1980’lerin Bulgar Sosyalizmiyle İlişkili Olarak Türk Azınlığın Ürettiği İmgeler

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 18, 325 - 340, 23.12.2018

Vildane Dinç Artum Dinç

Öz

Sosyalist ve sosyalizm sonrası dönemde, Bulgaristan’ın
yerli ulusal Türk azınlığı mensupları sosyalist rejimle ilgili çeşitli imgeler ürettiler.
Bunların çoğu 1980’lerin travmatik dönemiyle ilgilidir. 1980’lerde, en yoğun
olarak da 1984-89 yılları arasında, Bulgar sosyalist rejimi tarafından çağdaş
Avrupa tarihinin en geniş kapsamlı ve hızlandırılmış etnik soykırım uygulamalarından
biri gerçekleştirildi. Bunun en önemli ve şiddetli boyutu, adkırımı
uygulamasıydı. Bu makalede, Bulgaristan’ın ulusal Türk azınlığı mensupları
tarafından üretilen anı, otobiyografi, şiir, gündelik yaşam sohbetleri, mezar
taşları, park, aile albümleri vs. boyunca 1980’lerin Bulgar sosyalizmiyle
ilgili ortak imge kalıpları keşfedilmeye çalışılmaktadır. Bu çalışma, otuz
yıllık bir süre boyunca biriken grup-içi gözlemler ve son birkaç yılda
gerçekleşen sözlü tarih görüşmelerine dayanmaktadır. Sosyalizm hakkındaki imge
kalıplarını keşfetmek, ulusal Türk azınlığın rejimi nasıl algılayıp tepki
gösterdiğini ve hayatta kalabilmek için hangi stratejileri kullandığını da gösterebilir.

Anahtar Kelimeler

Bulgar sosyalizmi, yerli ulusal Türk azınlığı, etnik soykırım, adkırımı, imge

Imagery Produced by Turkish Minority Related Bulgarian Socialism of 1980s*

Öz

 In socialist and post-socialist period,
members of the autochthonous national Turkish minority of Bulgaria created
various images about the socialist regime. Most of them related with 1980s’
traumatic period. During the 1980s, accurately 1984-89, under the Bulgarian
socialist regime was implemented one of the largest and most accelerated
episodes of ethnic genocide in Europe’s contemporary history. The most
prominent and violent application of it was namecide. This article explores
patterns of the imagery, related with the 1980s, which are from memories,
autobiographies, poems, everyday life, the cemetery, the park and albums
created by the national Turkish minority of Bulgaria. This study is based upon
oral history and observations over a thirty year period. Exploring the patterns
of imagery about socialism can demonstrate how the national Turkish minority
perceived and reacted to the regime and developed strategies to survive.

Anahtar Kelimeler

Bulgarian socialism, autochthonous national Turkish minority, ethnic genocide, namecide, imagery

Образы созданные турецким меньшинством, связанным с болгарским социализмом 1980-х годов

Öz

В социалистический и постсоциалистический период
автохтонного национального турецкого меньшинства Болгарии создавали различные
образы о социалистическом режиме. Большинство из них связаны с травмирующим
периодом 1980-х годов. В течение 1980-х годов, точно в 1984-89 годах, при
болгарском социалистическом режиме был осуществлен один из самых крупных и
ускоренных эпизодов этнического геноцида в современной истории Европы. Самым
выдающимся и насильственным применением этого был имецид. В этой статье
рассматриваются образцы образов, связанных с 1980-ми годами, которые взяты из
воспоминаний, автобиографий, стихов, повседневной жизни, кладбища, парка и
альбомов, созданных национальным турецким меньшинством Болгарии. Это
исследование основано на устной истории и наблюдениях за тридцатилетний период.
Изучение моделей образов о социализме может продемонстрировать, как
национальное турецкое меньшинство воспринимало и реагировало на режим и
разрабатывало стратегии выживания.

Anahtar Kelimeler

болгарский социализм, автохтонное национально-турецкое меньшинство, этнический геноцид, имецид, образность

Kaynakça

• ADALI, N.T., Hapishaneden Sesler, Bursa: Balkanlarda Türk Kültürü Yayınları, 1994.
• ÇAVUŞ, E., Yaşadıklarımız Bir Daha Yaşanmasın / Let What We Live Not To Be Repeated, Second edition, İzmir: Tunaser Yayınları, 2006.
• DINÇ, V. & DINÇ, A., ‘‘Imagery of Bulgarian Socialism in Memory of National Turkish Minority: From Inaguration Until 1970s”, In Recent Advances in Sciences: An Interdisciplinary Approach, Chapter 2, Cambridge Scholars Publishing, (2018): 13-29.
• ERENDORUK, Ö.O., S.O.S. veya Üçüncü Mezar, İstanbul: Erenler Matbaası, 1989.
• ERSÖZ, A., “İsimler Evi / House of Names”, https://vimeo.com/8591642 (10.12.2015), (2008).
• GÜLER, Ş.R., Bizim İçin Geçerli Değildir, Konya: Dizgi Ofset, 2010.
• KITAPÇI, A., Göktepe Diyarından Belene Cehennem Adasına, (Individual edition), 2013.
• MALLOY, T., National Minority Rights in Europe, Oxford University Press, 2005.
• ÖZGÜR, H.P., Ezerçe’den Çıktım Yola, İstanbul: Akademi Yayınları, 2011.
• ÖZKAN (ALIEVA), V., ‘‘Effects and appearances of the namecide process from socialist to post-socialist Bulgaria”, Visnyk Ntuu «KPI». Seriya Politolohiya. Sotsiolohiya. Pravo. Vol. 16, No. 4, pp. (2012): 32-36.
• ÖZKAN, V., ‘‘Bulgaristan’da Siyasi Otoritenin Ulusal Türk Azınlığı Üzerindeki Politikaları: Belene Toplama Kampı Örneği (1985-86)”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Vol. 20, Spring, (2014): 117-162.
• TOPALOĞLU, İ., Topal Yusuf, İzmir: Berke Ofset Matbaacılık, 2011.
• TÜRKER, M., Belene Adası, Third edition, İstanbul: Çağrı Yayınları, 2004.