TÜRKİYE’DE İKTİSADİ BÜYÜME VE BİRİNCİL ENERJİ TÜKETİMİNİN KARBON SALINIMI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ : YAPISAL VAR YAKLAŞIMI

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 16, 19 - 35, 16.01.2019

Şükrü Apaydın , Celal Taşdoğan

Öz

Bu çalışmada ekonomik büyüme ve birincil enerji tüketiminin karbondioksit salınımı üzerindeki etkisi

araştırılmaktadır. Türkiye’nin 1965-2017 dönemine ilişkin verilerin kullanıldığı çalışmada yapısal vektör

otoregresyon modeli kullanılmaktadır. ADF, PP, Ng-Perron ve KPSS testleri ile durağanlık analizi yapılmış,

değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisi Johansen-Juselius yöntemiyle test edilmiştir. Bağımsız değişkenlerin

karbon salınımı üzerindeki uzun dönemli etkilerinin belirlenmesi amaçlandığı için, çalışmada uzun dönem kısıtlı

yapısal VAR modeli benimsenmiştir. Elde edilen bulgulara göre, değişkenler arasında karşılıklı bir etkileşim söz

konusu olmakla birlikte, hem ekonomik büyüme ve hem de birincil enerji tüketimi karbon salınımını pozitif yönde

etkilemekte ve kalıcı sonuçlar ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, birincil enerji tüketiminin karbon salınımını

büyümeye göre daha fazla artırdığı, ayrıca büyümenin birincil enerji tüketimini pozitif yönde ve kalıcı olarak

etkilediği bulgular arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Büyüme, Birincil Enerji Tüketimi, Karbon Emisyonu, Yapısal VAR, Türkiye

Kaynakça

• Altıntaş, H. (2013). Türkiye’de Birincil Enerji Tüketimi Karbondioksit Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1): 263-294. Amisano, G. & C. Giannini (1997), Topics in Structural VAR Econometrics, Second Edition, Springer-Verlag, Berlin, Germany. Artan, S., Hayaloğlu, P. ve Seyhan, B. (2015). Türkiye’de Çevre Kirliliği, Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13 (1): 308-325. Atıcı, C. ve Kurt, F. (2007) “Türkiye‟nin Dış Ticareti ve Çevre Kirliliği: Çevresel Kuznets Eğrisi Yaklaşımı”, Tarım Ekonomisi Dergisi, 13(2): 61-69. Balıbey, M. (2015). Relationship Among CO2 Emissions, Economic Growth and Foreign Direct Investment and the Environmental Kuznets Curve Hypothesis in Turkey. International Journal of Energy Economics and Policy, 5(4): 1042- 1049. Başar, S. ve Temurlenk, M.S. (2007). Çevreye uyarlanmış Kuznets eğrisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 1-12.