Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşundan Günümüze Sanat-Turizm İlişkisi ve Sanat Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 34 Sayı: 3 - Cumhuriyetin 100. Yılında Türk Turizmi Özel Sayısı, 53 - 70, 29.10.2023

Sabriye Çelik Uğuz

https://doi.org/10.17123/atad.1308679

Öz

Hızla gelişen dünyada turizm sektörü, yeniliklere uyum sağlayarak seyahati turistlerin farklı ve özgün bir deneyim yaşayacakları şekilde sunmaktadır. Bu farklılık; ekolojik, kültürel, estetik ve yaratıcılık alanlarını kapsayacak şekilde kendini göstermektedir. Tüm bu alanları içerisinde barındıran sanat, yaşamı ilgilendiren nesne, olay, olgu, mekân ve etkinlikleri şekillendirdiği gibi toplumsal ve ekonomik değişimin bir parçası olmaktadır. Kültürel-sanatsal değerleri ile turistik çekiciliklerini birleştiren destinasyonlar, sanat turizmi sayesinde öne çık-
makta ve sanat destinasyonu markasına doğru yol almaktadır. Cumhuriyet Dönemi ile Türkiye, kalkınmasında kültürü-sanatı ön plana çıkarmış ve sosyo-ekonomik gelişimini hızlandırmıştır. Aynı zamanda kültürel-sanatsal değerlerini tanıtarak ve yaşatarak turizmin bu alanında da ilerlemeler sağlamıştır. Çalışmada, Türkiye’de sanat alanındaki gelişmeler ortaya koyulmuş, sanat ve turizm ilişkisi teorik olarak incelenerek sanat turizmi potansiyeli değerlendirilmiştir. Türkiye’de sanatın ve turizmin ülke kalkınması açısından Cumhuriyetin 100. yılında kazandığı önem dikkate alınarak sanat turizminin gelişmesi için çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Sanat turizmi, Kültürel turizm, Cumhuriyet Dönemi, Türkiye

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Art-Tourism Relationship From the Foundation of Turkish Republic Until Today and Rethinking the Potential of Art Tourism

Öz

In the rapidly developing world, the tourism sector adapts to newnesses and offers travel in a way that tourists can enjoy different and unique experiences. This evolution appears in the ecological, cultural, esthetic, and creative fields. As per its content including all those fields, art, not only shapes objects, events, phenomena, places and activities of the life, but also becomes a part of social and economic changes. Destinations which combine their touristic attractions with cultural-artistic values stand out thanks to art tourism and constitute
an art destination brand. Türkiye brought culture-art to the fore in its development and accelerated its socio-economic development during the Republic period. At the same time, the country has made progress in the field of tourism by promoting and keeping its cultural-artistic values. The current study reveals emerging matters in the field of art in Türkiye and the potential of art tourism by examining theoretically the relationship between art and tourism. Considering the importance of art and tourism for the development of the country in the 100th anniversary of the Republic, various suggestions were presented for the development of art tourism.

Anahtar Kelimeler

Art tourism, Culture tou- rism, Republic Period, Türkiye

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Amaize, O., Mady, T. ve Benson, E. (2011). The Need for Academic Programs in Tourism, Arts & Culture, Sports, and Healthcare Management in the UAE, World Journal of Management, 3 (1): 96-108.
• Andrew, E.H. ve Andrew-Essien, E. (2013). Arts, Tourism and the Environment: An Overview of Critical Intersections in Nigeria, Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(6): 275-284.
• Andaç, F. (2018). Turizm Hukuku. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Appadurai, A. (1986). The Social Life of Things: Commodities in Cultural Perspective. Cambridge: Cambridge University Press.
• Arslan, R. (2017). Türkiye’nin Turizm Politikası (1923-1960), Journal of Turkish Studies, 12(19): 1-16.
• Aşkun, İ.C. (1977). Atatürk İlkeleri Işığında Sanat Yönetimi ve Politikamızın Temelleri, 2000 Yılına Doğru Sanatlar Sempozyumu, 24-28 Ekim 1977, İstanbul: Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yayını No:53 (ss.1-4).
• Australia Council for the Arts. (2015). Arts Nation: An Overview of Australian Arts. https://australiacouncil.gov.au/advocacy-and-research/arts-nation-an-overview-of-australian-arts/, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• Barker, E (2006). Müzenin Toplumdaki Yeri: Yeni Tate Galerileri, İçinde; A. Artun (Editör), Müze ve Eleştirel Düşünce, Tarih Sahneleri-Sanat Müzeleri 2, Esin Soğancılar (Çeviren), (ss.149-181), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Barush, K.R. (2016) Art and the Sacred Journey in Britain. London: Routledge.
• Bhatta, C. (2017). The Role of Arts in Promoting Tourism: A Case of tourism Development in Thamel Area, Journal of Advanced Academic Research, 3(1): 177-184.
• Breda University of Applied Sciences. (2010, 31 Ekim). Art in Tourism, Tourism in Art. http://www.tourism-master.nl/2010/10/31/art-in-tourism-tourism-in-art/, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• Chang, T.C. (2000). Renaissance Revisited: Singapore as a ‘Global City for the Arts’, International Journal of Urban and Regional Research, 24 (4): 818- 831.
• Chawla, A. (2022, 03 Ocak). 18 Best Art and Music Festivals in the World. https://travelmelodies.com/art-and-music-festivals-in-the-world/, Erişim Tarihi: 15 Mayıs 2023.
• Çelik, S. (2006). Türkiye’de Sanat Piyasasının Oluşumu ve Osman Hamdi Bey Örneği, Uluslararası Katılımlı Sanat Ekonomisi Sempozyumu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, 01-02 Aralık 2006, Çanakkale, Sempozyum Kitabı, (ss.317-320), Çanakkale: Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayın No:1.
• Çelik Uğuz, S. (2014). Türkiye’de Cari İşlemler Dengesi ve Turizmin Önemi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16(26): 18-22.
• Çelik Uğuz, S. (2015). Sanat Turizmi Kapsamında Sanat Köyleri/ Sanat Akademileri/ Sanat Kampları Uygulamaları ve Kırsal Turizme Katkıları, IJSES International Journal of Social and Economic Sciences, 5 (2): 25-28.
• Çelik Uğuz, S., Topbaş, F. (2014). Ticari Açıklık ve Turizm: Seçilmiş Akdeniz Ülkelerinden Panel Veri Kanıtlar, 9. Uluslararası Kongre: Turizm İşletmelerinde Yeni Perspektifler, Tourman 2014, 25-27 Eylül 2014 Burhaniye/Türkiye, Bildiri Kitabı, (ss.635-645).
• Currid, E. (2007). The Warhol Economy: How Fashion, Art, and Music Drive New York City, New Jersey: Princeton University Press.
• Edmonton Economic Development Corporation. (2006). Economic Impacts of “Arts and Culture” in The Greater Edmonton Region, http://www.edmontonarts.ab.ca/economicimpactarts05.pdf, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• Erbay, M. (2004). Cumhuriyet Dönemi Sanat Politikası, İçinde; F. Erbay, M. Erbay ve N.Ö. Erbay (Editörler), Cumhuriyet Dönemi Sanatsal Değişimin Yayınlara Yansıması, (ss.35-41), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayını.
• Erbay, F. ve Erbay, M. (2006). Cumhuriyet Dönemi (1923-1938) Atatürk’ün Sanat Politikası, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayını.
• Esen, Ş., Emir, G., ve Uyar, H. (2012). Cumhuriyet’ten Günümüze Hükümet Programlarında Turizm (1923-2012). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Eser, S. ve Erler, Z. (2020). Ayasofya ve Topkapı Sarayı Müzesi Bilişsel ve Duygusal Müze İmajı Algısı: Yabancı Turistler Üzerine Bir Araştırma. Alanya Akademik Bakış, 4(3): 1083-1099.
• Evcin, E. (2014). Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Yıllarında Turizm ve Tanıtma Faaliyetleri. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 55: 23-82.
• Franklin, A. (2018). Art Tourism: A New Field for Tourist Studies, Tourist Studies, 18(4): 399-416.
• Güvemli, Z (1982). Sanat Tarihi, 3. Baskı, İstanbul: Varlık Yayınları.
• Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü. (2023). Ana sayfa. https://guzelsanatlar.ktb.gov.tr/#, Erişim Tarihi: 15 Mayıs 2023.
• Haacke, H. (2005). Müzeler-Bilinç Yöneticileri, İçinde; Ali Artun (Editör), Sanatçı Müzeleri, Elçin Gen (çeviren), (ss.220-238). İstanbul: İletişim Yayınları.
• İnan, B. (2009). Cumhuriyet Dönemi Türkiye Turizmi ve Bir Turizm Modeli Önerisi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İpek, S. ve Kaynar, İ. (2007). Türkiye’de Kalkınma Planlarında Sanatın Yeri ve Önemi”, Uluslararası Katılımlı Sanat Ekonomisi Sempozyumu, 1-2 Aralık 2006-Çanakkale, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayını, (ss.476-487), Ankara: Pozitif Matbaa.
• Jenkins, L.D. ve Romanos, M. (2014). The Art of Tourism-driven Development: Economic and Artistic Well-being of Artists in Three Balinese Communities, Journal of Tourism and Cultural Change, 12(4): 293-306.
• Jones, M. (2015). Art Tourism: Hospitality Finds itself in the Frame, http://www.independent.co.uk/travel/news-and-advice/art-tourism-hospitality-finds-itself-in-the-frame-10434626.html, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• Karslı, H. (1997). Türkiye’de Planlı Dönemde Turizm Yatırımları ve Uygulanan Politikalar. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kozak, N., Kozak, M.A. ve Kozak, M. (2021). Genel Turizm: İlkeler-Kavramlar, 23. Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kuswandini, D. (2010). In pursuit of Art tourism, The Jakarta Post, Kuala Lumpur (14 Temmuz 2010), http://www.thejakartapost.com/news/2010/07/14/in-pursuit-art-tourism.html, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2007). Türkiye Turizm Stratejisi (2023)-Eylem Planı (2007-2013), https://www.ktb.gov.tr/Eklenti/906,ttstratejisi2023pdf.pdf?0, Erişim Tarihi: 15 Mayıs 2023.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2023). Turizm İstatistikleri/Sınır İstatistikleri, https://yigm.ktb.gov.tr/TR-249709/yillik-bultenler.html, Erişim Tarihi: 15 Mayıs 2023.
• Larsen, J. ve Svabo, C. (2014). The Tourist Gaze and “Family Treasure Trails in Museums’, Tourist Studies, 14(2): 105-125.
• Lim, C.C. ve Bendle, L.J. (2012). Arts Tourism in Seoul: Tourist Orientated Performing Arts as a Sustainable Niche Market, Journal of Sustainable Tourism, 20 (5): 667-682.
• Lloyd, R. (2002). Neo-Bohemia: Art and Neighborhood Redevelopment in Chicago, Journal of Urban Affairs, 24(5): 517-532.
• Lomine, L. (2005). Tourism in Augustan Society (44 BC–AD 69), İçinde; J. K. Walton (Editör) Histories of Tourism: Representation, Identity and Conflict. Chapter 4, (ss. 69-87), Clevedon: Channel View Publications.
• Lorente, P. (2011). The Museums of Contemporary Art: Notion and Development. Farnham: Ashgate.
• Lowrie, K. ve Frisch, M. (2007). The Arts Community, Arts Village Development and Promotion of Arts in Woodbridge Township, National Center for Neighborhood and Brownfields Redevelopment. https://www.academia.edu/2865115/The_Arts_Community_Arts_Village_Development_and_Promotion_of_Arts_in_Woodbridge_Township , Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• Löschburg, M. (1998). Seyahatin Kültür Tarihi, Ankara: Dost Kitabevi.
• Mandala, L. (2015). Arts, Tourism, & Cultural Diplomacy, Arts, Tourism, & Cultural Diplomacy İçinde; C. Lord (Editör), Arts & America: Arts, Culture, and the Future of America’s Communities, (ss. 129-140). ABD: Americans for the Arts.
• Miles, M. (2013). Art and Culture: The Global Turn, İçinde; E. Grierson ve K. Sharp (Editörler), Re-Imagining the City- Art, Globalization and Urban Spaces, (ss. 19-38). Chicago, IL: University of Chicago Press.
• Miller, R.K. ve Washington, K.D. (2006). The 2007 Travel & Tourism Market Research Handbook, RKMA Market Research Handbook Series, Richard K. Miller & Associates. National Governors Association (NGA) Center (2001). The Role of the Arts in Economic Development, http://www.nga.org/files/pdf/062501ARTSDEV.pdf, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• NTV (2018, 13 Eylül). Türkiye'nin En Çok Ziyaret Edilen 10 Müzesi, https://www.ntv.com.tr/galeri/sanat/turkiyenin-en-cok-ziyaret-edilen-10-muzesi,gLJeLc2TOEmH2F8771g_nQ, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• NTV (2019, 21 Ekim). İstanbul'da Sanat ile İç İçe Bir Yemek Deneyimi Yaşayabileceğiniz En Güzel Mekanlar. https://www.ntv.com.tr/galeri/seyahat/istanbulda-sanat-ile-ic-ice-bir-yemek-deneyimi-yasayabileceginiz-en-guzel-mekanl,GCvl8n-SJkumTxkBKrxVMA, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• O’Gorman, K. (2010). Historical Giants Forefathers of Modern Hospitality and Tourism, İçinde; K. O’Gorman (Editör), Tourism Giants. (ss. 3-17), Wallingford: CABI.
• Oktay, A. (2002). Metropol ve İmgelem, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Özçelik, T. (2022). Sanat Otelleri Dosyası: Türkiye'nin Dört Yanından Tercihler. The Managger, 4 Temmuz 2022, https://www.themagger.com/sanat-otelleri-turkiye/, Erişim Tarihi: 15 Mayıs 2023.
• Özsezgin, K. (1984). Çağdaş Sanatımızda Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Konulu Resimler, Suut Kemal Yetkin’e Armağan, (ss.325-334), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayını.
• Özsezgin, K. (2000). Cumhuriyet’in 75 Yılında Türk Resmi, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Pelvanoğlu, B. (2006). Cumhuriyet İdeolojisi ve Yurt Gezileri, M.S.G.S.Ü Fen Edebiyat Dergisi, 6: 155-162.
• Pengiran-Bagul, A.H.B. (2013). Art Tourism: An Exploratory Study In Sabah, Malaysia, http://www.ijbts-journal.com/images/main_1366796758/0083-Awangku.pdf, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• Rakic, T. ve Lester, J.-A. (2016). Travel, Tourism and Art. London: Routledge.
• Sayar, V. (2007). Kentler ve Sanat Festivalleri, RH+Sanart, Aralık 2007, 46: 64-66.
• Sheehan, R. (2014). Artists' Positioning in and Creating Authentic İdentities Through Place and Tourism in New Orleans's Jackson Square, Journal of Tourism and Cultural Change, 12 (1): 50-67.
• Smith, M. (2003). Issues in Cultural Tourism Studies. London: Routledge.
• Sözen, M. Ö. (2006). 1982 Sonrası Dönemde Türkiye’de Uygulanan Turizm Politikaları ve Turizm Politikalarının Çanakkale Ekonomisine Etkileri (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale: 18 Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Stevens, L.K. (2003). Using Gap Analysis as the Foundation for Economic Development through Arts and Culture: The Cincinnati Model, Economic Development Journal, 2(2): 1-18, http://www.artsmarket.com/download/iedc_txt.doc, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• Stevenson, D. (2003). Cities and Urban Cultures. Maidenhead; Philadelphia, PA: Open University Press.
• Suga, Y. (2003). Production and Consumption of Art and DesigN in Victorian Manchester- Design Education, the Art Treasures Exhibition and William Morris. http://www.idemployee.id.tue.nl/g.w.m.rauterberg/conferences/CD_doNotOpen/ADC/final_paper/076.pdf, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• Tansuğ, S. (1993). Türk Resminde Yeni Dönem, 3. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tarlow, P. (2011). The Arts and Tourism: How to Attract Art Tourists. Tourism & More’s ‘Tourism Tidbits’, Texas. www.tourismandmore.com, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• The Art Newspaper (2022) Visitor Figures Survey, https://www.theartnewspaper.com/2023/03/27/the-100-most-popular-art-museums-in-the-worldwho-has-recovered-and-who-is-still-struggling, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• Tuncel, V. (2019). Kalkınma Planlarının Turizm Politikaları Perspektifinde Değerlendirilmesi, Tourism and Recreation, 1(2): 58-66.
• Turizm Gazetesi (2023, 20 Mayıs). En çok ziyaret edilen ilk 20 müze arasında Türkiye’den müze yok, https://www.turizmgazetesi.com/haber/en-cok-ziyaret-edilen-ilk-20-muze-arasinda-turkiye-den-muze-yok/84914, Erişim Tarihi: 01 Eylül 2023
• TÜİK (2023a). Kültür İstatistikleri, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Egitim,-Kultur,-Spor-ve-Turizm-105, Erişim Tarihi: 15 Eylül 2023.
• TÜİK (2023b). Turizm İstatistikleri, Geliş Nedenine Göre Çıkış Yapan Ziyaretçiler (2012-2023), https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=egitim-kultur-spor-ve-turizm-105&dil=1, Erişim Tarihi: 15 Eylül 2023.
• Üstünipek, M. (1999a). 1923-1950 Yılları Arasında Açılan Sergiler, Türkiye’de Sanat, Eylül/Ekim 1999, 40: 40-49.
• Üstünipek, M. (1999b). Cumhuriyet’in İlk 50 Yılında Sanat Piyasası, İçinde; D. Özkan ve A. Ödekan (Editörler), Cumhuriyet’in Renkleri, Biçimleri, (ss.188 -195), İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Yardımcı, S. (2001). Kentsel Değişim ve Festivalizm: Küreselleşen İstanbul’da Bienal, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Young, D.C. (1998). City of the Arts: Revitalizing Hot Springs, The World and I, 13(8): 210-218. https://www.questia.com/read/1G1-21132477/city-of-the-arts-revitalizing-hot-springs, Erişim Tarihi: 15 Mart 2023.
• Yoyotte, J. (1960). Les Pelerinages Dans I’Egypte Ancienne, İçinde; J. Yoyotte (Editör) Les Pelerinages,. ‘Sources Orientales’ iii, (Paris), (ss.17-74), Paris: Éditions du Seuil.
• Walton, J.K. (2005). Histories of Tourism: Representation, Identity and Conflict (Tourism and Cultural Change, 6), Clevedon: Channel View Publications.