Öz
“Alkarısı”
ya da “Albastı/Albarstı” adlı kötü ruhlu yaratıkla ilgili inançlara, sadece
Kırgız Türklerinde değil, bütün Türk dünyasında rastlamak mümkündür. Kötülük
yapan bu yaratık, Türkiye Türklerinde de Alkarısı ve Albastı adıyla
bilinmektedir. Yeni doğum yapan kadınlara ve bebeklere musallat olduğu bilinen
bu demonun, Kırgızlarda kadınlara da, erkeklere de musallat olduğu
söylenmektedir. Albarstının çoğunlukla dağlarda, açık arazilerde, bazen de
çöplüğün bulunduğu yerlerde yaşadığı rivayet edilmektedir. Eskiden Kırgızlarda
kadınlara doğum yaparken musallat olmaya çalışan Albarstıyı kovabilen
şahısların yaşadığı söylenmektedir. Bu özelliğe sahip olan kişileri, kuzey
Kırgızları, “kuuçu” diye adlandırırken güney Kırgızları “kuuğunçu” olarak
adlandırmışlardır.Bu çalışmada, 2018 yılının yaz aylarında Kırgızistan’ın Narın
ve Isık-Köl bölgelerine yaptığımız saha derlemesi sırasında elde edilen
kaynaklardan yola çıkarak, Kuzey Kırgızistan’da Albarstı ile ilgili söylenen
inançlara ve efsanelere yer verilecektir. Kaynak kişilerden açık gözlem
metoduyla derlenen bu bilgiler diğer Türk boylarında rastlanan inanışlarla
karşılaştırarak betimleyici bir şekilde bilgi verilmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- SARPKAYA, S., Türklerin Şeytani Masalları, Ankara: Karakum Yayınevi, 2018. SIDIKOV, A.N., Demononimı Kırgızskogo Yazıka Vestnik Kazahskiy Natsionalnıy Universitet İmeni Al’-Farabi, Seriyafilologiçeskaya, sy. 1-2, (2013): 141-142. ŞİMŞEK, E.,“Türk Kültüründe “Alkarısı” İnancı ve Bu İnanca Bağlı Olarak Anlatılan Efsaneler,”Akra Uluslararası Kültür Sanat Edebiyat ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, sy.12, (2017): 99-115. TAVKUL, U., “Karaçay-Malkar Toplumlarında Sosyal Yapı ve Değişme”, İstabul: Ötüken Yayınları, 1993. TOKAREV, S.A.,.dğr., “Albarstı”, Mifınarodov Mira, Ensiklopediya, 47, Moskva: Sovetskoe Ensiklopediya, 2008.
Öz
It is possible to see the daemonic beliefs called
“Alkarisi” or “Albasti/Albarsti” among not only Kyrgyz Turks, but also all
Turkish World. This daemonic cretaure is known as Alkarisi and Albasti among
Turkish people living in Turkey. In Kyrgyzstan this daemonic creature believed
to impose on women recently given birth is also believed to impose on men.
Albarsti is believed to live mostly on mountains, fields and sometimes around
dunp sites. In the old Kyrgyz beliefs it
is said that there were people who are capable of keeping Albarsti away from
the women giving birth. In the Northern Kyrgyz those gifted people called as ”
kuuçu”; where as in the Southern Kyrgyz called them as “kuuğunçu”. In this
study with the help of sources obtained during the fieldwork took place in
Naryn and Issyk-Kul regions of
Kyrgyzstan in the summer of 2018, Beliefs and myths about Albarsti in Northern
kyrgyzstan are going to be mentioned. Gathered data from source people with
open observation method is going to be compared with the information in other
Turkic tribes; so that a descriptive briefing is going to be carried out.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- SARPKAYA, S., Türklerin Şeytani Masalları, Ankara: Karakum Yayınevi, 2018. SIDIKOV, A.N., Demononimı Kırgızskogo Yazıka Vestnik Kazahskiy Natsionalnıy Universitet İmeni Al’-Farabi, Seriyafilologiçeskaya, sy. 1-2, (2013): 141-142. ŞİMŞEK, E.,“Türk Kültüründe “Alkarısı” İnancı ve Bu İnanca Bağlı Olarak Anlatılan Efsaneler,”Akra Uluslararası Kültür Sanat Edebiyat ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, sy.12, (2017): 99-115. TAVKUL, U., “Karaçay-Malkar Toplumlarında Sosyal Yapı ve Değişme”, İstabul: Ötüken Yayınları, 1993. TOKAREV, S.A.,.dğr., “Albarstı”, Mifınarodov Mira, Ensiklopediya, 47, Moskva: Sovetskoe Ensiklopediya, 2008.
Öz
Поверье в
злогодухаподназванием «Алкарысы» или «Албасты\Албарсты» существуетнетолько у
кыргызов, но и у всехтюркоязычныхнародов. У турковэтотзлойдухизвестенподименемАлкарысыилиАлбасты.
Говорится, чтоэтотдемон, преследуетроженицилимладенцев, а у кыргызовонможеткак
к женщинам, так и к мужчинамприходить. У кыргызов, раньше к
роженицамприходилилюди, которыемоглиизгонятьАлбарсты. Людей, которыеобладалитакойспособностьюнасевереКыргызстананазывали
«куучу», а наюге «куугунчу». В этойстатьеречьпойдет о поверьях и
легендахпроАлбарсты, которыеупоминались в
материалахсобранных в летнеевремя, в 2018 годунасевереКыргыстана, у
людейпроживающих в Нарынской и Иссык-Кульскойобластях. Этиматериалы,
собранныеметодомнаблюдения, будутописаны и предоставлены с помощьюсравнения с
поверьями, существующимиу
тюркских племен.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- SARPKAYA, S., Türklerin Şeytani Masalları, Ankara: Karakum Yayınevi, 2018. SIDIKOV, A.N., Demononimı Kırgızskogo Yazıka Vestnik Kazahskiy Natsionalnıy Universitet İmeni Al’-Farabi, Seriyafilologiçeskaya, sy. 1-2, (2013): 141-142. ŞİMŞEK, E.,“Türk Kültüründe “Alkarısı” İnancı ve Bu İnanca Bağlı Olarak Anlatılan Efsaneler,”Akra Uluslararası Kültür Sanat Edebiyat ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 5, sy.12, (2017): 99-115. TAVKUL, U., “Karaçay-Malkar Toplumlarında Sosyal Yapı ve Değişme”, İstabul: Ötüken Yayınları, 1993. TOKAREV, S.A.,.dğr., “Albarstı”, Mifınarodov Mira, Ensiklopediya, 47, Moskva: Sovetskoe Ensiklopediya, 2008.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 6 Sayı: 3 |
По всем вопросам приема статей и выпуска очередных номеров обращаться в редакцию соответствующего журнала