Cumhuriyetin İlk Yıllarında Türkiye’de Turizmin Geliştirilmesine Dair Örnek Bir Rapor

Yıl 2023, Cilt: 34 Sayı: 3 - Cumhuriyetin 100. Yılında Türk Turizmi Özel Sayısı, 230 - 238, 29.10.2023

Betül Karcı

https://doi.org/10.17123/atad.1312013

Öz

Kültürlerin birbirleri ile olan münasebetlerinin gelişmesinde önemli bir payı olan turizm, Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinden itibaren Türkiye’de önem kazanmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra Avrupa’daki olumsuz Türk imajının değiştirilmesi ve turizmin geliştirilmesi için çalışmalar yapılmaya başlanmıştır. Türkiye’de turizm faaliyetlerinin resmiyet kazanması ve yönlendirilmesinde Avrupa’da eğitim görmüş, bilgisiyle yüksek devlet görevlerinde bulunmuş Reşit Saffet Atabinen’in payı büyüktür. Reşit Saffet Bey ve arkadaşları tarafından 1923’te Türkiye Seyyahin Cemiyeti adı ile kurulup Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu adı altında çalışmalarına devam eden cemiyet, Türkiye’de turizm faaliyetlerinin başlamasına ve geliştirilmesine öncülük etmiştir. Reşit Saffet Bey, Avrupa’da bulunduğu sürede devletlerin turizm politikalarını ve turizmin Avrupa toplumuna sağladığı faydaları tespit etmiş ve Türkiye’de turizmin geliştirilmesi için yapılması gereken çalışmaları raporlar halinde hükümete sunmuştur. Reşit Saffet Bey tarafından ülkemizde turizmin geliştirilmesi için 1932’de önemli bir rapor hazırlanmıştır. Çalışmamızın amacı bu rapor çerçevesinde Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’de turizm alanında yapılması tavsiye edilen çalışmaları ortaya koymaktır. Çalışmamızın temel kaynağı Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivinden temin ettiğimiz belgelerdir. Bunların yanı sıra konumuza ilişkin süreli yayınlardan ve araştırma eserlerinden de yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Reşit Saffet Atabinen, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, Rapor, Seyyahin

A Sample Report on the Development of Tourism in Turkey in The Early Years of the Republic

Öz

Tourism, which has an important role in the development of relations between cultures, has gained importance in Turkey since the late Ottoman Empire. After the proclamation of the Republic, efforts were made to change the negative image of Turkey in Europe and to develop tourism. Reşit Saffet Atabinen, who had studied in Europe and served in high government positions with his knowledge, played a major role in the formalization and guidance of tourism activities in Turkey. The society, which was founded by Reşit Saffet Bey and his
friends in 1923 under the name Türkiye Seyyahin Cemiyeti and continued its activities under the name Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, pioneered the start and development of tourism activities in Turkey. During his time in Europe, Reşit Saffet Bey identified the tourism policies of the states and the benefits of tourism to the European society and submitted reports to the government on the work to be done for the development of tourism in Turkey. An important report was prepared by Reşit Saffet Bey in 1932 for the development of
tourism in Turkey. The aim of study is to reveal the studies recommended to be carried out in the field of tourism in Turkey in the first years of the Republic within the framework of this report. The main source of study is the documents we obtained from the Republican Archive of the Presidency of the Republic of Turkey State Archives. In addition to these, periodicals and research works related to subject were also utilized.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Reşit Saffet Atabinen, History of tourism, The Touring and Automobile Club of Türkiye, Report

Kaynakça

• Arslan, R. (2017). Türkiye’nin Turizm Politikası (1923-1960), Turkish Studies İnternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (19): 1-19.
• Berber Babalık, B. (2019). Demokrat Parti Döneminde Türkiye’nin Turizm Politikası, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (95): 358-371.
• Durgu, Ü. (2010). Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun Türk İmajı İle Batılılaşmaya Verdiği Destek ve Türkiye’ye Kazandırdıkları 1932-1942 (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü.
• Erden, F. (1965). Reşit Saffet Atabinen. Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, 276 (79): 8-9.
• Güler, G. (2019). Reşit Saffet Atabinen ve Faaliyetleri 1923-1965 (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Tarihi Anabilim Dalı Cumhuriyet Tarihi Bilim Dalı.
• İnan, B. (2009). Cumhuriyet Dönemi Türkiye Turizmi ve Bir Turizm Modeli Önerisi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Turizm İşletmeciliği Programı.
• Saral, E. ve Malkoç, E. A. (2018). Erken Cumhuriyet Döneminde İstanbul’da Turizm Etkinlikleri ve Turizmi Geliştirme Çabaları (1923-1938), XVIII. Türk Tarih Kongresi Kongreye Sunulan Bildiriler (1-5 Ekim 2018 Ankara), 5: 345-365.
• Sarı Çallı, D. (2015). Uluslararası Seyahatlerin Tarihi Gelişimi ve Son Seyahat Trendleri Doğrultusunda Türkiye’nin Konumu, Turizm Araştırmaları Dergisi, 4 (1): 4-28.
• Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni (1965). 276 (79).
• Yenituna, B. (2014). Turizmin Her Araçla Özendirilmesi Bağlamında Gazeteci Yunus Nadi’nin Başyazılarında Turizm Konusu (1930-1940), İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 13 (25): 239-258.
• Yetgin, D. ve Yılmaz A. (2015). Eskişehir Porsuk (Turing Klöp) Oteli’nin Kurum Tarihi Açısından İncelenmesi, Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1 (2): 71-89.
• Yılmaz, A. (2016). Türkiye’de Turizm Alanında Düzenlenen İlk Kongre Beynelmilel Turizm Kongresi 31 Mayıs 05 Haziran 1930, 17. Ulusal Turizm Kongresi, Türkiye 20-23 Ekim: 1190-1199.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, BCA. Fon Kodu. 30-18-1-2 Yer No.9-17-19, 02.04.1930.
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, BCA. Fon Kodu. 490-01 Yer No.1128-119-1, 12.11.1932.
• Kurnaz Şahin F. ve Altıntaş A., Atatürk Ansiklopedisi, Reşit Saffet Atabinen Maddesi, https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/resit-saffet-atabinen-1884-1965/, Erişim tarihi: 19.05.2023..
• TTOK Kurum Tüzüğü, https://www.turing.org.tr/kurum-tuzugu/, Erişim Tarihi: 19.05.2023.