three Middle Eastern Tales”, Texas Law Review, 82: 1819–60.
• Hirschl, Ran (2004), “The Political Origins of the New Constitutionalism”, Indiana Journal of Global Legal Studies, 11 (1): 71–108.
• Hirschl, Ran (2009), Towards Juristocracy: The Origins and Consequences of the New Constitutionalism (Harvard: Harvard University Press).
• Hitay, İbrahim (1972), “Ecevit: ‘İşçileri Anayasa ve Demokrasiyi Savunmaya Çağırıyorum’”, Hürriyet, 26 Aralık 1972.
• Hürriyet (1971a), “İnönü ‘Anayasa Değişikliği için Kamuoyunun Baskısı Var’ Dedi”, 17 Haziran 1971.
• Hürriyet (1971b), “CHP Grubunda Demokratik Rejimin Devamı Savunuldu: İnönü ‘Anayasa Değişikliği Şart’ Dedi”, Hürriyet, 21 Haziran 1971.
• Hürriyet (1972), “Türkiye’nin Durumu Liderlere Anlatıldı”, Hürriyet, 4 Kasım 1972.
• Karpat, Kemal Haşim (1972), “Political Developments in Turkey, 1950-70”, Middle Eastern Studies, 8 (3): 349–75.
• Kayalı, Kurtuluş (2000), Ordu ve Siyaset 27 Mayıs-12 Mart (İstanbul: İletişim Yayınları).
• Mardin, Şerif (1973), “Center-Periphery Relations: A Key to Turkish Politics?”, Daedalus, 102(1): 169–190.
• Migdal, Joel Samuel (1992), “The Power and Limits of States: Struggles for Domination between States and Societies”, Bornschier, Volker ve Peter Lengyel (Der.), Waves and Formations and Values in the World System (New Brunswick, NJ: Transaction Publishers): 213–34.
• Migdal, Joel Samuel (1994), “The State in Society: An Approach to Struggles for Domination”, Kohli, Atul, Joel Samuel Migdal ve Vivienne Shue (Der.), State Power and Social Forces: Domination and Transformation in the Third World (Cambridge: Cambridge University Press): 7–34.
• Migdal, Joel Samuel (1997), “Studying the State.” Lichbach, Mark Irving ve Alan Zuckerman (Der.), Comparative Politics: Rationality, Culture, and Structure (Cambridge: Cambridge University Press): 208–35.
• Migdal, Joel Samuel (2001), State in Society: Studying How States and Societies Transform and Constitute One Another (Cambridge: Cambridge University Press).
• Migdal, Joel Samuel (2005), "A Model of State–Society Relations", Wiarda, Howard (Der.), Comparative Politics: Critical Concepts in Political Science (London: Routledge): 288-302.
• Milliyet (1966a), “Turan: Meclisin Çalışması için Tedbir Alınacak”, 25 Mayıs 1966.
• Milliyet (1966b), “Anayasa Kurumları için Tedbir Alırız”, 14 Aralık 1966.
• Milliyet (1967), “Demirel: Tehditten Korkmayız”, 1 Temmuz 1967.
• Milliyet (1968a), “Seçim Kanunun İptali Gerekmiyor”, 4 Nisan 1968.
• Milliyet (1968b), “Muhalefet Kararı Olumlu Karşıladı”, 8 Mayıs 1968.
• Milliyet (1971), “Erim Anayasa Mahkemesi Başkan ile Görüştü”, 8 Ağustos 1971.
• Milliyet (1972a), “Anayasada İstenen Değişiklik Belli Oldu”, 7 Temmuz 1972.
• Milliyet (1972b), “Ecevit: Anayasada Değişikliği Önlemeye Çalışıyoruz”, 9 Eylül 1972.
• Milliyet (1974a), “Sancar: Ordu Demokrasinin Koruyucusudur”, 27 Mayıs 1974.
• Milliyet (1974b), “Demirel: Meclis Hakkına Sahip Çıkmalı”, 7 Temmuz 1974.
• Milliyet (1974c), “Demirel: ‘Anayasa Mahkemesi Anayasayı İhlal Etti’”, 14 Temmuz 1974.
• Milliyet (1975), “Demirel: ‘AP İktidarının Değeri Bugün Daha İyi Anlaşılmaktadır’”, 10 Şubat 1975.
• Milliyet (1976), “Demirel: ‘CHP Anarşiye Yataklık Yapıyor’”, 22 Ekim 1976.
• Milliyet (1977a), “Korutürk Yargı Organları Temsilcileri ile Görüştü”, 13 Şubat 1977.
• Milliyet (1977b), “Demirel: ‘Anayasa Mahkemesi ile Danıştay’ın Yetkileri Yeniden Düzenlenmeli’”, 28 Mayıs 1977.
• Milliyet (1977c), “Ecevit’in Yanıtları”, 16 Haziran 1977.
• Okçuoğlu, Yavuz (1971), “Devlet Güvenliği Mahkemesi”, Milliyet, 27 Ağustos 1971.
• Özbudun, Ergun (2006), “Political Origins of the Turkish Constitutional Court and the Problem of Democratic Legitimacy”, European Public Law, 12 (2): 213–23.
• Özbudun, Ergun (2007), “Türk Anayasa Mahkemesi’nin Yargısal Aktivizmi ve Siyasal Elitlerin Tepkisi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 62 (3): 257–68.
• Schmidt, Vivien (2010). “Taking Ideas and Discourse Seriously: Explaining Change through Discursive Institutionalism as the Fourth ‘New Institutionalism’”, European Political Science Review, 2 (1): 1-25.
• Seven, Gülşen ve Lars Vinx (2017), “The Hegemonic Preservation Thesis Revisited: The Example of Turkey”, Hague Journal on the Rule of Law, 9: 45–82.
• Shambayati, Hootan (2008a), “Courts in Semi-Democratic/Autharitarian Regimes: The Judicialization of Turkish (and Iranian) Politics”, Ginsburg, Tom ve Tamir Moustafa (Der.), Rule by Law: The Politics of Courts in Authoritarian Regimes (Cambridge: Cambridge University Press): 283–303.
• Shambayati, Hootan (2008b), “The Guardian of the Regime: The Turkish Constitutional Court in Comparative Perspective”, Said Amir Arjomand (Der.) Constitutional Politics in the Middle East: With Special Reference to Turkey, Iraq, Iran, and Afghanistan, (Oxford: Hart Publishing): 99–121.
• Shambayati, Hootan ve Esen Kirdiş (2009), “In Pursuit of ‘Contemporary Civilization’: Judicial Empowerment in Turkey”, Political Research Quarterly, 62 (4): 767–80.
• Soysal, Mümtaz (1977), “Bayrak Açmanın Zamanı”, Milliyet, 28 Ocak 1977.
• Şahin, Engin (2010a), Siyaset ve Hukuk Arasında Anayasa Mahkemesi (İstanbul: İz Yayıncılık).
• Şahin, Engin (2010b), “Türk Anayasa Mahkemesi’nin Hegemonik Koruma Anlayışı”, Journal of Academic Studies, 12 (44): 15–43.
• Tanör, Bülent (1968), İki Anayasa 1961-1982 (İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ).
• Uran, Peri ve Pasquale Pasquino (2015), “The Guardian of the Turkish Constitution: A Special Court”, Journal of Politics and Law, 8 (2): 88–97.
• Uslu, Feyzullah (1971), “Anayasa Suçlu Değildir”, Milliyet, 2 Temmuz 1971.
• Ünsaldı, Levent (2008), Türkiye’de Asker ve Siyaset (İstanbul: Kitap Yayınevi).
• Meclis Tutanakları
• MMTD (1962a), 1. Dönem, 4. Cilt, 71. Birleşim.
• MMTD (1962b), 1. Dönem, 6. Cilt, 109. Birleşim.
• MMTD (1963), 1. Dönem, 16. Cilt, 77. Birleşim.
• MMTD (1964), 1. Dönem, 27. Cilt, 57. Birleşim.
• MMTD (1965), 2. Dönem, 1. Cilt, 9. Birleşim.
• MMTD (1966), 2. Dönem, 3. Cilt, 47. Birleşim.
• MMTD (1967), 2. Dönem, 13. Cilt, 55. Birleşim.
• MMTD (1968a), 2. Dönem, 23. Cilt, 28. Birleşim.
• MMTD (1968b), 2. Dönem, 25. Cilt, 43. Birleşim.
• MMTD (1968c), 2. Dönem, 25. Cilt, 45. Birleşim.
• MMTD (1968d), 2. Dönem, 28. Cilt, 83. Birleşim.
• MMTD (1968e), 2. Dönem, 33. Cilt, 51. Birleşim.
• MMTD (1969), 3. Dönem, 1. Cilt, 19. Birleşim.
• MMTD (1971a), 3. Dönem, 11. Cilt, 50. Birleşim.
• MMTD (1971b), 3. Dönem, 11. Cilt, 51. Birleşim.
• MMTD (1971c), 3. Dönem, 15. Cilt, 128. Birleşim.
• MMTD (1971d), 3. Dönem, 17. Cilt, 158. Birleşim.
• MMTD (1971e), 3. Dönem, 18. Cilt, 118. Birleşim.
• MMTD (1974), 4. Dönem, 4. Cilt, 79. Birleşim.
• MMTD (1975a), 4. Dönem, 8. Cilt, 39. Birleşim.
• MMTD (1975b), 4. Dönem, 9 Cilt, 41. Birleşim.
• MMTD (1976), 4. Dönem 15. Cilt, 59. Birleşim.
• MMTD (1977), 4. Dönem, 24. Cilt, 47 Birleşim.
• MMTD (1978), 5 Dönem, 3. Cilt, 109. Birleşim.