One Of The Hapless Victims Of The World War Two: Cahit Sıtkı Tarancı

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 1, 659 - 669, 25.03.2025

Hatice Gökçe Bal

https://doi.org/10.11616/asbi.1585961

Öz

Cahit Sıtkı Tarancı's acquaintance with war began during his early years of primary school when he observed the challenging situation of the Ottoman Empire. This early exposure played a significant role in shaping the themes, emotions, and thoughts of his future poems. After his journey to Paris in 1940, the outbreak of World War II is reflected in his poetry through themes of death, fear of death, pessimism, and a strong attachment to life as a contrasting sentiment. During his attempt to return to his homeland, Tarancı's poems, such as Bir Haritam Vardı Benim, Sulh Bir Hatıra Oldu, Robenson, Hastanede Ziyaret Günü, Bir de Bakmışım ki Ölmüşüm, Kuşlar and İmkânsız Dostluk vividly reflect the influence of war psychology. This influence continues to be discernible in his later poems, particularly in Harp Baharı, Mademki Güzelsin, Şaşkın Dünya, Memleket İsterim and Kış Mevsimi. This study aims to explore Tarancı's poetic response to World War II within the context of these poems.

Anahtar Kelimeler

Cahit Sıtkı Tarancı, Turkish Poetry, 2. Word War, war psychology

İkinci Dünya Savaşının Talihsizlerinden Biri: Cahit Sıtkı Tarancı

Öz

Cahit Sıtkı Tarancı’nın savaşla tanışıklığı ilkokula başladığı dönemlerde Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu zor durumu gözlemlemesiyle başlar. Bu atmosfer şairin ilerideki şiirlerinin temasının, duygusunun, düşüncesinin şekillenmesinde etkenlerden birisi olmuştur. 1940 yılında Paris’e gittikten sonra İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla şiirlerinde ölüm, ölüm korkusu, karamsarlık ve bunun karşıt hissiyatı olarak da yaşama sıkı sıkıya bağlanma duyguları gözlemlenebilir. Tarancı, ülkesine dönmeye çalıştığı bu zaman zarfında yazdığı Bir Haritam Vardı Benim, Sulh Bir Hatıra Oldu, Robenson, Hastanede Ziyaret Günü, Bir de Bakmışım ki Ölmüşüm, Kuşlar, İmkânsız Dostluk adlı şiirlerinde savaş psikolojisinin tesirini yansıtır. Bu tesir daha sonraki şiirlerinde de gözlemlenebilir. Bilhassa Harp Baharı, Mademki Güzelsin, Şaşkın Dünya, Memleket İsterim, Kış Mevsimi adlı şiirlerine bakıldığında da aynı tesir görülebilir. Bu çalışmada bu şiirler çerçevesinde Tarancı’nın dünya savaşı karşısındaki şair tutumu araştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Cahit Sıtkı Tarancı, Türk Şiiri, 2. Dünya Savaşı, savaş psikolojisi

Kaynakça

• Alemdar H. (2021). İkinci Dünya Savaşı Sonrasında Savaşın ve Siyasi Ekonomik Yapılanmanın Almanya’daki Resim, Heykel, Performans Sanatları Üzerindeki Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çılgın Sınar A. (2003). Türk Roman ve Hikâyesinde İkinci Dünya Savaşı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Ertuş A. (2017). Cahit Irgat’ın Şiirlerinde Savaş Karşıtlığı, The Journal of Social Sciences Instıtute. C. 1, S. 2, s. 3-14.
• Fedai Ö. (2013). CahitSıtkı’nın Şiirlerinde Varoluşçuluğun İzleri, Doğumunun Yüzüncü Yılında Cahit Sıtkı Tarancı Uluslararası Sempozyumu, Ankara: Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• Göçgün Ö. (2013). Fenemolojik Açıdan: Cahit Sıtkı Tarancı’nın Yaşanılan Anı Esas Alan Şiir Sanatı, Doğumunun Yüzüncü Yılında Cahit Sıtkı Tarancı Uluslararası Sempozyumu, Ankara: Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• Güngördü, O. B. (2019). Türk Romanında II. Dünya Savaşı Dönemi Almanya’sı İmgesi, bilig–Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, S. 89, s. 121-142.
• İnaltekin A. (2013). Sosyo-Psikolojik Açıdan Cahit Sıtkı Tarancı’nın Edebî Kişiliği ve Poetik Düşüncesi Üzerine Bir İnceleme, Doğumunun Yüzüncü Yılında Cahit Sıtkı Tarancı Uluslararası Sempozyumu, Ankara: Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• Kaplan M. (1973). Şiir Tahlilleri 2-Cumhuriyet Dönemi Türk Şiiri, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kaplan M. (1997). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar-2, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kolcu A. İ. (2002). Albatros’un Gölgesi-Baudelaire’in Türk Şiirine Tesiri Üzerine Bir İnceleme, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Korkmaz R. ( 2002). İkarus’un Yeni Yüzü: Cahit Sıtkı Tarancı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Öz B. (1996) Bıçağın Sırtında Siyaset: 2. Dünya Savaşı’nda Türk Dış Politikası. İstanbul: Can Yayınları.
• Sonsöz H. (2003). 2. Dünya Savaşının Türk Hikâye ve Romanına Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü.
• Soydaş G. (2024). Cahit Sıtkı Tarancı Şiirlerinin Psikanalitik Açıdan İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tanpınar A. H. ( 1992). Edebiyatımızın İçinden, Haz.: Zeynep Kerman, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tarancı C. S. (1989). Evime ve Nihal’e Mektuplar, Haz.: İnci Enginün. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Tarancı C. S. (1997). Otuz Beş Yaş - Bütün Şiirleri, İstanbul: Can Yayınları.
• Tarancı C. S. ( 2007). Ziya’ya Mektuplar, İstanbul: Can Yayınları.
• Tarancı C. S. (2016). Avuçlarıma Sığmıyor Yıldızlar: Makaleler, Konuşmalar, Yanıtlar, Haz.: Hakan Sazyek. İstanbul: Can Yayınları.
• Tonga N. (2019). Cahit Sıtkı Tarancı’nın Paris Mektupları, Kitaplık Dergisi,202, s.94-100.
• Uçman A. (2013). Düzyazılarına Göre Cahit Sıtkı’nın Şiir ve Edebiyat Anlayışı, Doğumunun Yüzüncü Yılında Cahit Sıtkı Tarancı Uluslararası Sempozyumu, Ankara: Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
• Vural M. K. (2019). 2. Dünya Savaşı Türkiyesi’nde Sosyalistlerin Taktiği ve Faaliyetleri, Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, S. 39, s. 693-714.