Öz
Türk İstiklal Savaşı’nda 15 Mayıs 1919 tarihinden itibaren Batı Anadolu’yu işgale başlayan Yunan ordusu hızla ilerlemiş ancak Türk ordusunun Birinci ve İkinci İnönü zaferlerinin ardından bu ilerleme yavaşlamıştır. Kütahya-Eskişehir Muharebelerinden sonra önemli bir güç kaybına uğrayan Batı Cephesi Komutanlığı, 18 Temmuz 1921 tarihinde verdiği bir talimatla ordunun Sakarya Nehri’nin doğusuna çekilmesini emretmiş ve bu çekilme hareketi 25 Temmuz 1921’e kadar tamamlanmıştır.
Bu dönemde Kocaeli bölgesinden başlayarak Sapanca’nın güneydoğusu ve Adapazarı’nın doğusuna kadar olan bölge Yunan 11’inci Tümeninin işgali altında bulunmaktadır. Bölgede verilen mücadeleler neticesinde 24 Haziran 1921 tarihinde İzmit işgalden kurtarılmış ve hızla ilerleyen Kocaeli Grubuna bağlı birlikler 1921 yılı başlarından itibaren Yunanlara art arda taarruzlar yapmışlardır. 24 Haziran 1921 tarihinde İzmit’in işgalden kurtarılmasından sonra Mürettep Kolordu birlikleri Batı
Cephesi’nde büyük katkılar sağlayarak Anadolu’nun işgalden kurtuluş mücadelesinde yer almışlardır.
İkinci İnönü Muharebesi’nden sonra Kocaeli Yarımadası’nın önemi daha çok artmıştır. Bu dönemde Yunan ordusu büyük hazırlıklar yaparak asker, silah, cephane, mühimmat miktarlarını çoğalttı. İnönü Muharebelerine Kocaeli Komutanlığı adı ile katılan birlikler, 2’nci ve 40’ıncı Piyade Alayları ile Gündüzbey’de askerî harekâta önemli katkılar sağlamışlardır. Düşman, İnönü’nden çekildikten sonra Mustafa Kemal Paşa’nın emri ile Albay Kâzım (Özalp) Bey önce Kocaeli Grubu, daha sonra da 1921 Ağustos’unda Mürettep Kolordu Komutanlığına atanmıştır.
Mürettep Kolordu bölgesi Türk İstiklal Savaşı’nda en stratejik noktalardan biridir. Zira Batı Cephesi’nin ve Ankara’nın lojistik desteği bir taraftan İnebolu-Ankara hattından sağlanırken diğer taraftan İzmit-Ankara hattından sağlanmıştır. Ayrıca bölgede yapılan mücadele ile İstanbul ve Boğazlar üzerinden yapılacak herhangi bir taarruzun önüne geçilmiş ve Sakarya Meydan Muharebesi öncesi İzmit’ten Polatlı’ya kadar güvenlik büyük oranda sağlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Türk İstiklal Savaşı Kocaeli Grubu Mürettep Kolordu Kuvayımilliye Düzenli Ordu
Kaynakça
- MSB Arşiv ve Askerî Tarih Daire Başkanlığı Arşivi; İstiklal Harbi Kataloğu (İSH).
- Askerî Tarih Belgeleri Dergisi; Yıl 62, Sayı 131, Belge No. 40, Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Yayını, Temmuz 2013.
- ATATÜRK, Mustafa Kemal; Nutuk (1919-1927), Atatürk Araştırma Merkezi, (Bugünkü Dille Hazırlayan: Zeynep KORKMAZ), Ankara, 2005.
- AYKUT, Fahri; İstiklal Savaşı’nda Kütahya ve Eskişehir Muharebeleri, Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı Yayını, Ankara, 2006.
- Harp Tarihi Vesikaları Dergisi Sayı 54; Yıl 14, Aralık 1965, Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Yayını, Ankara, 1965, Vesika No. 1237.
- Harp Tarihi Vesikaları Dergisi Sayı 54; Yıl 14, Aralık 1965, Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Yayını, Ankara, 1965, Vesika No. 1238.
- Harp Tarihi Vesikaları Dergisi; Yıl 31, Sayı 80, Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Yayını, Ankara, Ağustos 1981, Vesika No. 1762.
- ÖZALP, Kâzım; Millî Mücadele (1919-1922), Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara, 1985.
- SOFUOĞLU, Adnan; Kuvayımilliye Döneminde Kuzeybatı Anadolu, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1994.
- Türk İstiklal Harbi, Batı Cephesi, Kütahya-Eskişehir Muharebeleri C 2, 4. Kısım; Genelkurmay Harp Tarihi Dairesi Yayını, Ankara, 1974.
- Türk İstiklal Harbi’ne Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri; Genelkurmay Basımevi, Ankara 1989.
- Türk İstiklal Harbi, İdari Faaliyetler, 7. Cilt; Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayını, Ankara, 1975.
- Türk İstiklal Harbi Sakarya Meydan Muharebesi’nin Başlangıç Dönemindeki Olaylar ve Harekât (25 Temmuz-22 Ağustos 1921) 2’nci Cilt, 5’inci Kısım, 1’inci Kitap; 1995.
- Türk İstiklal Harbi, Batı Cephesi, Sakarya Meydan Muharebesi ve Sonraki Harekât 2’nci Cilt, 5’inci Kısım, 2’nci Kitap; Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Yayını, Ankara, 1973.
- VANDEMİR, Baki; Türk İstiklal Savaşı’nda Sakarya’dan Mudanya’ya, Genelkurmay Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayını, Ankara, 2006.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Mayıs 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 18 Sayı: 32 |
