Evcil Ördek (Anas Domesticus) ve Evcil Kaz (Anser Domesticus) Neurocranium’u Üzerinde Karşılaştırmalı Makro-Anatomik İncelemeler

Yıl 2020, Cilt: 15 Sayı: 3, 237 - 243, 31.12.2020

İshak Tan Derviş Özdemir

https://doi.org/10.17094/ataunivbd.748052

Öz

Çalışma, evcil ördek ile evcil kazın neurocranium kemiklerini incelemek ve her iki türdeki farklılıkları araştırmak amacıyla yapıldı. Araştırmada, onar adet erişkin evcil kaz (beş adet dişi-beş adet erkek) ve evcil ördek kafatası (beş adet dişi-beş adet erkek) materyal olarak kullanıldı. Evcil ördek ve evcil kaz kafatasları, usulüne uygun olarak kaynatıldıktan sonra temizlendi. Neurocranium’un; os occipitale, os sphenoidale, os parietale, os frontale ve os temporale’den oluştuğu gözlendi. Evcil ördek ve evcil kazda; foramen magnum’un vertical ve nuchal pozisyonda olduğu belirlendi. Os parietale’nin kafatası tavanının caudolateral kısmını oluşturduğu ve her iki türde de kemiğin konveks olduğu görüldü. Evcil kazda os frontale’nin, evcil ördeğe göre daha geniş olduğu tespit edildi. Her iki türde de fontanella’da iki adet delik bulunduğu ve os sphenoidale’nin üçgen şeklinde olduğu gözlendi. Evcil ördek ve evcil kazda pars nasalis’in çok iyi geliştiği görüldü. Materyallerin her ikisinde de os interparietale’nin bulunmadığı ve os ethmoidale’nin ise viscerocranium kemikleri kapsamında olduğu tespit edildi. Sonuç olarak; evcil ördek ile evcil kaz neurocranium’unu oluşturan kemikler arasında bazı farklılıkların olduğu ve bu farklılıkların taksonomide kullanılabileceği kanısına varıldı.

Anahtar Kelimeler

Anas domesticus, Anser domesticus, Evcil kaz, Evcil ördek, Neurocranium

The Comparative Macro-Anatomical Studies on Neurocranium of Domestic Duck (Anas Domesticus) and Domestic Goose (Anser Domesticus)

Öz

The study was carried out to examine the neurocranium bones of domestic duck and domestic goose and to investigate the differences in both species. In the study, ten domestic geese (five females-five males) and domestic duck skulls (five females-five males) were used as materials. The domestic duck and domestic goose skulls were cleaned after they were properly boiled. The neurocranium; It was observed that it consisted of occipital, sphenoid, parietal, frontal and temporal bones. In the domestic duck and domestic goose; foramen magnum was determined to be in vertical and nuchal position. It was observed that the parietal bone formed the caudolateral part of the skull ceiling and was convex in the both species. It was determined that frontal bone in domestic goose is wider than domestic duck. It was observed that there were two holes in fontanella in both species and it was triangular in shape of sphenoid bone. It was seen that pars nasalis developed very well in domestic duck and domestic goose. It was determined that interparietal bone wasn’t present in both materials and ethmoidal bone was within the scope of viscerocranium bones. As a result; It was concluded that there are some differences between the bones that form the domestic duck and domestic goose neurocranium and these differences can be used in taxonomy.

Anahtar Kelimeler

Anas domesticus, Anser domesticus, Domestic duck, Domestic goose, Neurocranium

Kaynakça

• 1. Kuru M., 1999. Omurgalı Hayvanlar. Palme Yayıncılık, 494-495, Ankara. 2. Ana Britannica Genel Kültür Ansiklopedisi, 1992. Ana Yayıncılık, İstanbul, 3. Temel Britannica Temel Eğitim ve Kültür Ansiklopedisi, 1993. Ana Yayıncılık, Cilt: 10, 129-130, İstanbul. 4. Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi, 1986. İnterpress Basın ve Yayıncılık, Cilt: 13, 6565. İstanbul. 5. Dictionnaire Larousse Ansiklopedik Sözlük, 1993. Milliyet Yayınları, Cilt: 4, 1332. İstanbul. 6. Nickel R., Schummer A., Seiferle E., 1977. Anatomy of the Domestic Birds, Verlag Paul Parey, 20-25, Berlin. 7. Öktay M., 1988. Omurgalı hayvanların karşılaştırmalı anatomisi. İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul. 8. Çakır A., 2001. Kelaynak kuşunda (Geronticus eremita) neurocranium kemikleri. Türk Veteriner Hekimler Birliği Dergisi, 72, 35-38. 9. Gültekin M., 1957. Yerli tavuk ve horoz iskeleti ile Yerli hindi iskeleti arasındaki sabit makro- anatomik ayrımlar üzerinde incelemeler. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 4, 6-14. 10. Jolie MT., 1957. The head skeleton of the chicken and remarks on the anatomy of this region in other birds. J Morph, 100, 389-436. 11. Bayram C., Özdemir D., 2019. Karatavukta (Turdus merula) viscerocranium’un makro–anatomik olarak incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Vet Bil Derg.,14, 176-184. 12. Bayram C., Özdemir D., 2019. Karatavukta (Turdus merula) neurocranium’un makro–anatomik olarak incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Vet Bil Derg, 14, 284-289. 13. Piro A., Hospitaleche AC., 2019. Skull morphology and ontogenetic variation of the Southern Giant Petrel Macronectes giganteus (Aves: Procellariiformes). Polar Biol, 42, 27-45. 14. Carlos C., Alvarenga J., Mazzochi M., 2017. Osteology of the feeding apparatus of Magnificent Frigatebird Fregata magnificens and Brown Booby Sula leucogaster (Aves: Suliformes). Papeis Avulsos De Zoologia, 57, 265-274. 15. Bavdek SV., Golob Z., anzekovic FCS, Kubale V., 2017. Skull of the grey heron (Ardea cinerea): Detailed investigation of the orbital region. Anat Histol Embryol, 46, 552-557. 16. İlgün R., Özkan ZE., Akbulut Y., 2017. Tepeli pelikanların (Pelecanus crispus) neurocranium ve splanchnocranium kemikleri üzerinde makro-anatomik incelemeler. Van Vet J, 28, 5-10. 17. Süzer B., Serbest A., Arıcan İ., Yonkova P., Yılmaz B., 2018. A morphometric study on the skull of the turkeys (Meleagris gallopavo). Uludag Univ J Fac Vet Med, 37, 93-100. 18. Taşbaş M., Tecirlioğlu S., 1996. Maserasyon tekniği üzerinde araştırmalar. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 12, 324-330. 19. Baumel JJ., King SA., Breazile JE., Evans HE., Vanden Berge JC., 1993. Handbook of Avian Anatomy. Nomina Anatomica Avium, 2. Ed., 1469-1481, Published By the Club, Cambridge, Massachusetts. 20. Orhan OI., Ozgel O., Kabak M., 2002. Kızıl şahinde (Buteo rufinus) neurocranium kemikleri. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 49, 153-157. 21. Özkan ZE., 2002. Erkek ve dişi bıldırcında (Coturnix coturnix) cranium üzerinde makro-anatomik ve ostoemetrik incelemeler. Kafkas Üniv Vet Fak Derg, 8, 147-151. 22. Can M., Özdemir D., Özüdoğru Z., 2010. Çamurcun (Anas crecca) iskelet sistemi üzerinde makro- anatomik araştırmalar I. Skeleton axiale. Fırat Üniversitesi Sağ Bil Derg, 24, 123-127. 23. Özdemir D., Özüdoğru Z., Can M., Sunar M., 2009. Balaban (Botaurus stellaris) ve kızıl şahin (Buteo rufinis) neurocranium’u üzerinde karşılaştırmalı makro-anatomik incelemeler. Atatürk Üniversitesi Vet Bil Derg, 4, 177-183. 24. McLelland J., 1990. A Color Atlas of Avian Anatomy. Wolfe Publishing Ltd, 45-53, London. 25. Doğuer S., Erençin Z., 1964. Evcil Kuşların Komparatif Anatomisi. A. Ü. Veteriner Fakültesi, Ders Kitapları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara. 26. Atalgın ŞH., Büyükçopur EÜ., Kürtül İ., 2014. A detailed evaluation of the skeletal elements of the skull in the grey heron. Turk J Vet Anim Sci, 38, 370-376. 27. Dursun N., 2014. Evcil Kuşların Anatomisi (Hareket Sistemi), Medisan Yayınları, Ankara. 28. Koch T., Rossa E., 1973. Anatomy of the Chicken and Domestic Birds. The lowa State University Press, Ames. lowa