TÜRKİYE’DE ÜÇÜNCÜ YAŞ TURİZM POTANSİYELİ VE KAYNAK KULLANIMI

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 42, 123 - 138, 15.12.2019

Fatih Arıci

https://doi.org/10.17295/ataunidcd.643419

Cited By: 2

Öz

Dünya genelinde yaşanan
demografik dönüşüme bağlı olarak, üçüncü yaş turizmi giderek önem
kazanmaktadır. Genel olarak günümüzdeki emekli veya emeklilik çağındakiler,
geçmiştekilere kıyasla daha sağlıklı ve daha fazla ekonomik birikime
sahiptirler. Bu imkânlara sahip yaşlılar, boş zamanlarını turizm için harcamaya
da isteklidirler. Bu sebeple turizm sektörü için yeni fırsatlar ortaya
çıkarmaktadırlar. Kendine has bir pazar oluşturan bu turizmi şekli için
ülkelerin çeşitli uygulama ve politikalar geliştirdiği görülür. Türkiye’de ise
son yıllarda bu olayın önemi fark edildiğinden uygulama ve planlamalarda
yetersizlikler görülmektedir. Bu turist tipinin talep ve ihtiyaçlarına yönelik
arz sunumunda da eksiklikler bulunmaktadır. Türkiye’de sadece sağlık turizmi ve
iklime bağlı kaynak sunulduğu, dolayısıyla onların asıl seyahat
motivasyonlarının dikkate alınmadığı anlaşılmaktadır. Çalışmada işte bu yaş
grubunun; motivasyonları, talep ve ihtiyaçları literatüre bağlı olarak
irdelenmiş ve uygun kaynak kullanımına dair öneriler geliştirilmiştir. Ayrıca
üçüncü yaş turist potansiyeli üzerinde de bir değerlendirme yapılarak
gelecekteki muhtemel pazar hakkında fikir elde edilmeye çalışılmıştır.

Çalışmada nitel araştırmalarda
yaygın kullanılan doküman analizi tekniğinden faydalanılarak değerlendirmeler
yapılmıştır. Yapılan değerlendirmede; bu yaş grubunun, yaş ve bilinç
düzeylerine uygun; fazla aktivite istemeyen daha çok; kültürel, tarihi ve doğal
turizm kaynaklarına yönelik ilgilerinin baskın olduğu görülmüştür. Türkiye bu
talebe yönelik güçlü bir arza sahiptir. Ancak, bu çekicilikler üzerine
çalışmaların eksiklikleri dikkat çekmektedir. Ülke potansiyelinin bölge, alt
bölgeler ve iller düzeyindeki durumu ise henüz belirlenmiş değildir. Üçüncü yaş
turizmine katılanlarının kaynak kullanımına ilaveten ulaşım ve konaklama
istekleri de göz önüne alındığında belli destinasyonların belirlenmesinin daha
uygun olacağı düşünülerek, “cazibe şehirler” ve “turizm koridorları” önerisi
geliştirilmiştir. Bu destinasyonlarda uygulanacak organizasyonlar üzerine de
öneriler sunulmuştur. Son olarak, bu yaş grubu için kaynak kullanımının
tamamlayıcıları olarak erişilebilirlik ve yaşlı dostu konaklama tesislerine
dair fikirler öne sürülmüştür. Çalışmanın Türkiye’de üçüncü yaş turizmini konu
alan yayınlardaki turistik kaynak sunumu ve turist potansiyeli üzerine kısıtlı
olan literatüre katkı sağlaması ve sektörün karar vericilerine öngörü sunması
umulmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Üçüncü yaş turizmi, seyahat motivasyonları, kaynak kullanımı

Kaynakça

• Albayrak, A. (2013). Kış Turizmi Turistlerinin Seyahat Motivasyonları, 14. Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı s.144-164, Kayseri.
• Alén González, M. E., Domínguez Vila, T., Fraíz García, A. (2010). El Turismo Senior Como Segmento De Mercado Emergente (Ing. Senior Tourism As an Emergent Market Segment). Cuadernos De Turismo, (26), 9-24.
• Alén, E., Domínguez, T., Losada, N. (2012). New Opportunities For The Tourism Market: Senior Tourism and Accessible Tourism. Visions For Global Tourism Industry: Creating and Sustaining Competitive Strategies, 139-166.
• Alim, M. (2016). Türkiye’de Turizm. Serkan Doğanay ve Mete Alim (Ed.) Türkiye Beşeri ve Ekonomik Coğrafyası içinde (s. 253-275), Ankara:Pegem.
• Altaş, N. T., Çavuş, A., Zaman, N. (2015). Türkiye’nin Kış Turizmi Koridorunda Yeni Bir Kış Turizm Merkezi: Konaklı. Marmara Coğrafya Dergisi, (31), 345-365.
• Aydemir, B. ve Kılıç S. N. (2017). Dünya’da ve Türkiye’de Üçüncü Yaş Turizmi, Yüzüncü Yıl Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, Özel Sayı-3, 18-29.
• Casado-Díaz, M. A., Casado-Díaz, A. B., Casado-Díaz, J. M. (2014). Linking Tourism, Retirement Migration and Social Capital. Tourism Geographies, 16(1), 124-140.
• Cengiz, F. ve Kantarcı, K. (2013). Üçüncü Yaş Turistlere Yönelik Turistik Ürün Önem-Performans Analizi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 5(2), 29-35.
• Doğanay, H. ve Zaman S. (2013). Türkiye Turizm Coğrafyası. Ankara:Pegem.
• Doğaner, S. (2013). Türkiye Kültür Turizmi. İstanbul:Doğu.
• Emekli, G. (2002). Turistik Ürün Çeşitlendirilmesinde Termal Turizmin Önemi ve İzmir, Türkiye Turizmini Araştırma Enstitüsü, III. Ulusal Türkiye Turizmi Sempozyumu Kitabı, s. 267-286.İzmir.
• Harman, S., Çakıcı, A., Akatay, A. (2013). İstanbul’a Gelen Sırtçantalı Turistlerin Seyahat Motivasyonları Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (25) , 267-300.
• Hongsranagon, P. (2006). Research Note: Needs of, And Readiness To Respond To The Needs Of Japanese Pensioners In Long-Stay Tourism In Chiangmai Province, Thailand. Tourism Economics, 12(3), 475-485.
• Kalkınma Bakanlığı (2013). Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), T.C. Kalkınma Bakanlığı, Ankara
• Kılıçlar, A., Aysen, E., Küçükergin, F. (2017). Demografik Değişimlerin Turizm Türleri Üzerindeki Belirleyici Etkisi: Üçüncü Yaş Turizmi, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 2, 80-100
• Koca, H., Zaman, S., Coşkun, O. (2011). Erzurum’un Spor-Kamp Turizmi Potansiyeli, Doğu Coğrafya Dergisi,12 (18), 205-224.
• Korgavuş, B. (2017). Erzurum Palandöken’in Kış Turizmi Açısından Değerlendirilmesi. ATA Planlama ve Tasarım Dergisi, 1(1), 13-23.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2007). Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı 2007-2023, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları-3085, https://www.ktb.gov.tr/Eklenti/906,ttstratejisi2023pdf.pdf?0
• Littrell, M. A., Paige, R. C., Song, K. (2004). Senior Travellers: Tourism Activities And Shopping Behaviours. Journal of Vacation marketing, 10(4), 348-362.
• Möller, C., Weiermair, K., Wintersberger, E. (2007). The Changing Travel Behaviour Of Austria’s Ageing Population And İts İmpact On Tourism. Tourism Review, 62(3/4), 15-20.
• Mursalov, M. (2009). Bir turistik ürün çeşitlendirmesi olarak kış turizmi ve kış turizmi açısından Azerbaycan'ın Guba-Haçmaz turizm bölgesinin arz potansiyeli, (Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, İzmir.
• MÜSİAD (2012). Sağlık Sektör Kurulu Raporu, Sektör Raporları, http://www.musiad.org.tr/F/Root%20/Pdf/Ara%C5%9Ft%C4%B1rma%20Raporlar%C4%B1/Sekt%C3%B6r%20Raporlar%C4%B1/Saglik_Sektor_Kurulu_Raporu_2012.pdf (Son erişim, 30.07.2019)
• Özdipçiner, N. S. (2008). Türk Turizm Pazarında Yaşlı Yabancı Tüketicilerin Turistik Tercihleri. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 1(2), 134-146.
• Özgüç, N. (2015). Turizm Coğrafyası, İstanbul: Çantay.
• Romsa, G., and Blenman, M. (1989). Vacation patterns of the elderly German. Annals of Tourism Research, 16(2), 178-188.
• Sağlık Bakanlığı (2012). Sağlık Turizminde Süreçler ve Aracı Kuruluşlar Araştırma Raporu, Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara. http://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/505,saglikturizmiwebpdf.pdf?0
• Sargın, S. (2006). Yalvaç’ta inanç turizmi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 1-18.
• Sedgley, D., Pritchard, A., Morgan, N. (2011). Tourism and ageing: A transformative research agenda. Annals of Tourism Research, 38(2), 422-436.
• Sertkaya Doğan, Ö. ve Bostan, H. (2019). Türkiye’nin Demografik Dönüşümü Ve Nüfus Projeksiyonlarına Göre Fırsatlar. Doğu Coğrafya Dergisi, 24(41), 61-90.
• Şahin, İ.F. ve Yazıcı, H . (2004). Coğrafî Bir Tanıtım: Erzincan Yıldırım Akbulut Kayak Turizm Merkezi. Doğu Coğrafya Dergisi, 9 (12), 325-344.
• Tufan, İ., Tamer Köse, M., Ayan, F. S. (2017). Türkiye ve Üçüncü Yaş Turizmi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 1 (1) , 29-36.
• TÜSİAD (2017). Turizm Sektörünün Mevcut Durumu ve Sürdürülebilirliğine Yönelik Öneriler TÜSİAD Görüş Belgesi.file:///C:/Users/GURPA/Desktop/TUSIAD-Gorus-Turizm-Sektorunun-Mevcut-Durumu-ve-Surdurulebilirligine-Yonelik-Oneriler_16-Kasim-2017.pdf (Son erişim, 30.08.2019)
• Yıldırım, S. (1997). Üçüncü yaş turizmi ve bunun Türkiye açısından değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, (1–2), 77–81.
• Yüceşahin, M. M. (2011). Küresel Bir Süreç Olarak Demografik Dönüşüm: Mekânsal Bir Değerlendirme. Coğrafi Bilimler Dergisi, 9(1), 11-28.
• Zaman, M. (2010). Doğu Karadeniz Kıyı Dağları’nda Dağ ve Yayla Turizmi, Atatürk Üniversitesi Yayınları No:977, Erzurum: Mega.
• https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.65UP.TO (Son erişim, 05.09.2019)
• https://www.e-unwto.org/doi/abs/10.18111/wtobarometereng.2019.17.1.1(Son erişim, 11.09.2019)
• http://ec.europa.eu/DocsRoom/documents/5977/attachments/1/translations/en/renditions/native (Son erişim, 02.09.2019).
• http://www.oecd.org/els/family/CO_1_2_Life_expectancy_at_birth.pdf(Son erişim, 27.08.2019)
• https://population.un.org/wpp/Download/Probabilistic/Population/ (Son erişim, 18.09.2019)
• https://www.turizmajansi.com/haber/ucuncu-yas-turizmi-toparlaniyor-h28256 (Son erişim, 15.09.2019)
• https://www.wttc.org/economic-impact/ (Son erişim, 29.09.2019)