TÜRK HALK ŞİİRİNDE BİR PROPAGANDA ARACI OLARAK FES ŞİİRLERİ

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 15, 37 - 48, 20.12.2018

Nihangül Daştan

Öz

Toplumun kültürel kodlarını ihtiva eden ve Türk milletine has iletişim yolu olma özelliğini taşıyan Türk

halk edebiyatının sözlü niteliği, onu toplumsal hafızanın da önemli bir unsuru haline getirir. Özellikle halk

şiirinin, toplum içerisinde yankı bulan önemli hadiseler konusunda kayıtsız kalmadığı, bu yönüyle de tarih

kitaplarında yer almayan sözlü tarihin önemli bir kaynağı konumunda olduğu görülür. Halk şiirine bu yönüyle

bakıldığında toplumu etkileyen her türlü olay karşısındaki toplumsal reflekslerin halk şiiri üzerinden takip

edilebildiği görülür.

II. Mahmut’un kıyafet reformunun önemli bir parçası olan fes, halk arasında olumlu veya olumsuz her

türlü eleştiriye maruz kalmıştır. Reformun ilk yıllarında, halk arasında baş gösteren dirence karşı divan şairleri

gibi halk şairleri de kayıtsız kalmamış ve fesi topluma hoş gösterecek, sevdirecek, kabulünü kolaylaştıracak

şiirler kaleme almışlardır. Halk şairlerinin fesi öven şiirleri, XIX. yüzyıl halk şiirinin genel yapısına da uygun

olarak klasik şiir formunda meydana getirilmiştir. Ayrıca şairler arasında saraya, saray eşrafına yakın olmanın

prestiji ve getirisi de bu şiirlerin yazılmasını teşvik eden unsurlardan biri olmuştur. Fes halk arasında kabul

gördükten sonra ise pek çok şiirde aksesuar özelliği ile öne çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

halk şiiri, fes, propaganda, II. Mahmut

Kaynakça

• Arslan, M. (2009). Osmanlı Düğünleri ve Şenlikleri III-Vehbi Surnamesi, Sarayburnu Kitaplığı, İstanbul. Artun, E. (2001). Aşıklık Geleneği ve Aşık Edebiyatı, Akçağ Yayınları, Ankara. Aslan, E. (1978). Doğu Anadolu Saz Şairleri-İkinci Kitap, Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum. Atnur, G. (2017). Tarihin Tanığı Bir Şair: Bayburtlu Zihni, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Sayı. 38, ss. 197-216. Avcıoğlu, D. (1978). 1838’den 1995’e Milli Kurtuluş Tarihi 2, Tekin Yayınevi, İstanbul. Aysal, N. (2011). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Giyim ve Kuşamda Çağdaşlaşma Hareketleri, ÇTTAD, Sayı. 22, ss. 3-32.