DAĞCILARIN ÖZGÜVEN SEVİYELERİNİN ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 3, 145 - 154, 14.10.2018

Özgür Bostancı , Emre Karaduman , Kenan Şebin

Öz

Bu
çalışmada, dağcılık yapan sporcuların özgüven seviyelerini çeşitli değişkenler
açısından incelemek amaçlanmıştır. Bu kapsamda araştırmaya yaş ortalamaları 29,58±11,07 yıl olan 390 erkek ve 160 kadın olmak üzeri
toplam 550 lisanslı dağcı katılmıştır. Çalışmanın verileri, 2016 yılında Samsun’daki Türkiye Dağcılık
Şampiyonası ile Niğde’de Nisan ve Mayıs aylarında düzenlenmiş olan branşa özgü
eğitim kamplarına katılan sporculardan anket yöntemi ile elde edilmiştir.
Araştırmada, Akın (2007) tarafından geliştirilen ‘’Özgüven Ölçeği’ veri toplama
aracı olarak kullanılmıştır. Verilerin analizinde ikili grupların
karşılaştırılması için Mann Whitney U testi, ikiden fazla grupların
karşılaştırılmasında ise Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır.  Araştırmanın
sonuçlarına göre tüm sporcuların özgüven puanları yüksek seviyede bulunmasına
rağmen; cinsiyet, yaş, dağcılık stili (alpinizm/sportif tırmanış) ve sakatlanma
durumlarına(Evet/Hayır) göre özgüven seviyeleri arasında anlamlı bir farklılığa
rastlanmamıştır (p>0,05). Ancak korku değişkenine göre, tırmanma sırasında
düşmekten korkmayan sporcuların (143,01±15,33), korkanlara (135,37±17,00) göre
anlamlı düzeyde daha yüksek özgüven puanına sahip oldukları tespit
edilmiştir(p<0,05). Sonuç olarak çalışmaya katılan dağcıların özgüvenlerinin
yüksek seviyede bulunması, bu sporun doğasında olan yüksek risk, adrenalin,
meydan okuma ve macera özelliklerinin deneyimlenmesi, bununla birlikte yoğun
korku duygusuna rağmen, sporcuların eylemi gerçekleştirme isteğinin, onları
daha büyük bir benlik anlayışına doğru götürdüğünü ve kendilerine olan güvenlerini
arttırdığını söyleyerek açıklayabiliriz.

Anahtar Kelimeler

Özgüven, Dağcılık, Alpinizm, Sportif Tırmanış

Kaynakça

• 1. Acuner, A. (2012). Farklı Dansları Yapan Bireylerin Çeşitli Değişkenlere Göre Özgüven Ve Öz -Yeterliklerinin Karşılaştırılması. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans tezi, Trabzon.
• 2. Ağgön, E. (2006). Orta Dereceli Yüksek Rakımda Yapılan Yedi Günlük Kamp Sürecinin Amatör Dağcılarda Oksidatif Stres Ve Dinamik Akciğer Fonksiyonları Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi Ve Spor Anabilim Dalı. Erzurum.
• 3. Akın, A. (2007). Öz-Güven Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özellikleri, Abü, Eğitim Fakültesi Dergisi, 7,(2): 165-175.
• 4. Aras, D. (2010). Kaya Tırmanıcılarında Düşme Kaygısının Tırmanış Sırasında Görülen Bazı Fizyolojik Değerler Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• 5. Arslan, A., Doğanay, H., Kırık, A. M., & Çetinkaya, A. (2015). Lise Öğrencilerinde Spor Yapma Ve Özgüven İlişkisi. SSTB International Refereed Academic Journal of Sports, Health & Medical Sciences, 17.
• 6. Başoğlu, U. D. (2018). Patika Oryantiring Sporuna Katılan Bireylerin Cinsiyet Değişkenine Göre Özgüven Düzeylerinin İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 31-39.
• 7. Bostancı, T. G., Özen, G., Yıldız, N. O., Üzüm, H. (2016). Studyıng Self-Confıdence Perceptıon Of School Of Educatıon And Sports Students In Terms Of Dıfferent Varıables, The 10th International Conference In Physical Education, Sports And Physical Therapy, November 18-20, 2016, Firat University, Elazig, Turkey.
• 8. Breivik, G. (1996). Personality, Sensation Seeking And Risk Taking Among Everest Climbers. International Journal Of Sport Psychology 27: 308–320.
• 9. Brymer, E. & Schweitzer, R. (2012). Extreme Sports Are Good For Your Health: A Phenomenological Understanding Of Fear And Anxiety In Extreme Sport. Journal Of Health Psychology 18(4) 477–487.
• 10. Buzbaş, Ö. (2002). Yeni Başlayanlar İçin Dağcılık – Yüksekler. Erken Basımevi. 2. Baskı.
• 11. Can, Y., & Kaçay, Z. (2016). Sporcu Kimlik Algısı İle Cesaret Ve Özgüven Duyguları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Journal of Human Sciences, 13(3), 6176-6184. doi:10.14687/jhs.v13i3.4353 6183
• 12. Carr, A. M. (1998). Mountain Madness: Guided Mountaineering In New Zealand's Southern Alps, The Adventure Experience Paradigm And Non-Outdoor Leisure Pursuits. New Zealand: University Of Otago.
• 13. Coalter, F., Dimeo, P., Morrow, S. ve Taylor, J., (2010). The Benefits of Mountaineering and Mountaineering Related Activities: A Review of Literature. A Report to the Mountaineering Council of Scotland (Scotland: University of Stirling).
• 14. David, J. Llewellyn, Xavier, S., Amanda, A., Gareth, J., (2008). Self-efficacy, Risk Taking And Performance İn Rock Climbing. Personality and Individual Differences 45 75–81.
• 15. Demirhan, G. (2005). Mountaineers' Risk Perception İn Outdoor-adventure Sports: A Study Of Sex And Sports Experience. Perceptual and Motor Skills 100(3 Pt 2): 1155-60.
• 16. Ekinci, N. E., Özdilek, Ç., Deryahanoğlu, G., ve Üstün, Ü. D. (2014). Spor Yapan Lise Öğrencilerinin Özgüven Düzeylerinin İncelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi,1(1),36-42.
• 17. Er, G., Çamlıyer, H., Çamlıyer, H.,Çobanoğlu, G., ve Er, N., (1999). Çocuk ve Ergenlerde Spor Etkinliklerinin Davranış Ve Sosyal Gelişim Üzerine Etkileri, Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 29-38.
• 18. Fave, A. D., Bassi, M., & Massimini, F. (2003). Quality Of Experience And Risk Perception İn High-altitude Rock Climbing. Journal of Applied Sport Psychology, 15(1), 82–98.
• 19. Feltz, D. L. (1988). Self Confidence And Sport Performance. Exercise And Sports Science Reviews 16: 423-458.
• 20. Fındık, T. (2012). İrtifa 8000 Yüksek Macera. İstanbul: Karakter Color A.Ş.
• 21. Florenthal, B., & Shoham, A. (2001). The İmpact Of Persuasive İnformation On Changes İn Attitude And Behavioral İntentions Toward Risky Sports For Arousal-Seeking Versus Arousal-Avoidance İndividuals. Sport Marketing Quarterly, 10, 83–95.
• 22. Fredrickson, L. ve Anderson, D. (1999). A Qualitative Exploration of the Wilderness Experience as a Source of Spiritual Inspiration, Journal of Environmental Psychology, 19, 21-39.
• 23. Gürer, B., Savaş H. A., Gergerlioğlu, H. S., Hazar, Ç. K., Uzun, M. (2006). Süphan Dağı Tırmanışında İrtifanın Kaygı Düzeyi Üzerine Etkisi, 9. uluslararası spor bilimleri kongresi, Muğla.
• 24. Güventürk, F. (2017). İnsan ve Temel Değerler: İnsanı İnsan Yapan Değerler. İzmir: Birleşik matbaacılık Ltd. Şti.
• 25. Hill, P. (2007). Rock Climbing. Cicerone Press, Cumbria, U.K.
• 26. Hodgson, CI, Draper N, Mcmorris, T., Ve Ark. (2008). Perceived Anxiety And Plasma Cortisol Concentrations Following Rock Climbing With Differing Safety Rope Protocols. Br J Sports Med, 43, 7, 531-535.
• 27. Jones, G., Asghar A., Llewellyn, D. J. (2008). The Epidemiology Of Rock Climbing İnjuries. Br J Sports Med.42:773–778.
• 28. Jones, G., Swaini, A. (1995). Predispositions To Experience Debilitative And Facilitative Anxiety İn Elite And Nonelite Performers. The Sport Psychologist 9:202–212.
• 29. Jones, G., Asghar, A., & Llewellyn, D. J.(2008). The Epidemiology Of Rock Climbing İnjuries. British Journal Of Sports Medicine. Doi:10.1136/ Bjsm.2007.037978.
• 30. Josephsen, G., Shinneman, S., Tamayo-Sarver J., Ve Ark. (2007). Injuries İn Bouldering: A Prospective Study. Wilderness Environ Med.18:271–280.
• 31. Karacabey K., Apur U., Öntürk Y. ve Akyel Y. (2017). Ergen Sporcuların Kaygı ve Kendine Güven Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi: Sporcu Eğitim Merkezleri Örneği. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi. Cilt 7 Sayı 2/1.
• 32. Karagün, E. (2014). Self-Confidence Level In Professional Athletes; An Examination Of Exposure To Violence, Branch And Socio-Demographic Aspects. International Journal Of Human Sciences 11(2):744-753.
• 33. Karayol, M. (2013). Takım Sporları ve Doğa Sporları Yapan Erkek Sporcuların Liderlik Özelliklerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Malatya.
• 34. Kırımoğlu, H., Dallı, M., Demirel, B. (2017). Ortaöğretim Okulu Öğrencilerinin Spor Yapma Durumlarına Göre Kaygı ve Öz Güven Düzeylerinin İncelenmesi (Muğla İl Merkezi Örneği). 15.Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. Bildiri Kitabı. Antalya.
• 35. Ko, Y. J., Park, H. ve Claussen, C. L. (2008). Action sports participation: Consumer motivation. International Journal of Sports Marketing and Sponsorship, 9,(2): 111-124.
• 36. Krane, V. & Williams, J.M. (1994). Cognitive Anxiety, Somatic Anxiety And Confidence In Track And Field Athletes: The Impact Of Gender, Competitive Level And Task Characteristics. Journal Of Sport Psychology 25:203-217.
• 37. Kural, B. (2013). Dağcıların Stresle Başa çıkma Tutumlarının Karar Vermede Özsaygı Ve Karar Verme Stilleriyle İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi Ve Spor Anabilim Dalı Spor Yönetim Bilimleri Programı. Ankara.
• 38. Mahruki, N. (2000). Everest’te İlk Türk. İstanbul: Altan Matbaacılık Ltd. Şti.
• 39. Milne, G.R., Mcdonald, M.A. (1999). Motivation of sport consumer In sport marketing: managing the Exchange process. Sudbury, MA: Jones and Bartlett Publisher 21-38.
• 40. Özdaşlı, K. ve Kandemir, H. (2016). Dağcılık Sporunun Stratejik Bilince Etkisi: Bir Tırmanış Senaryosu Üzerinden Değerlendirme. Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. Sayı: 1 – Sayfa: 131‐145.
• 41. Paige, T.E., Fiore, D.C., Houston, J.D. (1998). Injury İn Traditional And Sport Rock Climbing. Wilderness Environ Med. 9:2–7.
• 42. Pain, M. T., & Pain, M. A. (2005). Risk taking in sport. Lancet, 366(Suppl. 1), S33–S34.
• 43. Pıjpers, J. R., Oudejans, R. R. D., Holsheımer, F., Bakker, F.C. (2003). Anxiety-Performance Relationships İn Climbing: A Process-Oriented Approach. Psychology Of Sport And Exercise. 4: 283-304.
• 44. Rohrbough, J.T., Mudge, M.K., Schilling, R.C. (2000). Overuse İnjuries İn The Elite Rock Climber. Med Sci Sports Exerc. 32:1369–1372.
• 45. Schöffl, V., Morrison, A.B., Schwarz, U., Schöffl, I., Küpper, T. (2010). Evaluation Of İnjury And Fatality Risk İn Rock And İce Climbing. Sport Med. 40:657– 679.
• 46. Schrader, M. P. & Wann, D. L. (1999). High-risk recreation: The Relationship Between Participant Characteristics And Degree Of İnvolvement. Journal of Sport Behavior, 22, 426–441.
• 47. Shoham, A., Gregory M. R. ve Kahle L. R. (2004). Sports Marketing and the Psychology of Marketing Communication. 89, Lawrence Erlbaum Assocıates, Publıshers Mahwah, New Jersey London.
• 48. Slutzky, C.B. ve Simpkins, S. A. (2009). The Link Between Children’s Sport Participation And Self-Esteem: Exploring The Mediating Role Of Sport Self-Concept, Psychology Of Sport And Exercise, 10, 381–389.
• 49. Sturm, G., Zintl, F. (1979). Felsklettern, alpin-lehrplan 2, deutscher alpenverein. BlV Verlagsgesellschaft, München. (Aktaran: Aras, D. (2015) Kaya Tırmanışı Sporunda Yaralanma Risk Ve Çeşitleri Üzerine Bir Derleme. Ankara Üniversitesi, Spor Bilimleri Fakültesi, Ankara 13 (1), 41-55.
• 50. Turner, C., McClure, R., & Pirozzo, S. (2004). Injury and risk-taking behavior – A systematic review. Accident Analysis and Prevention, 36(1), 93–101.
• 51. Yıldırım, F. (2013). Sportif Sürekli Kendine Güven Alt Ölçeğinin Uyarlanması ve Ortaöğretim Kurumlarındaki Öğrencilerde Sportif Sürekli Kendine Güvenin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı 1-6.
• 52. Yılmaz V., Kağan, S., Koruç, Z., Çağlar, E., ve Kocaekşi, S. (2002). Yeni Tırmanışçıların Tırmanış Sırasındaki Kalp Atım Hızları, Subjektif Zorluk Derecesi Puanları ve Farklı Kaygıları Arasındaki İlişki. 7. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Poster Sunum. Erişim: (http://www.sporbilim.com/dosyalar/Poster_Sunumlar-A.pdf) s.: 723-731. Erişim Tarihi: 23.04.2018.
• 53. Zorba, E. (2012). Herkes İçin Yaşam Boyu Spor, Neyir Yayınları, Ankara.
• 54. Zuckerman, M. (2007). Sensation Seeking And Risky Behavior. Washington, DC: American Psychological Association. (309) 51-72.
• 55. Zuckerman, M., (1994). Behavioral Expressions And Biosocial Bases Of Sensation Seeking, S.75-87 Cambridge: Cambridge University Pres.