Türkiye’de Müzikle Tedavi Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin Bibliyografik İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 31 Sayı: 54, 121 - 135, 27.03.2025

Yavuz Şen , Mustafa Akbaş

https://doi.org/10.32547/artvision.1599812

Öz

Müzik insanlık tarihinin varoluşundan bu zamana kadar varlığını sürdürmüştür. Müziğin bir bilim dalı olarak kabul edilmesi, diğer disiplin dalları ile arasındaki ilişki, bilim insanlarının ilgisini çekmiştir. Nitekim bunun sonucunda müziğin sadece duygu ve düşüncelerin ifadesi veya bir eğlence aracı olarak görülmesi değil farklı amaç ve işlevlerle de kullanılabileceği anlaşılmıştır. Tarih boyunca müziğin biyolojik etkileri ile hastalıkların tedavi edilebileceği görülmüştür. Yakın zamanda ise bu çalışmalar daha kapsamlı olacak şekilde hız kazanmıştır. Bu araştırmanın amacı Türkiye’de müzikle tedavi ile ilgili yapılmış lisansüstü çalışmaların bibliyografik yöntemle incelenmesidir. Araştırma betimsel modele ve literatür taramasına dayalı olup bibliyografik yöntem kullanılarak yapılmıştır. Çalışma, araştırmacılara literatür hakkında detaylı bir çerçeve çizmesi, ipuçları sunması bakımından önem taşımaktadır. Araştırma verileri için Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezinde kayıtlı 148 teze ulaşılmıştır. İncelenen araştırmalar; yapıldığı yıl, üniversite, tür, yayınlandığı dil, enstitü/fakülte ve yapılan alan ölçütlerine göre analiz edilerek nicel verilere dönüştürülmüş ve betimsel istatistik yöntemlerden frekans-yüzde kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, Türkiye'de 2019 yılından itibaren müzikle tedavi üzerine yapılan çalışmaların önceki yıllara nazaran artış gösterdiği, en çok çalışmanın İnönü Üniversitesinde yapıldığı, araştırmaların büyük çoğunluğunu yüksek lisans tezlerinin oluşturduğu, lisansüstü çalışmaların yarıdan fazlasının Sağlık Bilimleri enstitülerinde yapıldığı, bölüm bazında en fazla çalışmanın hemşirelik ana bilim dallarında yapıldığını ortaya koymaktadır. Araştırma sonucunda, üniversitelerin müzik eğitimi verilen bölümlerinde konuyla ilgili akademik çalışmaların az olduğu, bu tür çalışmaların sayı ve nitelik bakımından doktora düzeyinde ve uluslararası yayınlara imkan verecek düzeyde olması için daha fazla teşvik ve rehberlik sağlanması gerektiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Müzik, Tedavi, Bibliografya

Etik Beyan

TR Dizin etik ilkeleri akış şemasına göre çalışmada etik kurul onayını gerektiren herhangi bir veri toplama işlemi yapılmamıştır. Yöntemi itibariyle bu araştırmanın etik kurul onayı zorunlu olmayan çalışma olduğuna karar verilmiştir.

Destekleyen Kurum

Yazarlar, bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Bibliographic Review of Postgraduate Theses in the Field of Music Therapy in Turkey

Öz

Music has persisted throughout human history, from its origins to the present day. The recognition of music as a scientific discipline and its relationships with other fields have attracted the interest of researchers. Consequently, music has come to be understood not only as a means of expressing emotions and thoughts or as a form of entertainment, but also as a tool with various purposes and functions. Historically, it has been observed that music’s biological effects can aid in the treatment of illnesses, and recent studies in this field have expanded and gained momentum. This study aims to conduct a bibliographic analysis of postgraduate research on music therapy in Turkey. The research employs a descriptive model and literature review, using a bibliographic approach. The study is significant for providing researchers with a detailed framework and guidance on the literature. A total of 148 theses registered in the National Thesis Center of the Council of Higher Education were examined. These studies were analyzed based on criteria such as year, university, type, language of publication, institute/faculty, and field, and were quantitatively assessed using descriptive statistical methods, including frequency and percentage. The findings indicate that studies on music therapy in Turkey have increased since 2019, with the most research conducted at İnönü University. Most of these studies were master’s theses, and over half of the postgraduate work was carried out within health sciences institutes, with nursing departments producing the largest volume of research. The study concludes that academic work on the topic remains limited in music education departments, and suggests that further encouragement and guidance are needed to increase the number and quality of these studies, particularly at the doctoral level and in a manner that supports international publication.

Anahtar Kelimeler

Music, Therapy, Bibliography

Kaynakça

• Akkuş, Ü. (2007). Müziğin insan sağlığı üzerindeki yeri ve önemi. The Journal of Social Sciences Research, 2(1), 98-103. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/801765
• Akyürek, G. (2021). Applied music therapy approach in Turkey (Thesis No. 702302) [Master thesis, Ordu University]. Thesis Center of YOK.
• Başaran-Tanrıöver, G. (2010). The methods of therapy with music. E-Journal of New World Sciences Academy, 5(3), 150-157. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/186607
• Bekiroğlu, T. (2011). The effect of Turkish classical music on depression and anxiety state and blood pressure in hypertensive patients (Thesis No. 282530) [Master thesis, Gaziantep University]. Thesis Center of YOK.
• Çoban, A. (2005). Müzik terapi, ruh sağlığı için müzikle tedavi. Timaş Yayınları.
• Cömert, E. (n.d.). Kopuz. In TDV İslâm ansiklopedisi. Retrieved April 3, 2024, from https://islamansiklopedisi.org.tr
• Erdem, M. D., Yavuz, S., Gürlek, M., & Dost, A. (2013). Tarihî Türk lehçeleri-eski Anadolu Türkçesi bibliyografyası. Kesit Yayınları.
• Gençel, Ö. (2006). Music therapy. Kastamonu Education Journal, 14(2), 697-706. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/819154
• Karahan, S. (2006). The musical therapy of Turks in historical process (Thesis No. 219075) [Master thesis, İstanbul University]. Thesis Center of YOK.
• Koç, E. M., Başer, D. A., Kahveci, R., & Özkara, A. (2016). Ruhun ve bedenin gıdası: Geçmişten günümüze müzik ve tıp. Konuralp Medical Journal, 8(1), 51-55. https://doi.org/10.18521/ktd. 83286
• Sezer, F. (2009). The effect of music therapy at psychological symptom, anger and examination anxiety (Thesis No. 235795) [Master thesis, Atatürk University]. Thesis Center of YOK.
• Sezer, F. (2019). Müzikle terapi ‘tarihi-etkileri, model ve teknikler’. Nobel.
• Somakcı, P. (2003). Türklerde müzikle tedavi. Erciyes University Journal of Social Sciences Institute, 1(15), 131-140. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/219262
• Sönmez, G. (2021). Study of music theraphy research and practices (Thesis No. 678797) [Master thesis, İzmir Democracy University]. Thesis Center of YOK.
• Sur, H. (2024). On music therapy, and its perception. Guven Medical and Health Sciences, 1(1), 15-24. https://doi.org/10.62351/gmhs.2024.003
• Turabi, A. H. (2002). Music in avicenna's Kitap al - Shifa (Thesis No. 117440) [Doctoral thesis, Marmara University]. Thesis Center of YOK.
• Uçaner, B., & Öztürk, B. (2009, May 1-3). Türkiye’de ve Dünyada müzikle tedavi uygulamaları [Conference presentation], The First International Congress of Educational Research, Çanakkale, Turkey.