COĞRAFYA’DA İNDİRGEMECİLİK SORUNU

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 37, 135 - 146, 23.02.2017

Mustafa Girgin Ali Ekber Gülersoy

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.281747

Öz

İndirgemecilik sorunu başlıklı bu çalışmaya başlarken, konunun basitleştirme-idealleştirme
ile disiplinler arası yaklaşım ekseninde çözülecek bir sorun olmadığını
biliyorduk. Tartışma ve önerilerin sonunda indirgemecilik ya da bütüncül
arasında bir tercih yapılmayacaktır. Bu çerçevede geleneksel Coğrafya dünyayı
bir sistem olarak ele alır ve onu anlayıp açıklamak için indirgenemezci kavramlar
kullanır. Köprüye benzetilen disiplinler arası kimliğiyle; dünyaya, olaylara ve
ilişkilere bütüncül yaklaşmak, indirgeme yapmamak pahasına zaman zaman ayrıntıları
görme fırsatını yok sayıyor. Oysa çoğu zaman coğrafyacı, çözümünde zorluk
çektiği olguların tanımlanmasında diğer bilim dallarının sahasına yaklaşıp indirgemeci
seçeneklere yönelmek durumundadır. İndirgenemez konular yanında indirgenebilir
konular da içeren müfredat programına göre düzenlenmiş olan ders kitapları ve
yardımcı yayınlarda bilgi ve kavrama düzeyindeki temalar genellikle indirgemeci
değildir. Amacımız nadiren yapılan indirgemeci örneklerle indirgemeci yolu
kullanarak daha zengin ve çeşitli dünya algısının nasıl oluşturulacağını göstermektir.
Bunun için yüzeysel olarak işlenerek basitleştirilen içeriklere örnek sorularla
coğrafyanın nereye indirgenebileceğine bakacağız. Bu çerçevede Coğrafya ders
programında indirgenemez şekilde düzenlenmiş olguların nasıl indirgeneceğini
göstermek için betimsel modelde tarama deseni kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Coğrafya, Ders, Etkinlik, İndirgemecilik

Kaynakça

• ATALAY, İ., (2005). Genel Fiziki Coğrafya (5. Baskı). İzmir: Meta Basımevi.
• BEKAROĞLU, E. ve YAVAN, N., (2013). Modern Türk Coğrafyasının Tarihsel Gelişiminde Batılı Coğrafya Okullarının Etkisi: Ampirik Bir Analiz, Beşeri Coğrafya Dergisi, 1 (1), 51-66.
• DOĞANAY, H., (2000). Coğrafya’ya Giriş, Konya: Çizgi Kitabevi.
• ELİBÜYÜK, M ve YILMAZ, E., (2010). Türkiye’nin Coğrafi Bölge ve Bölümlerine Göre Yükselti Basamakları ve Eğim Grupları, Coğrafi Bilimler Dergisi, 8 (1), 27-55.
• İHTİYAÇ (2014). Yirmidört Saatte Coğrafya, Ankara: İhtiyaç Yayıncılık.
• MEB (2006). Ortaöğretim Coğrafya Ders Kitabı 10. Sınıf, Ankara: Saray Matbaası.
• MEB (2010). Lise Coğrafya Müfredatı, Erişim tarihi: 18.5.2016 http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=59.
• MEB (2016). Lise Coğrafya Taslak Müfredatı, Erişim tarihi: 18.5.2016 http://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/16053500_taslak_cografya.pdf.
• PEGEM (2014). ÖABT Coğrafya-Sosyal Bilgiler, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• PATTISON, W. D., (2003). Coğrafyanın Dört Geleneği (Türkçe’ye çeviren: Yılmaz Arı). Ege Coğrafya Dergisi, 12, 119-125.
• PHILLIPS, J. D., 2016. Vanishingpoint: scaleindependence in geomorphichierarchies, Geomorphology, 266, 66-74.
• REYHANİ, N., (2009). İndirgemecilik Problemi. Erişim tarihi: 12.5.2016 http://nebilreyhani.yolasite.com/indirgemecilik.php.
• SARITAŞ, D. ve TUFAN, Y., (2013). İndirgemecilik Açısından Kimya Öğretiminde Makro ve Mikro Bilgi Seviyeleri, GEFAD / GUJGEF, 33(2), 165-192.
• ŞAHİN, C., DOĞANAY, H. Ve ÖZCAN, N. A. (2007). Türkiye Coğrafyası (6. Baskı), Ankara: Gündüz Yayıncılık.
• YAZICI, H. ve KOCA, M. K.., (Ed.) (2012). Genel Coğrafya, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.