A View of the Fisherman of Halicarnassus from the Perspective of Culture and Civilization

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 175 - 185, 26.07.2023

Hüseyin Doğramacıoğlu

https://doi.org/10.17067/asm.1261662

Öz

There is information on cultural and historical issues in Azra Erhat's work named Think Writings, which is compiled from the letters of the Fisherman of Halicarnassus. It can be said that this work of his constitutes the intellectual basis of the literary works of Halikarnas Balıkçısı. Because when the deep historical knowledge and cultural awareness he uses in his literary works are examined, it will be revealed that the author has a deep-rooted knowledge. Listing this information in the form of letters, not novels, the author brings different perspectives to history and literature. He explains history, religion, culture, beliefs and other subjects from different perspectives and original interpretations. This approach of his should be sought in an effort to transfer his knowledge by combining it with literary pleasure. The author's disorganized way of speaking and jumping from branch to branch in his letters can be attributed to the desire to keep the reader's attention alive. When these writings of him are examined, it can be seen that he made new inferences about both Turkish history and the civilization of the Mediterranean basin. The author, who avoids giving sources while listing the information that we do not come across in the history books and which is mostly decorated with mythological information, tries to prove the thoughts he deals with based on the folk culture and the words used by the people. This attitude of his makes the subjects he covers in his letters original and interesting.

Anahtar Kelimeler

Fisherman of Halicarnassus,, culture, history, and Mediterranean civilization

Halikarnas Balıkçısı’nın Düşün Yazılarına Kültür ve Medeniyet Perspektifinden Bakış

Öz

Azra Erhat’ın Halikarnas Balıkçısı’nın mektuplarından derlediği Düşün Yazıları adlı eserde kültürel ve tarihsel konularda bilgiler yer almaktadır. Onun bu eseri Halikarnas Balıkçısı’nın edebî eserlerinin fikrî zeminini oluşturmaktadır, denilebilir. Çünkü edebî eserlerinde kullandığı derin tarih bilgisi ve kültür bilinci incelendiğinde yazarın köklü bir bilgi birikimine sahip olduğu ortaya çıkacaktır. Bu bilgilerini roman formatında değil, mektup şeklinde sıralayan yazar, tarih ve edebiyata farklı bakış açıları getirir. Tarih, din, kültür, inanışlar ve diğer konuları farklı bakış açılarıyla ve özgün yorumlarla izah eder. Onun bu yaklaşımı bilgi birikimini edebî hazla birleştirerek aktarma çabasında aranmalıdır. Yazarın mektuplarında konuşma üslûbuyla ve daldan dala atlayarak dağınık bir şekilde vermesi okuyucunun dikkatini canlı tutma isteğine bağlanabilir. Onun bu yazıları incelendiğinde gerek Türk tarihine ve gerekse Akdeniz havzası medeniyetine dair yeni çıkarımlar yaptığı görülebilecektir. Tarih kitaplarında rastlamadığımız ve daha çok mitolojik bilgilerle süslenmiş bilgileri sıralarken kaynak vermekten kaçınan yazar ele aldığı düşünceleri halk kültüründen ve halkın kullandığı sözcüklerden hareketle ispatlama yoluna gider. Onun bu tavrı mektuplarına işlediği konuları özgün ve ilginç bir hâle getirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Halikarnas Balıkçısı, kültür, tarih ve Akdeniz medeniyeti

Kaynakça

• Altıkulaç Demirdağ, Refika (2015). Anlatıcı ve bakış açısı bağlamında halikarnas balıkçısı’nın deniz gurbetçileri romanı, Turkish Studies, www.turkishstudies.net, - Volume 10/16 Fall, Ankara, p. 97-108.
• Alptekin, Mehmet & Kaplan, Tuba (2018), Türkçe öğrenen yabancı öğrencilerin “Türk kültürüne ilişkin metaforik algıları, TÜRÜK International Language, Literature and Folklore Researches Journal Year 6, Issue 12
• Alptekin, Mehmet (2018), Gülnar ve çevresinde ölümle ilgili uygulama ve inanışlar üzerinde bir araştırma Teke, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 7/1
• Alptekin Mehmet & Kaplan Tuba & Koyuncu Tuğba (2017), Adana-Yumurtalık Sugözü köyünde günler etrafında oluşan halk inanışlarına yönelik bir araştırma, The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences , Volume: 3, Number: 2
• Arseven, Tülin (2021). Halikarnas balıkçısı’nda deniz motifleri ve Poseidon, Folklor Edebiyat Dergisi, 27(3)-107.sayı
• Aytaç, Bedrettin (2006), The issue of cultural identity in Salama Moussa and Cevat Şakir Kabaağaçlı's essays, İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Şarkiyat Mecmuası, Cilt IX.
• Becel, A. ve Kaplan Alptekin, T. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının bilgi okuryazarlık düzeyinin belirlenmesi: Kilis 7 Aralık Üniversitesi örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 10(4), 1493-1506.
• Erhat, Azra (2017), Halikarnas balıkçısı düşün yazıları, Bilgi Yayınevi, Ankara.
• Güçbilmez, Beliz(2006). Performans Sanatı: Nietzsche’nin kehaneti, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 21: ISSN: 1300-1523
• Çelebi, Gülce Tarhan (2022) Öze dönüş olarak batılılaşma: Halikarnas balıkçısı’nın tarih anlatısı, Mavi Atlas, 10(1), 14-28
• Karabulut, Mustafa (2010), Tanzimat dönemi’nde Osmanlının yenileşme sürecine bir bakış, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı: 187
• Karabulut, Mustafa (2012), Edebiyatın sosyolojik imkânı açısından Keşanlı Ali Destanı’nın incelenmesi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 8
• Karabulut, Mustafa (2015), Edip Cansever’in şiirlerinde mitoloji, Turkish Studies, Volume 10/12 Summer, Ankara, www.turkishstudies.net, p. 617-630
• Karabulut, Mustafa (2022), Postmodern Türk romanında arayış izleği, Sosyal Bilimlerde Disiplinler Arası Çalışmalar– 1, Efe Akademi Yayıncılık, İstanbul.
• Kılıçaslan, Ayşe Gül (2010). Halikarnas balıkçısı’nın hikâyesi ve romanlarında mitolojik unsurlar, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Kılıçkaya, Derya (2010), Halikarnas balıkçısı ve ahilik, folklor/edebiyat, cilt:16, sayı:63/3
• Özbek, Âdem (2018). Cevat Şakir Kabaağaçlı hayatı-eserleri-sanatı üzerine bir araştırma, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara
• Özlük, Nuran (2008), Denizci Davut, Halikarnas balıkçısı, Varlık, Aylık Edebiyat ve Kültür Dergisi, İstanbul
• Özlük, Nuran (2017a), Gerçekle çatışan doğaüstü/olağanüstü romanların arz talep konusuna psikolojik/psikiyatrik yaklaşımlar, İnternational Journal of Language Academy, Volume 5/3 Summer p. 208/214
• Özlük, Nuran (2017b), Kullanımlık metinden (Gebrauchstexte) edebî metne veya edebî metinden kullanımlık metne: İki şehid-i aşk, Journal of Strategic Research in Social Science, 3 (1), 21-30.
• Öztürk, Furkan (2014). Halikarnas balıkçısı’nda doğa, estetik ve Akdeniz Uygarlığı’nın kaynağı: Arşipel, Mediterranean Journal of Humanities, IV/2, 207-213, mjh.akdeniz.edu.tr
• Yazıcı, Nermin (2011), Halikarnas balıkçısı’nın yazınsal eserlerinde Türk kimliğine ilişkin söylemler, Türkbilig, Sayı 22, 163 – 170.
• Sivri, Medine & Kuşca, Sibel (2013), Halikarnas balıkçısı’nın eserlerinde mitlerin izleri ve karşılaştırmalı mitolojiye katkısı, Millî Folklor, Yıl 25, Sayı 97.
• Şeyhan, Ersin (2022), Türkiye’de turist rehberliğinin öncüsü Cevat Şakir Kabaağaçlı biyografisi, Mikrofon, Tarih Kültür Turizm Rehberler Derneği Yayını, Sayı: 4, Bahar
• Yetgin, Duygu & Yılmaz, Aysel & Kozak, Nazmi (2018). Türkiye’de turist rehberliğinin öncüsü: Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı), Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Bahar Cilt 29, Sayı 1
• Elektronik Kaynaklar:
• https://islamansiklopedisi.org.tr/ahilik (Siteye erişim tarihi: 23.01.2023)