Osmanlıda Rüşvet ve Cezası

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 26 - 36, 30.12.2019

Neslihan Fulin

Öz

Türk tarihinde rüşvet eskiden beri var olmuştur. Rüşvet bütün toplumlarda görülmekle birlikte Osmanlı Devleti’ne Selçuklu Devleti’nden intikal etmiştir. Osmanlıda rüşvet ilk yıllardan itibaren görülmüş olup ekonominin kötüye gittiği dönemlerde rüşvet alımı daha da artmıştır. Rüşvetin devletin içine iyice yerleştiği bazı dönemlerde rüşvet sadece akçeyle değil başka şekillerde de ödenmiş yani hediye adı altında rüşvet alımı gerçekleşmiştir. Osmanlının son zamanlarında devleti ayakta tutan sosyal, ekonomik ve askeri yapı paramparça olunca rüşvet ve yolsuzluk toplumun her kesimine yayılmıştır. Öyle ki artık rüşvetin alenileştiği bir dönem olmuş ve birçok makam rüşvetle satılmıştır. Devlet yöneticileri, rüşveti kimi zaman görmezden gelirken kimi zaman da rüşvete ağır cezalar vermiştir. Kısacası rüşvete zaman zaman ölüm cezası verilse de devletin yıkılışına kadar rüşvet, çaresi olmayan bir hastalık olarak devam etmiştir.

Anahtar Kelimeler

türk tarihi, osmanlı devleti, selçuklu devleti, rüşvet, ceza

Kaynakça

• B.O.A., C.BLD. Dosya No: 123, Gömlek No: 6116. B.O.A., C.DH. Dosya No: 335, Gömlek No: 46722. 5 Nolu Mühimme Defteri Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını: 21, Ankara, 1994. 6 Nolu Mühimme Defteri Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını: 28, Ankara, 1995. İslam Araştırmaları Merkezi ( İSAM), İstanbul Kadı Sicilleri Kataloğu, İstanbul Mahkemesi 18 Numaralı Sicil. İslam Araştırmaları Merkezi ( İSAM), İstanbul Kadı Sicilleri Kataloğu, Üsküdar Mahkemesi 26 Numaralı Sicil. AL, Hamza. “Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzlukla Mücadele: Geleneksel Bürokratik Yapı ve Yeni Etik Değerler”. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, Sakarya, 18-19 Kasım, 2005. BİZBİRLİK, Alpay. “Kroniklerde Osmanlı Devleti Yöneticilerine Yapılan Eleştiriler Üzerine (Başlangıçtan XVI. Yüzyılın Sonuna Kadar)”. Bilig Dergisi, 31 (2004): 51-69. BLAİSDELL, Donald C.. Osmanlı İmparatorluğunda Avrupa Mali Denetimi “Düyunu Umumiye”. Çev. Ali İhsan Dalgıç, İstanbul: Doğu-Batı Yayınları, 1979. CEM, İsmail. Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi. İstanbul: Cem Yayınevi, 1989. ÇELEBİ, Katip. Mizanü’l-Hakk Fi-İhtiyari’l-Ehakk. Hzl. Orhan Şaik Gökyay, İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser, 1980. DEVELLİOĞLU, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi, 2013. DEFTERDAR SARI MEHMET PAŞA. Nesayih’ül-Vüzera Ve’l-Ümera (Kitab-ı Güldeste) Devlet Adamlarına Öğütler. Çev. Hüseyin Ragıp Uğural, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1969. DÜZBAKAR, Ömer. “İslam-Osmanlı Ceza Hukukunda Rüşvet ve Bursa Şeri’yye Sicillerine Yansıyan Örnekler”. The Journal of New World Sciences Academy, 3, ( Nisan 2008): 532-550. KILIÇ, Orhan. “Muhteşem Yüzyılın Rüstem Paşası ve Osmanlıda Rüşvet”. Tarih Bilinci Tarih ve Kültür Dergisi, 27 (2014): 67-74. KOÇİ BEY. Koçi Bey Risalesi. Sadeleştiren: Zuhuri Danışman, İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1972. KÖSE, Saffet. “Rüşvet”. DİA, 35, İstanbul, (2008): 303-306. MERÇİL, Erdoğan. “Selçuklularda Zengin Emirler”. Tarih İncelemeleri Dergisi, XXVIII/1 (2013): 193-207. MUMCU, Ahmet. Tarih İçindeki Genel Gelişimiyle Birlikte Osmanlı Devletinde Rüşvet (Özellikle Adli Rüşvet). İstanbul: İnkılap Kitabevi, 1985. MEHMET NEŞRİ. Kitab-ı Cihannümâ-Neşrî Tarihi. Hzl. Faik Reşit Unat-Mehmet Altay Köymen, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1995. ÖZSEMERCİ, Kemal. “Türk Kamu Yönetiminde Yolsuzluklar, Nedenleri, Zararları ve Çözüm Önerileri”. Sayıştay Yayınları, Ankara, (2002): 5-107. ŞEMSEDDİN SAMİ. Kâmusî Türkî. İstanbul: Çağrı Yayınları, 2006.