Statü Temelli Turizm Tüketimi Davranışında Materyalizm, Kültürel Değerler ve Kişilik Özelliklerinin Rolü

Yıl 2021, Cilt: 35 Sayı: 2, 619 - 648, 18.04.2021

Buket Buluk Sabri Erdem

https://doi.org/10.16951/atauniiibd.804576

Öz

Bu çalışmada, alanyazından hareketle statü temelli turizm tüketimi davranışı ile ilişkili olduğu düşünülen materyalizm, kültürel değerler ve kişilik özellikleri faktörlerinin, statü temelli turizm tüketimi davranışını nasıl etkilediğini tespit etmek amaçlanmıştır. Çalışmada ayrıca, turistlerin tanımlayıcı özellikleri doğrultusunda statü temelli turizm tüketimi davranışlarının farklılık gösterip göstermediği belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, 2018 Dünya Lüks Otel Ödülleri kapsamında İstanbul ve Antalya illerinde ödül almış 10 otel işletmesinde konaklama yapan 650 turiste yönelik bir saha çalışması mevcuttur. Çalışmanın sonuçları, katılımcıların büyük bir çoğunluğunun statü temelli turizm tüketimi davranışı eğiliminde olduklarını ve bu davranış eğiliminin kültürel değerler ve kişilik özellikleri unsurlarından etkilendiğini göstermiştir. Ayrıca, statü temelli turizm tüketimi davranışı, kültürel değerler ve kişilik özellikleri değişkenleri arasında orta kuvvette ve pozitif yönde bir ilişki saptanmıştır. Son olarak, katılımcıların statü temelli turizm tüketimi davranışlarının yaş, eğitim seviyesi, mesleki durum, aylık gelir ve uyruk değişkenlerine göre farklılık gösterdiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kişilik Özellikleri, Kültürel Değerler, Materyalizm, Statü Temelli Turizm Tüketimi

Kaynakça

• Aktuğlu, I. K., Temel, A. (2006). Tüketiciler Markaları Nasıl Tercih Ediyor? (Kamu Sektörü Çalışanlarının Giysi Markalarını Tercihini Etkileyen Faktörlere Yönelik Bir Araştırma). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 43-59.
• Alılı, M. (2018). Bir Hüzün Turizmi Destinasyonu Olarak Azerbaycan'ın Değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Aliabet, S. (2016). Türkiye’de Lüks Turizm ve Lüks Tatil, 08.10.2018 tarihinde https://www.myfikirler.org/turkiyede-luks-turizm-ve-luks-tatil.html adresinden erişilmiştir.
• Altunışık, R., Bora, B., Sarıkaya, N. (2010). Alışveriş Çılgınlığı: Tüketici Gözüyle Alışveriş Çılgınlığı Olgusunun İncelenmesi Üzerine Bir Nitel Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi, 15, 50-59.
• Anderson, J., Gerbing, D. (1984). The Effect of Sampling Error on Convergence, Improper Solutions, and Goodness-of-Fit Indices for Maximum Likelihood Confirmatory Factor Analysis. Psychometrika, 49 (2), 155-173.
• Arslantaş, H. A. (2008). Kültür-Kişilik ve Kimlik. Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 105-112.
• Aslay, F., Ünal, S., Akbulut, Ö. (2013). Materyalizmin Statü Tüketimi Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27 (2): 43-62.
• Berger, J., Ward, M. (2010). Subtle Signals of Inconspicuous Consumption. Journal of Consumer Research, 37 (4), 555-569.
• Birdal, M., Acun, S., Onuk, P. (2019). Tüketici Davranışlarında Statü Kaygısı ve Sosyoekonomik Belirleyenleri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 20 (2), 15-29.
• Browne, B., Kaldenberg, D. (1997). Conceptualizing Self-Monitoring: Links to Materialism and Product Involvement. Journal of Consumer Marketing, 14 (1), 31-44.
• Campbell, J. (2005). Where Do We Stand? Common Mechanisms in Organizations and Social Movements Research. in Social Movements and Organization Theory. New York: Cambridge University Press.
• Chao, A., Schor, J. (1998). Empirical Tests of Status Consumption: Evidence from Women's Cosmetics. Journal of Economic Psychology, 19 (1), 107-131.
• Chen, J. (2002). Chinese Identification, Acculturation and Conspicuous Consumption in a Multicultural Society: A Theoretical Framework and Emprical Evidence. Michigan: The University of Guelph, UMI.
• Correia, A., Kozak, M. (2012). Exploring Prestige and Status on Domestic Destinations: The Case of Algarve. Annals of Tourism Research, 39, 1951-1967.
• Crouch, D. (2013). Leisure/Tourism Geographies: Practices and Geographical Knowledge. Routledge.
• Dittmar, H. (2005). Compulsive Buying-A Growing Concern? An Examination of Gender, Age, and Endorsement of Materialistic Values as Predictors. British Journal of Psychology, 96 (4), 467-491.
• Durkaya, M., Özdemir, M. (2018). Lüks Tüketimin Kişisel Belirleyicileri Üzerine Bir İnceleme. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 8 (22), 276-297.
• Dursun, H. (2019). Türkiye’nin En Pahalı Otelleri Nerede?, 04.02.2020 tarihinde https://www.ekonomist.com.tr/turizm/turkiyenin-en-pahali-otelleri-nerede.html adresinden erişilmiştir.
• Eastman, J., Fredenberger, B., Campbell, D., Calvert, S. (1997). The Relationship between Status Consumption and Materialism: A Cross-cultural Comparison of Chinese, Mexican, and American Student. Journal of Marketing Theory and Practice, 5 (1), 52-66.
• Eastman, J., Goldsmith, R., Flynn, L. R. (1999). Status Consumption in Consumer Behavior: Scale Development and Validation. Journal of Marketing Theory and Practice, 7 (3), 41-52.
• Erdoğan, D. (2019). Avrupalı Turist ‘Lükse’ Geliyor, 27.01.2020 http://www.milliyet.com.tr/ekonomi/avrupali-turist-lukse-geliyor-6001492 adresinden erişilmiştir.
• Eresin, M. (2020). Lüks Otel Zincirleri Türkiye’yi Sevdi, 04.02.2020 tarihinde https://www.ekonomist.com.tr/turizm/luks-otel-zincirleri-turkiyeyi-sevdi.html adresinden erişilmiştir.
• Fakfare, P., Talawanich, S., Pongwat, A., Chon, K. (2015). Asianness in Hospitality: The Case of Luxury Hotels in Bangkok, Thailand. ASEAN Journal of Management & Innovation, 6 (2), 77-92.
• Fitzmaurice, J., Comegys, C. (2006). Materialism and Social Consumption. Journal of Marketing Theory and Practice, 14 (4), 287-299.
• Giovannini, S., Xu, Y., Thomas, J. (2015). Luxury Fashion Consumption and Generation Y Consumers: Self, Brand Consciousness, and Consumption Motivations. Journal of Fashion Marketing and Management, 19 (1), 22-40.
• Gökaliler, E., Aybar, A. S., Gülay, G. (2011). Bir Statü Tüketimi Göstergesi Olarak Iphone Markalı Akıllı Telefon Algısı: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk İletişim, 7 (1), 36-48.
• Hacıoğlu, N., Esenkal Çözeli, F., Acun, A. (2017). Helâl Konseptli Şehir Otellerinin Web Siteleri Üzerinden Değerlendirilmesi, Türkiye, Malezya, BAE Karşılaştırmalı Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (50), 986-1004.
• Hair, J., Anderson, R., Tatham, R., Black, W. (1998). Multivariate Data Analysis. New York: Prentice Hall.
• Hayta, A. B. (2008). Turizm Pazarlamasında Tüketici Satın Alma Süreci ve Karşılaşılan Sorunlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16 (1), 31-48.
• Heaney, J. G., Goldsmith, R., Jusoh, W. J. W. (2005). Status Consumption Among Malaysian Consumers: Exploring Its Relationships with Materialism and Attention-to-Social-Comparison-Information. Journal of International Consumer Marketing, 17 (4), 83-98.
• Hofstede, G. (1984). Culture's Consequences: International Differences in Work-Related Values. Sage.
• Hudders, L., Pandelaere, M. (2012). The Silver Lining of Materialism: The Impact of Luxury Consumption on Subjective Well-Being. Journal of Happiness Studies, 13 (3), 411-437.
• Kastanakis, M., Balabanis, G. (2014). Explaining Variation in Conspicuous Luxury Consumption: An Individual Differences' Perspective. Journal of Business Research, 67 (10), 2147-2154.
• Kilsheimer, J. (1993). Status Consumption: The Development and Implications of a Scale Measuring the Motivation to Consume for Status. The Florida State University, Phd. Dissertation, UMI.
• Lambert, N., Fincham, F., Stillman, T., Dean, L. (2009). More Gratitude, Less Materialism: The Mediating Role of Life Satisfaction. The Journal of Positive Psychology, 4 (1), 32-42.
• MacCannell, D. (1999). The Tourist: A New Theory of the Leisure Class. University of California Press.
• Marsh, H., Balla, J., Mcdonald, R. (1988). Goodness-of-Fit Indexes in Confirmatory Factor Analysis: The Effect of Sample Size. Psychological Bulletin, 103 (3), 1-25.
• Meydan, C. H., Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modeli AMOS Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Mil, Z. (2014). Konaklama İşletmelerinde Teknoloji Kullanımının Müşteri Tatminine Etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• Nwankwo, S., Hamelin, N., Khaled, M. (2014). Consumer Values, Motivation and Purchase Intention for Luxury Goods. Journal of Retailing and Consumer Services, 21 (5), 735-744.
• O'cass, A., Mcewen, H. (2004). Exploring Consumer Status and Conspicuous Consumption. Journal of Consumer Behaviour: An International Research Review, 4 (1), 25-39.
• Odabaşı, Y. (1999). Tüketim Kültürü-Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Özdamar, K. (2004). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler). Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özden, A. T. (2019). Tüketici Yaşam Tarzları ile Statü Tüketimi İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 37 (3), 517-546.
• Podoshen, J., Li, L., Zhang, J. (2011). Materialism and Conspicuous Consumption in China: A Cross‐Cultural Examination. International Journal of Consumer Studies, 35 (1), 17-25.
• Presbury, R., Fitzgerald, A., Chapman, R. (2005). Impediments to Improvements in Service Quality in Luxury Hotels. Managing Service Quality: An International Journal, 15 (4), 357-373.
• Richins, M., Dawson, S. (1992). A Consumer Values Orientation for Materialism and Its Measurement: Scale Development and Validation. Journal of Consumer Research, 19 (3), 303-316. 
• Riley, R. (1995). Prestige Worthy Tourist Behavior. Annals of Tourism Research, 22 (3), 630-649.
• Roberts, J. (2000). Consuming in a Consumer Culture: College Students, Materialism, Status Consumption, and Compulsive Buying. Marketing Management Journal, 10 (2), 76-92.
• Robinson, J. P., Shaver, P. R., Wrightsman, L. S. (1991). Criteria for Scale Selection and Evaluation. Measures of Personality and Social Psychological Attitudes, 1 (3), 1-16.
• Ryan, L., Dziurawiec, S. (2001). Materialism and Its Relationship to Life Satisfaction. Social Indicators Research, 55 (2), 185-197.
• Semaan, R. W., Lindsay, V., Williams, P., Ashill, N. (2019). The Influence of Gender Roles in the Drivers of Luxury Consumption for Women: Insights from the Gulf Region. Journal of Retailing and Consumer Services, 51, 165-175.
• Shammout, A. B. (2018). An Empirical Investigation of Relational Bonds on Attitudinal and Behavioral Customer Loyalty for Arabic Luxury Hotel Customers. International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 1-21.
• Shukla, P. (2010). Status Consumption in Cross-National Context: Socio-Psychological, Brand and Situational Antecedents. International Marketing Review, 27 (1), 108-129.
• Shukla, P. (2012). The Influence of Value Perceptions on Luxury Purchase Intentions in Developed and Emerging Markets. International Marketing Review, 29 (6): 574-596.
• Sirgy, J., Gürel-Atay, E., Webb, D., Cicic, M., Husic-Mehmedovic, M., Ekici, A., Herrmann, A., Hegazy, I., Johar, D. J. L. (2013). Is Materialism All that Bad? Effects on Satisfaction with Material Life, Life Satisfaction, and Economic Motivation. Social Indicators Research, 110 (1), 349-366.
• Sivanathan, N., Pettit, N. (2010). Protecting the Self Through Consumption: Status Goods as Affirmational Commodities. Journal of Experimental Social Psychology, 46 (3), 564-570.
• Solomon, M., Bamossy, G., Askegaard, S. (2002). Consumer Behaviour: A European Perspective. Harlow: Pearson.
• Sun, G., Wang, W., Cheng, Z., Li, J, Chen, J. (2017). The Intermediate Linkage between Materialism and Luxury Consumption: Evidence from the Emerging Market of China. Social Indicators Research, 132 (1), 475-487.
• Terzi, H. (2016). Postmodern Çağda Müslüman Tüketicilerin Gösterişçi Tüketim Davranışları Üzerine Mukayeseli Bir Çalışma. Journal of History Culture and Art Research, 5 (2), 133-148.
• Todd, S. (2001). Self-Concept: A Tourism Application. Journal of Consumer Behavior, 1 (2), 184-96.
• Wang, J., Wallendorf, M. (2006). Materialism, Status Signaling, and Product Satisfaction. Journal of the Academy of Marketing Science, 34 (4), 494-505.
• Wong, N. (1997). Suppose You Own the World and No One Knows? Conspicuous Consumption, Materialism and Self. NA-Advances in Consumer Research, 24, 197-203.
• Weber, D., Dubois, B. (1997). The Edge of Dream: Managing the Brand Equity in the European Luxury Market. Values, Lifestyles and Psychographics. 263-282.
• Yang, W., Mattila, A. (2017). The Impact of Status Seeking on Consumers’ Word of Mouth and Product Preference-A Comparison Between Luxury Hospitality Services and Luxury Goods. Journal of Hospitality & Tourism Research, 41(1), 3-22.