PLATON’UN THEAİTETOS DİYALOĞUNDA OLUŞ SORUNUNU ELE ALIŞI

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 26, 239 - 254, 31.05.2022

Umut Ayhan

Öz

Yunan dünyasının en yüksek felsefelerinden birini ortaya koymuş Platon’un, varlık oluş sorununu ele alması kaçınılmazdır. Platon’un idealar kuramı, hakiki varlığın idealar olduğunu, idea dışında olan bütün her şeyin ise hakiki varlıkla karşıtlık içinde olduğunu imler. Öte yandan, Platon’un felsefesi, Parmenides diyaloğuyla birlikte bir dönüşüme uğrar. Platon, idea ile deneysel dünyayı varlık ve oluş karşıtlığı içerisinde ele almanın sorunlu olduğunu farketmiş, bu nedenle felsefesinde bazı değişikliklere gitmiştir. Bu değişikliğin en önemli yanı, deneysel dünyanın oluş içinde olmasına rağmen, varlıkla karşıtlık içinde tasarlanmasının sonlanmasıdır. Theaitetos diyaloğu, Parmenides diyaloğundan sonra yazılmıştır ve bilgi sorununu ele almaktadır. Diyalogda idealardan hiç bahsedilmemektedir ve bilginin herhangi bir tanımına ulaşılamaz. Bilgi sorunu, özellikle diyaloğun ilk kısmında, oluş meselesi ile bağlantı içinde ele alınmıştır. Oluş meselesi ise, varlıkla karşıtlık içinde değerlendirilmektedir. Ayrıca bu diyalog, Bu nedenle bazı yorumcular, Platon’un bu diyalogda, deneysel dünya için varlıkla karşıt olan oluşu, yani radikal oluş teorisini kabul ettiğini savunurlar. Ayrıca, idealardan söz etmemesi ve bilginin tanımına ulaşılamaması, onların bilgi için oluş içindeki dünyanın ötesinde bir ideaların gerekliliğini ortaya koyduğunu savunmaktadırlar. Fakat, Parmenides diyaloğundan sonra yazılmış bu diyalog için bunu söylemek güçtür. Elbette, idealar bilginin temeli için gereklidir. Fakat, bundan zorunlu olarak, Platon’un deneysel dünya için radikal oluş teorisini kabul ettiği sonucu çıkmamaktadır. Bu diyalogda asıl ele alınan onu, deneysel dünyanın bu denli bir oluş içinde olması durumunda, konuşmanın bile imkansız hale geleceği bir dünyaya dönüşecek olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Platon, Theaitetos, oluş

Kaynakça

• Allen, R.E. (1997). Plato’s Parmenides. London: Yale University Press
• Aristoteles. (1996). Metafizik. (Çev. Ahmet Arslan). İstanbul: Sosyal Yayınlar
• Aristotle. (1984). On Generation and Corrupton; Complate Works of Aristotle I. (Çev. Jonathan Barnes). Princeton: Princeton University Press
• Burnet, J. (1928). Greek Philosophy I: Thales to Plato. London: Macmillan and Co.
• Burnyeat, M. (1990). The Theaetetus of Plato. USA: Hackett Publishing Company
• Cornford, F. M. (1939). Plato and Parmenides. London: Kegan Paul
• Kahn, C. H. (2013). Plato and the Post-Socratic Dialogue. London: Cambridge University Press
• Ross, D. (1966). Plato’s Theory of Ideas. London: Oxford University Press
• Platon. (2001). Parmenides. (Çev. Saffet Babür) Ankara: İmge Yayınları
• Platon. (2017). Phaidon. (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayıncılık
• Platon. (2016). Theaitetos. (Çev. Birdal Akar). Ankara: BilgeSu
• Sedley, D. (2002). The Midwife of Platonism. New York: Oxford University Press
• Silverman, A. (2002). Flux and Lanuage in Theaetetus. Oxford Studies in Ancient Philosophy 18. Oxford: Oxford University