ÖĞRETMEN ADAYLARINDA BOŞ ZAMAN SIKILMA ALGISI VE PSİKOLOJİK SAĞLAMLIK İLİŞKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 1, 39 - 53, 13.03.2019

İbrahim Aydın Erman Öncü Vildan Akbulut Sonnur Küçük Kılıç

Öz

Bu araştırmanın amacı; öğretmen adaylarının boş zaman sıkılma
algıları ve psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Araştırma
grubunu, 982 (659 kadın ve 323 erkek) öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmada
veri toplama aracı olarak ‘Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (KPSÖ)’ ve ‘Boş
Zamanlarda Sıkılma Algısı Ölçeği (BZSAÖ)’ kullanılmıştır. Veriler, t-testi,
ANOVA ve Pearson Correlation testleri kullanılarak analiz edilmiştir.
Katılımcıların psikolojik sağlamlıkları cinsiyet, spor yapma durumu ve
rekreatif etkinliklere katılım sıklığı (RAKS) değişkenlerine göre anlamlı bir
şekilde farklılaşmaktadır. Serbest zamanını; sportif, sosyal ve
kültürel/sanatsal etkinliklere katılarak değerlendirdiğini belirten
katılımcıların KPSÖ’den aldıkları ortalama puanların daha yüksek olduğu tespit
edilmiştir. Katılımcıların boş zaman sıkılma algıları sınıf, spor yapma durumu,
RAKS ve serbest zamanı değerlendirme biçimi değişkenlerine göre anlamlı bir
şekilde farklılaşmaktadır. Ayrıca yaş değişkeni ile KPSÖ’den alınan puanlar
arasında pozitif yönde ve düşük düzeyde, BZSAÖ’den alınan puanlar arasında ise
negatif yönde ve düşük düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. KPSÖ ve
BZSAÖ’den alınan puanlar arasındaki korelasyon katsayısı, psikolojik sağlamlık
ve boş zaman sıkılma algısı arasında negatif yönde ve orta düzeyde anlamlı bir
ilişki olduğunu göstermektedir. Araştırma sonuçları; serbest zaman
etkinliklerine katılan bireylerin psikolojik sağlamlıklarının, katılmayan
bireylerin ise serbest zaman sıkılma algılarının daha yüksek olduğunu
göstermektedir. Katılımcıların psikolojik sağlamlık düzeyleri arttıkça boş
zaman sıkılma algıları azalmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Başa Çıkma Becerisi, Serbest Zaman Doyumu, Üniversite Öğrencisi

Kaynakça

• Armağan, İ., (1983). Yöntembilim 2 Bilimsel Araştırma Yöntemleri. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları.
• Block, J. & Kremen, A. M., (1996). IQ and Ego-Resiliency: Conceptual and Empirical Connections and Separateness. Journal of Personality and Social Psychology. 70(2): 349-361.
• Caldwell, L. L., Darling, N., Payne, L. L., & Dowdy, B., (1999). “Why Are You Bored?” An Examination of Psychological and Social Control Causes of Boredom Among Adolescents. Journal of Leisure Research. 31(2): 103–121.
• Carbonell, D. M., Reinherz, H. Z. & Giaconia, R. M., (1998). Risk and Resience in Late Adolescence. Child and Adolescent Social Work Journal. 15(4): 251-272.
• Carver, C. S., (1998). Resilience and Thriving Issues, Models, and Linkages. Journal of Social Issues. 54: 245-247.
• Chan, D. W., (2003). Hardiness and It’s Role in The Stress–Burnout Relationship Among Prospective Chinese Teachers in Hong Kong. Teaching and Teacher Education. 19(4): 381-395.
• Cole, M. S., Feild, H. S. & Harris, S. G., (2004). Student Learning Motivation and Psychological Hardiness: Interactive Effects on Students Reactions to a Management Class. Academy Of Management Learning and Education. 3(1): 64-85.
• Doğan, T., (2015). Adaptation of the Brief Resilience Scale into Turkish: A Validity and Reliability Study. The Journal of Happiness & Well-Being. 3(1): 93-102.
• Doll, B. & Lyon, M. A., (1998). Risk and Resilience: Implications for the Delivery of Educational and Mental Health Services in Schools. School Psychology Review. 27(3): 348-363.
• Floyd, C., (1996). Achieving Despite The Odds: A Study of Resilience Among a Group of African American High School Seniors. Journal of Negro Education. 65(2): 181-189.
• Garmezy, N., (1991). Resilience and Vulnerability to Adverse Developmental Outcomes Associated With Poverty. American Behavioral Scientist. 34: 416-430.
• Garmezy, N., (1993). Children in Poverty: Resilience Despite Risk. Psychiatry. 56(1): 127-136.
• Garmezy, N., Masten, A. S. & Tellegen, A., (1984). The Study of Stress and Competence in Children. A Building Block for Developmental Psychopathology. Child Development. 55: 97-111.
• Güngörmüş, K., Okanlı, A. & Kocabeyoğlu, T., (2015). Hemşirelik Öğrencilerinin Psikolojik Dayanıklılıkları ve Etkileyen Faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 6(1): 9-14.
• Hannah, T. E. & Morrissey, C., (1987). Correlates of Psychological Hardiness in Canadian Adolescents. The Journal of Social Psychology. 127(4): 339-344.
• Harrisson, M., Loiselle, C. G., Duquette, A. & Semenic, S. E., (2002). Hardiness, Work Support and Psychological Distress Among Nursing Assistants and Registered Nurses in Quebec. Journal of Advanced Nursing. 38(6): 584-591.
• Hornig, E., (2005). Bring Family Back To The Park. Parks & Recreation. 40(7): 47-50.
• Hoşoğlu, R., Fırıncı Kodaz, A., Yılmaz Bingöl, T. & Vural Batık, M., (2018). Öğretmen Adaylarında Psikolojik Sağlamlık. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 8(14): 217-239.
• Huang, C. Y. & Carleton, B., (2003). The Relationships Among Leisure Participation, Leisure Satisfaction and Life Satisfaction of College Students in Taiwan. Journal of Exercise Science and Fitness. 1(2): 129-132.
• Hunter, A. J., (2001). A Cross-Cultural Comparison of Resilience in Adolescents. Journal of Pediatric Nursing. 16(3): 172-179.
• Iso-Ahola, S. E. & Weissinger, E., (1990). Perceptions of Boredom in Leisure: Conceptualization, Reliability and Validity of The Leisure Boredom Scale. Journal of Leisure Research. 22(1): 1-17.
• Kara, F. M. & Özdedeoğlu, B., (2017). Examination of Relationship Between Leisure Boredom and Leisure Constraints. Sport Sciences. 12(3): 24-36.
• Kara, F. M. & Ayverdi, B., (2018). Üniversite Öğrencilerinde Serbest Zamanda Sıkılma Algısı Alkol Kullanma Nedenlerinin Belirleyicisi Midir? Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 23(1): 35-42.
• Kara, F. M. & Gücal, A. Ç., (2016). Akademik Personellerde İşkolikliğin Belirlenmesinde Serbest Zamanda Sıkılma Algısının Rolü. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 1(1): 47-62.
• Kara, F. M., Gürbüz, B. & Öncü, E., (2014). Leisure Boredom Scale: The Factor Structure and The Demographic Differences. The Turkish Journal of Sport and Exercise. 16(2): 28-35.
• Karasar, N., (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Koçak, M., Atlı Özbaş, A. & Gürhan, N., (2017). Beden Eğitimi ve Spor Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık ve Öz-Yeterlik Düzeyinin Belirlenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 11(2): 129-135.
• Kuş, E., (2009). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Luthar, S. & Cicchetti, D., (2000). The Construct of Resilience: Implications for İnterventions and Social Policies. Development and Psychopathology. 12: 857-885.
• Luthar, S., Cicchetti, D. & Becker, B., (2000). The Construct of Resilience: A Critical Evaluation and Guidelines for Future Work. Child Development. 71(3): 543-562.
• Maddi, S. R., Harvey, R. H., Khoshaba, D. M., Lu, J. L., Persico, M. & Brow, M., (2006). The Personality Construct of Hardiness, III: Relationships With Repression, Innovativeness, Authoritarianism, and Performance. Journal of Personality. 74(2): 575-598.
• Masten AS & Reed MJ, Resilience in Development. In: Snyder CR & Lopez SJ, eds. (2002). The Handbook of Positive Psychology. Oxford University Press, 74-89.
• Mccaul, L. K., (1998). Relationships Among Adolescent Substance Use, Leisure Boredom, and Physical Activity. Unpublished Master Thesis. Ontario: Brock University St. Catharines Faculty of Education.
• Oktan, V., (2008). Üniversite Sınavına Hazırlanan Ergenlerin Psikolojik Sağlamlıklarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Doktora Tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi SBE.
• Önder, A. & Gülay, H., (2008). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlığının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. (23): 192-197.
• Özer, E. & Deniz, M. E., (2014). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin Duygusal Zekâ Açısından İncelenmesi. İlköğretim Online. 13(4): 1240-1248.
• Pearson, Q., (1998). Job Satisfaction. Leisure Satisfaction and Psychological Health. The Career Developmet Quarterly. 46: 416-426.
• Rutter, M., (1987). Psychosocial Resilience and Protective Mechanism. Journal of Orthopsychiatry. 57(3): 316-331.
• Rutter, M., (1999). Resilience Concepts and Findings: Implications for Family Therapy. Journal of Family Therapy. 21: 119-144.
• Smith, B. W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E., Christopher, P. & Jennifer-Bernard, J., (2008). The Brief Resilience Scale: Assessing The Ability To Bounce Back. International Journal of Behavioral Medicine. 15: 194-200.
• Smokowski, P. R., Reynolds, A. J. & Bezruczko, N., (1999). Resilience and Protective Factors in Adolescence: An Autobiographical Perspective From Disadvantaged Youth. Journal of Social Psychology. 37(3): 425-448.
• Stevens-Director, A. B., Coon, D., Wisniewski, S., Vance, D., Arguelles, S., Belle, S. et al., (2004). Measurement of Leisure Time Satisfaction in Family Caregivers, Aging & Mental Health. 5(8): 450–459.
• Şirvanlı Özen, D., (2005). Impacts of Divorce on The Behavior and Adjustment Problems, Parenting Styles, and Attachment Styles of Children: Literature Review Including Turkish Studies. Journal of Divorce and Remarriage. 42(3-4): 127-151.
• Taysi, E., (2000). Benlik Saygısı, Arkadaşlardan ve Aileden Sağlanan Sosyal Destek. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi SBE.
• Terzi, Ş., (2008). Üniversite Öğrencilerinde Kendini Toparlama Gücünün İçsel Koruyucu Faktörlerle İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 35(35): 297-306.
• Tschann, J. M., Kaiser, P., Chesney, M. A., Alkon, A. & Boyce, W. T., (1996). Resilience and Vulnerability Among Preschool Children: Family Functioning, Temperament and Behavior Problems. Journal of The American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. 35(2): 184-192.
• Ülker Tümlü, G. & Recepoğlu, E., (2013). Üniversite Akademik Personelinin Psikolojik Dayanıklılık ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişki. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 3(3): 205-213.
• Vanderbilt‐Adriance, E. & Shaw, D. S., (2006). Neighborhood Risk and The Development of Resilience. Annals of The New York Academy of Sciences. 1094(1): 359-362.
• Wagnild, G. M. & Young H. M., (1993). Development and Psychometric Evaluation of The Resilience Scale. Journal of Nursing Measurement. 1(2): 165-178.
• Werner, E. E., (1984). Resilient Children. Young Children. 40: 68-72.
• Windle M, Critical Conceptual and Measurement Issues in The Study Of Resilience. In: Glantz MD & Johnson JL, eds. (1999). Resilience And Development: Positive Life Adaptations. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers, 161-178.
• Yaşartürk, F., Akyüz, H. & Karataş, İ., (2017). Rekreatif Etkinliklere Katılan Üniversite Öğrencilerinin Serbest Zamanda Sıkılma Algısı ile Yaşam Doyum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3(2): 239-252.
• Yılmaz, E., Yılmaz, E. & Karaca, F., (2008). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Destek ve Yalnızlık Düzeylerinin İncelenmesi. Genel Tıp Dergisi. 18(2): 71-79.