Examining Stakeholder Opinions on Balloon Tourism in the Cappadocia Region and Its Role in Regional Tourism

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 13 - 31

Nurcan Güvendi , Şule Ardıç Yetiş

https://doi.org/10.53353/atrss.1451456

Öz

Aim of the study is to ascertain current status of balloon tourism in Cappadocia Region and to obtain opinions of relevant stakeholders in realizing balloon tourism, one of main attractions of regional tourism, from sustainable perspective. The study was designed using interview technique, one of qualitative research methods. Data was obtained from interviews with balloon operators. The data was tested with content analysis. In the analysis, current situation of the businesses, the importance of balloon tourism for Cappadocia, opinions of local people about balloon tourism, relationship between business and sustainability, current situation of balloon tourism in the region were themed in five categories. To improve negative perception of balloon tourism in the region, it is essential to monitor current situation and adopt sustainable approach. Although balloon tourism creates employment opportunities, lack of awareness regarding sustainable practices. However, it is important to manage hot air balloon sector in accordance with sustainable tourism criteria to integrate it with Cappadocia brand and promote region effectively as tourist destination. Conducting this study will make significant contribution to development of regional tourism and future plans.

Anahtar Kelimeler

Cappadocia Region, balloon tourism, sustainability, Nevşehir

Etik Beyan

Bu çalışmada, veri toplama aşaması için gerekli etik kurulu belgesi Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi/ Bilimsel Araştırmalar ve Yayın Etiği Kurulundan 27.04.2023 tarih ve 2300030114 sayılı “Etik Kurul Onayı” alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, 2209/A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı kapsamında desteklenmiştir.

Teşekkür

Katkılarından dolayı dergi ekibi ve hakemlere teşekkür ederiz.

Kapadokya Bölgesi’nde Balon Turizminin Mevcut Durumu ve Bölge Turizmindeki Yerine İlişkin Paydaş Görüşlerinin İncelenmesi

Öz

Çalışmanın amacı, Kapadokya Bölgesi'nde faaliyet gösteren balon turizminin mevcut durumunu belirlemek ve aynı zamanda bölge turizminin temel cazibe unsurlarından biri olan balon turizminin sürdürülebilir bir perspektifle gerçekleştirilmesinde paydaşların görüşlerini almaktır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden mülakat tekniği ile kurgulanmıştır. Veriler balon işletmeleri ile gerçekleştirilen görüşmelerden elde edilmiştir. Bu doğrultuda elde edilen veriler içerik analiziyle test edilmiştir. Yapılan analizde cevaplar, işletmelerin mevcut durumu, balon turizminin Kapadokya için önemi, yerel halkın balon turizmi hakkındaki görüşleri, işletme ve sürdürülebilirlik ilişkisi, balon turizminin bölgedeki mevcut durumu olarak beş kategoride temalandırılmıştır. Balon turizminin bölgede bu kadar önem kazanmasına yönelik oluşan olumsuz algıyı değiştirebilmek için mevcut durumun ve buna yönelik sürdürülebilir bir yaklaşım izlenmesi geleceğe yönelik hedeflerin saptanması için gereklidir. Bölgede balon turizmi ile büyük bir istihdam alanı yaratılmaktadır fakat yürütülen faaliyetlerin daha sürdürülebilir olması konusunda yeterli bilinç azdır. Öte yandan sıcak hava balon turlarının Kapadokya markasıyla bütünleşmesi ve bölgenin tanıtımında etkili bir turistik ürün haline gelmesi de göz önüne alındığında, balon sektörünün sürdürülebilir turizm kriterlerine uygun bir şekilde yönetilmesinin önemi vurgulanmaktadır. Çalışmanın yapılması bölge turizminin gelişimi ve gelecek planları için fark yaratıcıdır.

Anahtar Kelimeler

Kapadokya Bölgesi, balon turizmi, sürdürülebilirlik, Nevşehir

Kaynakça

• Acar, Y. & Altaş, A. (2017). New solution suggestions for the development of Aksaray tourism: hot air balloon tourism. Journal of Academic Social Sciences, 5(63), 134-138.
• Akçakaya, S. (2021). Turistik hafif hava araçları deneyimlerinin memnuniyet üzerindeki etkisi: Pamukkale örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Asan, H. (2020). Macera turizmi çalışanlarının mesleki kişilikleri çerçevesinde gösterdikleri duygusal emeğin iş tatminine etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas. Ardıç Yetiş, Ş. (2021). Kapadokya’da turistik ürün olarak kamping mi glamping mi?. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 131-148, doi: 10.32572/guntad.876479.
• Atioğlu, E. (2021). Hot air balloon rides in cappadocia: a business model to stimulate the economy. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4032, 378–393, doi: 10.37880/cumuiibf.984188
• Avan, S. K. & Karaküçük, S. (2020). Rekreatif faaliyetlerde hizmet kalitesinin farklı değişkenlere göre incelenmesi: sıcak hava balonu örneği. 18. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, 07-09 Kasım, Antalya, s. 734-743.
• Bentley, T. A., Page, S. J. & Laird, I. S. (2001). Accidents in the New Zealand adventure tourism ındustry. Safety Science, 38(1), 31-48, doi: 10.1016/S0925-7535(00)00053-9.
• Bertan, S. (2020). Key success factors for doing business in hot air balloon riding. Journal of Tourism and Services, 11(20), 124-131, doi: 10.29036/jots.v11i20.131.
• Can, M. & Can, Ç. (2019). Kapadokya’da balon turizmi deneyimi ve kabul edilebilir risk durumu. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3), 188-198.
• Can, Ç. Ü., Benli, S. & Can, M. (2017). Balonla uçuş deneyiminin turistlerin tatil memnuniyetindeki yeri ve davranışsal eğilimlerine etkisi. 1. Uluslararası Turizmin Geleceği Kongresi, 28-30 Eylül, Mersin, Türkiye, s. 1274-1278.
• Doğan, N., Ö. (2014). Vza süper etkinlik modelleri ile etkinlik ölçümü: kapadokya'da faaliyet gösteren balon işletmeleri üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(1), 187-203.
• Doran, A. & Pomfret, G. (2019). Exploring efficacy in personal constraint negotiation: an ethnography of mountaineering tourists. Tourist Studies, 19(4), 475-495, doi: 10.1177/1468797619837965.
• Gallego, D. F., Zuluaga Ruiz, M. E., Bodor, G., Lathrop, S. & Proe, L. (2023). Hot air balloon fatalities in New Mexico: the forensic pathology experience. The American Journal of Forensic Medicine and Pathology, 44(1), 2-10, doi: 10.1097/PAF.0000000000000796.
• Garda, B. (2011). Macera turizmi pazarına genel bir bakış. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 14(1-2), 189-200.
• Gross, S., Sand, M. & Berger, T. (2023). Examining the adventure traveller behaviour - Personality, motives and socio-demographic factors as determinants for German adventure travel. European Journal of Tourism Research. 33, 3307
• Gülyaz, M. (2006).Kapadokya Doğa, Tarih, Kültür. Retma Matbaa: Antalya.
• Güner, Ç. & Türkay, O. (2019). Turizm motivasyonu olarak fotoğraf çekme: fotoğraf amaçlı seyahat eden bireyler üzerine bir inceleme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(2), 1177-1192.
• Gürsel, B. B. (2017). Sıcak hava balonu sektörü raporu. Erişilen Adres (10.20.2023): https://www.ahika.gov.tr/assets/upload/dosyalar/ahika_2017_nevsehir-sicak-hava-balonu_sektor-raporu.pdf.
• Güzel, Ö. & Şahin, İ. (2019). Experiential aspects of balloon tourism within the context of destination marketing. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14(3), 793-810, doi: 10.17153/oguiibf.511003.
• Holden, A. (2016). Environment and Tourism (3.rd Edition). New York: Routledge.
• Kaba, İ. C. (2016). Türkiye’de ticari rekreasyon faaliyeti olarak macera turizminin gelişim potansiyeli hakkında sektör yöneticilerinin algılarının değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Nevbiad, (2023). Kapadokya Tarihi, Erişilen Adres( 20.10.2023): https://www.nevbiad.org/tr-TR/kapadokya.
• Kapadokya Üniversitesi Sıcak Hava Balonu ve Hava Gemisi Uygulama ve Araştırma Merkezi 2022-2023 Yılı Faaliyet Raporu, (2023). Erişilen Adres (25.12.2023): https://hotairballoon. kapadokya.edu.tr/ raporlar-ve-analizler/sicak-hava-balonu-ve-hava-gemisi-uygulama-ve-arastirma-merkezi-2022-2023-yili-faaliyetleri.
• Kocalar, A. C. (2022).Approaches to reduce and preventaccidental risks in site management and ınspection by planning in the balloon tour. Planarch, 6(1), 13-26, doi: 10.5152/planarch.2022.1027756.
• Kozak, N., Edgü, S. & Kozak, M. (2016). 11. Akademik turizm eğitimi arama konferansı sonuç raporu, Turizm Sektöründeki Krizin Kapadokya’da Ekseninde Yönetimi. İstanbul: Alfabe Basın, Erişilen Adres (20.10.2023): https://anatoliajournal.com/turizmkulliyati/aramakonferansi/aramak11.pdf.
• Kulaksızoğlu, M.D. (2023). The effect of recreational service quality on customer satisfaction and revisit ıntention: hot air balloon example. University of Algarve, Faculty of Economics, Portugal, Erişlen Adres(20.01.2024): https://sapientia.ualg.pt/handle/10400.1/20071.
• Kül Avan, S., & Güçer, E. (2019). Determining the leisure satisfaction levels of ındividuals having hot air balloon ride as an adventurous recreational activity. Journal of Multidisciplinary Academic Tourism, 4(2), 63-69, doi: 10.31822/jomat.618715.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. London: Sage Publications.
• Mackenzie, S.H.; Son, J.S.; & Eitel, K. (2018). Using outdoor adventure to enhance ıntrinsic motivation and engagement in science andphysical activity: an exploratory study. Journal of Outdoor Recreational Tourism, 21, 76–86, doi: 10.1016/j.jort.2018.01.008.
• Mata, D. (2024). Turkey's dark-sky delıghts: a great night of meteors capped off a trip filled with adventures in caves, ancient cities, and hot-air balloons. Astronomy, 52(2), 36+. Erişilen Adres (22.01.2024):https://link.gale.com/apps/doc/A776921246/AONEu=anon~4e3233c&sid=googleScholar&xid=bdc9be8e.
• McKay, T. (2013). Adventure tourism: opportunities and management challenges for SADC destinations. Acta Academica, 45(3), 30-62.
• Memişoğlu, T. (2022). Kapadokya bölgesi turizm insan kaynağı analizi. Erişilen Adres (23.10.2023): https://www.ahika.gov.tr/assets/upload/dosyalar/kapadokya-bolgesi-turizm-insan-kaynagi-analizi-dusuk-kalite.pdf.
• Merriam, S., B. (2018). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Mohamed, Z., Afandi, S.H.M., Ramachandran, S., Shuib, A. & Kunasekaran, P. (2018). Adventure tourism in Kampar, Malaysia: profile and visit characteristics of domestic visitors, International Journal of Business and Society, 19(1), 175-185.
• Mortlock, C. (1984). The Adventure Alternative. Milnthorpe: Cicerone Press.
• Muller, T. & Cleaver, M., (2000). Targeting the CANZUS baby boomer explorer and adventure segments. Journal of Vacation Marketing, 6(2), 154-169.
• Novotna, M., Kubickova, H. & Kunc, J. (2021). Outdoor excitement in homeland? opportunities and threats to balloon tourism in the Czech republic during the coronavirus outbreak. Journal of Outdoor Recreation and Tourism-Research Planning and Management, 36, doi: 10.1016/j.jort.2021.100424.
• Novotna, M., Frantal, B., Kunc, J. & Kubickova, H. (2019). Special ınterest tourism in the Czech Republic: ıntroduction and overview. Czech Journal of Tourism, 8(1), 49-63, doi: 10.2478/cjot-2019-0004.
• Özen, İ. A. & Güneren Özdemir, E. (2019). Kapadokya sıcak hava balonculuğu üzerine nitel bir araştırma. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 579-595.
• Özen, A. (2019). Kapadokya bölgesinde yaşanan sıcak hava balon deneyiminin davranışsal niyetler üzerindeki etkilerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Verimlilik Dergisi, 1, 165-198.
• Özsoy, D. & Yavaş, V. (2012). Türk sıcak hava balonculuğu, dünü, bugünü ve yarını. I. Ulusal Havacılık Teknolojisi ve Uygulamaları Kongresi. İzmir, Erişilen Adres (20.11.2023): https://www.academia.edu/13427805/T%C3%9CRK_SICAK_HAVA_BALONCULU%C4%9EU_D%C3%9CN%C3%9C_BUG%C3%9CN%C3%9C_VE_YARINI.
• Öztürk, S., Tanrıverdi, H. & Kaplan, M. (2019). Balon turizmin kapadokya kırsal turizmi üzerindeki etkileri üzerine bir çalışma. 3. Uluslararası Sosyal ve Beşerî Bilimler Kongresi, 20-22 Aralık, Van, Türkiye, s. 498-537.
• Pomfret, G. (2006) Mountaineering adventure tourists: a conceptual framework for research. Tourism Management, 27, 113–123.
• Robinson, M. & Novelli, M. (2005). Niche tourism: an ıntroduction. M. Novelli (Ed.), In Niche Tourism: Contemporary Issues, Trends and Cases (pp. 1-11). London: Routledge.
• Saçlı, E. (2020). Hizmet kalitesi odaklı karar verme: kapadokya’da faaliyet gösteren sıcak hava balon işletmeleri üzerine bir analitik hiyerarşi prosesi uygulaması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Schlegelmilch, F. & Ollenburg, C. (2013). Marketing the adventure: utilizing the aspects of risk, fear and thrill to target the youth traveller segment, Tourism Review, 6(3), 44-54, doi 10.1108/ TR-03-2013-0010.
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, (2023). Balon işletmeleri genel bilgileri, Erişilen Adres (22.02.2024): https://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/havacilik_isletmeleri/hava_ulastirma_isletmeleri/Balon_isletmeleri_040322.pdf.
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, (2021). Balon işletmeleri genel bilgileri, Erişilen Adres (23.12.2023): http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/pdf/shgm_calisma_gruplari/Balon_isletmeleri.pdf.
• Sung, H. H., Morrison, A. M. & O’Leary, J. T. (1996) Definition of adventure travel: conceptual framework for empirical application from the providers’ perspective. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 1(2), 47–67.
• Taylan, H. H., (2011). Sosyal bilimlerde kullanılan içerik analizi ve söylem analizinin karşılaştırılması. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 63-76.
• Tekeli, E. K., Kasap, G., Bozkurt, İ. & Dağ, T. (2021). Rekreatif bir faaliyet olan balon turunun iç turizm kapsamında incelenmesi: Foursquare örneği. 21. Ulusal Turizm Kongresi, (15-17 Ekim), Balıkesir, s. 412-423.
• Tsai, C. T. L. (2013). Enjoying aeronautic sports: a strategic plan for hot air ballooning development in Taiwan. Tourism Analysis, 18(3), 335-338, doi: 10.3727/108354213X13673398610899.
• Tucker, H. (2010). Appropriations in the air: hot-air ballooning and changing tourism relationships. ıntergraph. Journal of Dialogic Anthropology, 3(1). Erişilen Adres (23.10.2023): http://www. intergraph- journal.net/enhanced/home.htm.
• Tuncer, G. (2018). Türkiye'de balon turizmi: nasıl başladı, neden hep pahalıydı, son kale rus pazarı da kapanınca ne olacak?. Erişilen Adres (21.10.2023): https://www.indyturk.com/node/35 1196/ekonomi%CC%87/t%C3%BCrkiyede-balon-turizmi-nas%C4%B1l-ba%C5%9Flad%C4 %B1-neden-heppahal%C4%B1yd%C4%B1-son-kale-rus-pazar%C4%B1.
• Türk, E. (2020). Turistlerin macera turizmi motivasyonları, memnuniyetleri ve bölgeyi tekrar ziyaret niyetleri: Kapadokya destinasyonunda bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Unur, K. & Köşker, H. (2015). Türkiye’de turizm eğitimi ve turizm eğitimi alan öğrencilerin turizme bakış açılarına yönelik araştırmaların incelenmesi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1): 44-71.
• Witt, S. F. (1991). Tourism in Cyprus: balancing the benefits and costs. Tourism Management, 12(1), 37-45.
• Yazıcı, F., Koca, N. & Ekiz, E. (2019). Afyonkarahisar’da balon turu potansiyelinin üniversite öğrencileri tarafından değerlendirilmesi. 3. Uluslararası Bilim ve Eğitim Kongresi, (21-24 Mart), Afyon, (s. 358-364).
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.