Kültürel Sürdürülebilirlik Kapsamında Geleneksel Çerkez Kadın Giysileri Esas Alınarak Tasarım Örnekleri Oluşturulması

Yıl 2023, Cilt: 29 Sayı: 51, 186 - 200, 31.10.2023

Ahu Mangır , Hatice Harmankaya

https://doi.org/10.5152/ArtVis.2023.23209

Öz

Ekonomik, çevresel ve sosyal sürdürülebilirlik boyutlarının önemli olduğu son dönemlerde bu alanlarda yapılan kavramsal çalışmalar oldukça fazladır. Sosyal sürdürülebilirlik kuşaklar arası eşitlik ve farklı kültürlere önem veren ilişkiler sistemi bakımından toplumsal değerleri içinde barındırır. Bu araştırmanın amacı; desen, süsleme ve form özelliklerine sahip geleneksel Çerkez giysilerinden yola çıkarak günün trendlerine uygun, üretilebilir, giyilebilir kadın dış giysi tasarımları oluşturmaktır. Nicel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada koleksiyon hazırlama sürecine dair eylem araştırması yapılmıştır. Çalışma kapsamında National Museum of The Republic of Adygea Müzesindeki kataloglarda yer alan kadın Çerkez giyimleri incelenmiş, 10 farklı geleneksel giysi örneği ele alınarak her bir giysinin tasarım özelliklerini barındıran yeni tasarımlar hazırlanmıştır. Dış giyim olarak kullanılan Çerkez geleneksel kadın giysilerinin baskın olan süsleme ve desen unsurlarına 10 farklı giysi tasarımında yer verilmiştir. Koleksiyondaki modeller üretime uygun olup, tasarımlar orta yaş kadın tüketicilere yönelik hazırlanmıştır. Araştırmanın sonucunda kültürel unsurlardan yola çıkarak tasarım yapılmasına yönelik örnek koleksiyon süreci oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dış giysi tasarımı, moda, sürdürülebilirlik, geleneksel Çerkez giyimi

Kaynakça

• Anonim. (2012). Adige Cumhuriyeti Ulusal Müzesi altın ve gümüş kataloğu. Adige Cumhuriyeti Milli Müzesi.
• Anonim. (2016). Adigelerin geleneksel kıyafetleri ve altın işlemeleri kataloğu. Adige Cumhuriyeti Milli Müzesi.
• Bağ, Y., Tanır, B., Aslan, C., Kural, S., Eser, M., Duman, T., & Taymaz, E. (1999). Türkiye Çerkeslerinde sosyo-kültürel değişme. Kafder Yayınları.
• Baj, J. (2000). Kökleri-sosyal yaşamları- gelenekleri Çerkesler. Saray Matbaası.
• Bazaar. (t.y.). Irina Shayk ile Giorgio Armani bir arada. Harper’s Bazaar. https://www.harpersbazaar.com.tr/galeri/moda/irina-shayk-ile-giorgioarmani- bir-arada.
• Cherkasov, A. A., Ivantsov, V. G., Smigel, M., & Molchanova, V. S. (2015). The daily life and Morals of Circassian Society: A historical-comparative investigation based on sources from the period between the mid- 16th and the first half of the 19th centuries. Brukenthal Acta Musei, 10, 73–88.
• Dakokhova, M. G., Kharatokova, M., & Arkhagov, S. H. (2021). Abazın etıquette, Cherkessk: Stavropol Book Publishers.
• Ekşi, İ. (2016). 1856–1900 yılları arasında Kafkasya’dan gelip Tokat merkez ilçesi köylerine yerleşen Çerkezler (Tez No: 457468) [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• Esen, K. (2017, 1 Mart). Çerkes el sanatları terminolojisi. Jineps. https://jinepsgazetesi.com/2017/03/cerkes-el-sanatlari-terminolojisi/.
• Girey, H. Z. (1978). Khan Giray. Notes on Circassia. Tiraj.
• Güneş, M. (1969). Evliya Çelebi ve Haim Efendinin Çerkezistan notları. Hüsnütabiat Matbaası.
• ISPO Texttrends. (t.y.). Megatrendler. ISPO. 4 Şubat 2023 tarihinde https://www.ispo.com/en/awards/textrends#newest-edition-trendbookfallwinter-202425-804886 adresinden alındı.
• Jaimoukha, A. M. (2014). Circassian customs & traditions circassian culture & folklore. Centre for Circassian Studies.
• Johnson, A. P. (2015). Eylem araştırması el kitabı (Y. Uzuner, & M. Özten, Çev.). Anı Yayınevi.
• Kalaycı, İ. (2015). Tarih, kültür ve iktisat açısından Çerkesya (Çerkesler). Türk Avrasya Etüdleri 47, 71–111.
• Kaya, Y. (2015). Çerkesler I tarih- mitoloji- gelenek. Dahi Yayıncılık.
• Kemer, R. S. (2019). Üst paleolitik çağlardan tunç çağlarına Avrasya coğrafyasında göçler. Eskiçağ Araştırmaları Dergisi, 14, 4–15.
• Klaproth J. V. (2013). Travels in the caucasus and Georgia, performed in the years 1807 and 1808. General Books.
• Koç, N. (2022). Kuzey Kafkasya’dan Ortadoğu çöllerine Irak Çerkesleri: Ruslar’ın Kuzey Kafkasyalılara uyguladığı sürgün/soykırımdan bir kesit. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 6, 1–16.
• Kocalar, A. O., Üstün, Y. M., & Alan, M. (2018). Nüfusu yok olmaya yüz tutmuş bir cumhuriyet: Adigey. Marmara Coğrafya Dergisi, 37, 152–166.
• Koçkar, M. T. (2008). Eskişehir ve yöresinde Kafkasya göçmenlerinin giyim, kuşam ve süslenme kültürü. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi &
• Motif Vakfı Halk Kültürü’nde Giyim Kuşam ve Süslenme Uluslararası Sempozyumu, Bildirier Kitabı içinde (s. 90-115). ESOGÜ Basımevi.
• Kuçba, E. (2017, Mart 1). Çerkes el sanatları terminolojisi. https ://ji nepsgazete si.co m/201 7/03/ cerke s-el- sanat lari- termi noloj isi/h tml
• Mangır, A. F., & Harmankaya, H. (2023). Kişisel çizim çalışmaları, Konya.
• Muradinovna, S., A. (2021, Mayıs 20). Adyghe costume from ıts orıgıns to the present day [Konferans sunumu]. XIV Uluslararası Bilimsel ve Uygulamalı Konferansı, Saratov Devlet Üniversitesi, Rusya. https ://digital nauka .ru/a rhiv_ 2021/
• Öner, Ç. (2014). Şu bizim Çerkesler. Can Yayınları.
• Teuchezh, N., Khabakhu, M., Unarokova, S., Kotseva, A., & Khanakhu, K. (2001). Zolotoe Shityo Adigov, The Gold Embroidery of the Adyghes, The Republic of Adygeia Institute for Research in the Humanities. Ethnography and Folk Art Section, Maikop.
• Tok, G. (2018). Çerkes toplumunda kadının yeri (18. ve 19. yüzyıl Rusça kaynakları (Tez No: 526297) [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Tez Merkezi.
• WGSN. (t.y.). Case studies. WGSN an Ascential Company. 4 Şubat 2023 tarihinde https://www.wgsn.com/en/resources/case-studies?page=1 adresinden alındı.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Kitabevi.