Geleneksel Yazmacılık ve Hürriyet Yazmalar

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 4 - Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 1534 - 1551, 31.12.2022

Naime Didem Öz

Öz

Geleneksel el sanatları, toplumların kültürel kimliğini yansıtan en anlamlı ve canlı maddi kültür ürünleridir. Halk kültürünü yansıtan, özellikle tekstil tarihi ve kültür tarihi bakımından önemli geleneksel el sanatlarından biri de yazmacılıktır. Yazmacılık, pamuklu kumaşların üzerine çizerek, kalıp ile basarak veya her ikisini birlikte kullanarak kumaş yüzeyini süsleme, desenlendirme olarak tanımlanabilir. Bu teknikler ile desenlendirilmiş ürünlerin tamamına ise “yazma” denir. Rengin yer almadığı yazmalara “karakalem” denir vekarakalem yazmaların zemini siyah, motif alanları beyaz olanları “Hürriyet” olarak adlandırılır. “Hürriyet” adı verilenler yazmalar bugüne kadar incelenmemiş, kulaktan kulağa aktarılarak gelmiş birkaç bilgi dışında günümüze aktarımı sağlanamamıştır. Bu çalışma ile hürriyet yazmaların yapım tekniği, malzemeleri, boyutları, hangi ustalar tarafından nerelerde basıldığı ve hangi şehirlerde kullanıldığı gibi literatürde olmayan bilgilere ulaşılmıştır. Çalışmanın gerçekleşmesi için öncelikle literatür taraması yapılmış ancak bu yazma ile ilgili birkaç cümle haricinde yazılı bilgi olmadığı, görsellerin de çok sınırlı olduğu görülmüştür. Hürriyet yazma hakkındaki bilgilerin elde edilmesi ancak kişisel görüşmeler ile mümkün olmuştur. Ulaşılabilen yazma örnekleri ve aile arşivlerindeki fotoğraflar ile de çalışma desteklenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Geleneksel Sanatlar, Yazmacılık, Yazma, Hürriyet, Culture, Traditional Arts, Block Printing, Hand Printed Fabrics

Traditional Block Printingand Hürriyet Hand Printed Fabrics

Öz

Traditional handicrafts are the most meaningful and lively material cultural products that reflect the cultural identity of societies. One of the traditional handicrafts that reflect the folk culture, especially important in terms of textile history and cultural history is block printing. Block printing can be defined as embellishing and patterning the fabric surface by drawing on cotton fabrics, pressing with a mold or using both. All of the products patterned with these techniques are called “hand printed fabrics”.The hand printed fabrics without color are called “karakalem” and the black background of the karakalem hand printed fabrics and the white ones with the motif areas are called “Hürriyet”. The hand printed fabrics called "Hürriyet" have not been examined so far, and it have not been transferred to the present day, except for a few information that has been transferred from ear to ear. With this study, information that is not available in the literature, such as the construction technique, materials, dimensions of Hürriyet hand printed fabrics where they were printed by which masters and in which cities they were used.In order to carry out the study, first of all, a literature review was made, but it was seen that there was no written information except for a few sentences about this hand printed fabrics and the visuals were very limited. Obtaining information about Hürriyet was only possible through personal interviews. The study was also supported with accessible hand printed fabrics and photographs in family archives.

Anahtar Kelimeler

Culture, Traditional Arts, Block Printing, Hand Printed Fabrics