II. Dünya Harbi Arifesinde Türkiye’nin Hava Harp Politikaları

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 30 - 46, 30.12.2020

Kürşat Kolsuz

Öz

Güvenlik, devletlerin en kritik ehemmiyete haiz hassasiyetidir. Devletlerin dış politika çıktılarından mekik diplomasisine, silahlanma yarışından iktisadi ve teknolojik büyümelerine değin en temel kaygıları, ulusal güvenliklerini sağlamak adına farklı güç araçlarını ve kapasitelerini arttırmaktır. Bu durum, uluslararası ilişkilerde adına güvenlik ikilemi (security dilemma) denilen bir güvenlik açmazına yol açmakta ve uluslararası alanın daha kaotik, realist retorikle daha anarşik ve daha güvensiz bir hâl almasına neden olmaktadır. Bu tarz bir sürecin neticesi ise bölgesel ya da küresel boyutta bir harbin ortaya çıkmasıdır. Bu bağlamda bu makale, Almanya ve İtalya’nın 1930’lu yılların ortalarında başlattıkları silahlanma yarışının bir sonucu olarak, II. Dünya Harbine giden süreçte diğer devletler gibi Türkiye’nin de bu yarışa ulusal savunması açısından zorunlu olarak katılımını ve bu eksende ulusal güvenlik politikalarının bir parçası olarak hava kuvvetlerini bir güç unsuru olarak ne şekilde biçimlendirdiğini ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türk Hava Kuvvetleri, Harp Tayyareleri, II.Dünya Savaşı, Doktrin, Av Filosu

Kaynakça

• Barlas, Dilek ve Güvenç, Serhan, Türkiye’nin Akdeniz Siyaseti (1923-1939), Orta Büyüklükte Devlet Diplomasisi ve Deniz Gücünün Sınırları, (Çev. Barış Cezar), İstanbul, Koç Üniversitesi Yayınları, Şubat 2014.
• Çetin, Sabit, “İkinci Dünya Savaşı’nda (1939-1945) Türk Hava Kuvvetleri”, Kuruluşundan Günümüze Türk Ordusu, On İkinci Askeri Tarih Sempozyumu Bildirileri-II (20-22 Mayıs 2009), Ankara, Genelkurmay ATASE Yayınları, 2010.
• Kalyon Levent, Cumhuriyet Dönemi Savunma Politikaları, (Yayımlanmış Doktora Tezi) Ankara Üniversitesi SBE Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ABD, Ankara, 2008.
• Tayhani, İhsan, Atatürk’ün Bağımsızlık Politikası ve Uçak Sanayii (1923-1950), Ankara, Türk Hava Kurumu Kültür Yayınları, No:1, 2001.
• Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim, Dış Siyaseti ve Askeri Stratejileriyle İkinci Dünya Savaşı Türkiye’si, Cilt:1, 3. Baskı, İstanbul, İletişim Yayınları, 2018.
• Yalçın, Osman, “1911-1945 Yılları Arasında Türk Hava Harp Sanayisi”, Kuruluşundan Günümüze Türk Ordusu, On İkinci Askeri Tarih Sempozyumu Bildirileri-II (20-22 Mayıs 2009), Ankara, Genelkurmay ATASE Yayınları, 2010.
• Yalçın, Osman, Türk Hava Harp Sanayi Tarihi, (Yayımlanmış Doktora Tezi), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2008.
• Yavaş, Hikmet, “Atatürk’ün Havacılık, Hava Kuvvetleri ve Hava Stratejisiyle İlgili Görüşleri”, Atatürk Haftası Armağanı Dergisi, Ankara, ATASE Yayınları, Genelkurmay Basımevi, 1986.
• Yavuz, İsmail, Mustafa Kemal’in Uçakları, Türkiye’nin Uçak İmalat Tarihi (1923-2012), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, (4. Baskı), İstanbul, Ekim 2015.
• B.C.A. (29.01.1937) Fon Kodu: 030.018.1.2. Yer No: 71.10.19.
• B.C.A. (02.03.1937) Fon Kodu: 030.018.1.2. Yer No: 72.16.10.
• B.C.A. (25.05.1937) Fon Kodu: 030.10. Yer No: 59.399.3.
• B.C.A. (20.04.1938) Fon Kodu: 030.10. Yer No: 59.399.8.
• Foreign Office, 424/282, No:32, 27-28. 1 Nov 1928.
• Foreign Office, 867.20. M.I.D. Report No:5305, 21 Jan. 1936.
• Foreign Office, 867.20. M.I.D. Report No:9, 20 Apr. 1939.
• Foreign Office, 867.20/98. Report No:7116, 24 Nov. 1939.