Kırsal Turizm ve Rekreasyon Potansiyelinin Kullanıcı Talepleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi: Bursa-Gölbaşı Göleti Örneği

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 72 - 89

Elif Adıgüzel Zeynep Pirselimoğlu Batman

https://doi.org/10.53353/atrss.1506718

Öz

Doğal, kültürel, tarihi ve çoğunlukla kırsal alanlara olan yönelim ile turizm ve rekreasyonel etkinliklerde büyük bir çeşitlilik ve değişim yaratması, kırsal peyzajlar üzerindeki turizm ve rekreasyon temelindeki alan kullanımlarını arttırmaya başlamıştır. Bu çalışmada da amaç kırsal alanların üzerinde yapılan rekreasyon ve turizm faaliyetlerinde alanların mevcut durumu ve kullanıcı talepleri ilişkisini irdelemektir. Bu doğrultuda kırsal karaktere sahip alanlarda doğal ve kültürel peyzaj değerleri ile değerlendirilerek, kullanıcı tercihleri ile değerlendirilmiştir. Alanın kırsal turizm ve rekreasyon kullanımları ile kullanıcı eğilimi doğrultusunda potansiyeli belirlenmiştir. Çalışmanın materyalini Bursa ili Kestel ilçesi Gölbaşı göleti ve bazı çevre yerleşimleri oluşturmaktadır. Çalışmanın metodu iki aşamadan oluşmaktadır. Çalışma alanın doğal ve kültürel peyzaj özelliklerinin ortaya koyulduğu ilk aşama ve kullanıcı istek ve taleplerinin değerlendirildiği ikinci aşamadır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda çalışma alanı kırsal turistik ve rekreasyonel kullanımlar açısından önemli bir potansiyele sahipken, kullanıcı istek ve talepleri ile tercih edilen bir alandır ve bu doğrultuda kırsal turizm ve rekreasyon temelinde stratejiler ile alan kullanımları belirlenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Kırsal turizm, Kırsal rekreasyon, Bursa

Evaluation of Rural Tourism and Recreation Potential in Line with User Demands: Bursa-Gölbaşı Pond Example

Öz

The tendency towards natural, cultural, historical and mostly rural areas and the creation of great diversity and change in tourism/recreational activities have started to increase the use of land based on tourism and recreation in rural landscapes. This study aims to examine the relationship between the current situation of the areas and user demands in recreation/tourism activities in rural areas. In this regard, areas with rural character were evaluated with their natural and cultural landscape values and user preferences. The area's potential was determined in line with rural tourism/recreation uses and user trends. The material of the study consists of Gölbaşıpond and surrounding in Kestel/Bursa. The method consists of two stages. The natural and cultural landscape characteristics of the study area are revealed is the first stage. User requests and demands are evaluated in second stage. In line with the results, the study area has an important potential in terms of rural touristic/recreational uses, it is an area preferred by user requests and demands. In this direction, strategies and area uses should be determined on the basis of rural tourism/recreation.

Anahtar Kelimeler

Rural tourism, Rural recreation, Bursa

Kaynakça

• Akbulak C. & Cengiz T. (2014) Determining ecotourism strategies using A’WOT hybrid method: case study of Troia Historical National Park, Çanakkale Turkey, International Journal of Sustainable Development and World Ecology. 21(4); 380-388.
• Akten, M. (2003). Isparta ilindeki bazı rekreasyon alanlarının mevcut potansiyellerinin belirlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2: 115-132.
• Albay, N. (2006). Üsküdar-Haydarpaşa Arası Kıyı Düzenlemesinin Rekreasyonel Açıdan Değerlendirilmesi, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Tasarımı Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Anonim, (2014). DSİ barajları. http://www.dsi.gov.tr/baraj-arama-(Erişim tarihi: 14.04.2017).
• Anonim, (2015). Bursa şehir rehberi. http://bursayikesfet.com-(Erişim tarihi: 12.04.2017).
• Anonim, (2016). Gölbaşı Göleti özellikleri. https://tr.wikipedia.org/wiki/Gölbaşı_Barajı-(Erişim tarihi: 13.04.2017).
• Anonim, (2017a). T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Bursa Valiliği. http://www.csb.gov.tr/iller/bursa-(Erişim tarihi:27.05.2017).
• Anonim, (2017b). Bursa ili Kestel ilçesi nüfus yapısı. http://www.kestel.gov.tr/nufs-ve-yapisi,-(Erişim tarihi: 21.04.2017).
• Anonim, (2019a). T.C. Bursa Valiliği, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Bursa ili 2019 yılı çevre durum Raporu, https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/bursa_2019_cevre_durum_raporu-20201217210215.pdf (Erişim tarihi: 26.10.2023).
• Anonim, (2019b). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. Corine Projesinin Kapsamı https://corine.tarimorman.gov.tr/corineportal/kapsam.html-(Erişim tarihi:16.10.2019).
• Anonim, (2022). https://meps.bursa.bel.tr/wp-content/uploads/2022/10/Yer-Bilimleri-Jeomorfoloji-Haritasi.pdf).(Erişim tarihi: 26.10.2023).
• Anonim, (2023). https://www.kestel.bel.tr/sayfa/tarihce, https://www.kestel.bel.tr/sayfa/kestel-tarih-ve-turizm-haritasi ).(Erişim tarihi: 26.10.2023).
• Aydoğdu, A., Emence, H.& İnnal, D. (2008). Gölbaşı Baraj Gölü (Bursa)'ndeki Eğrez Balıkları (Vimba vimba L. 1758)'nda görülen Helmint parazitler. Türkiye Parazitolojisi Dergisi, 32(1): 86-90.
• Balbi, S., Giupponi, C., Perez, P.,& Alberti M. (2013). A Spatial Agentbased Model for Assessing Strategies of Adaptation to Climate and Tourism Demand Changes in an Alpine Tourism Destination. Environmental Modelling & Software. 45:29–51.
• Barrena, E., Laporte, G., Ortega, F.A., Pozo, M.A. (2016). Planning Ecotourism Routes in Nature Parks, Trends in Differential Equations and Applications, Series Editors: Luca Formaggia, Pablo Pedregal (Editors-in-Chief) Amadeu Delshams , Jean-Frédéric Gerbeau , Carlos Parés , Lorenzo Pareschi, Andrea Tosin, Elena Vazquez, Jorge P. Zubelli, Paolo Zunino, SEMA SIMAI Springer Series, Chapter, 189-202.
• Bingöl, B. (2011). Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Milli Parkı'nın koruma ve kullanım ilkeleri açısından rekreasyon planlaması üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cheung, L.T.O. & Jim, C.Y. (2013). Ecotourism service preference and management in Hong Kong. International Journal of Sustainable Development and World Ecology, 20(2):182–194.
• Cheung, L.T.O. & Jim, C.Y. (2014). Expectation and willigness-to-pay-for ecotourism services in Hong Kong’s conservation areas. International Journal of Sustainable Development and World Ecology, 21(2): 149-159.
• Çetinkaya, G.& Uzun, O. (2014). Peyzaj Planlama, Birsen Yayınevi, İstanbul.
• Demir, S., Esbah, H. & Akgün, A.A. (2016). Quantitative SWOT analysis for prioritizing ecotourism-planning decision in protected areas: Igneada case. International Journal of Sustainable Development and World Ecology. 23: 456-468.
• Dhami, I., Deng, J., Burns, R.C.& Pierskalla C. (2014). Identifying and Mapping Forest-Based Ecotourism Areas in West Virginia-Incorporating Visitors’ Preferences. Tourism Management. 42:165-176.
• Ertüzün, E. & Fişekçioğlu, B. (2013). Kırsal alanlarda yapılan rekreatif faaliyetlerin bölgede yaşayanlara etkisi. Ulusal KOP Bölgesel Kalkınma Sempozyumu, Konya.
• Fons, M.V.S., Fierro, J.A.M. & Patino, M.G. (2011). Rural Tourism: A sustainable alternative. Appllied Energy.88: 551-557.
• Fung, C.K.W. & Jim, C.Y., (2015). Segmentation by motivation of Hong Kong Global Geopark Visitors in Relation to Sustainable Nature-Based Tourism, International Journal of Sustainable Development & World Ecology,22(1)76-88.
• Güngör, S. & Arslan, M. (2003). Beyşehir ilçesi ve yakın çevresi turizm ve rekreasyon kullanımına yönelik peyzaj potansiyelinin saptanması üzerine bir araştırma. S.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 17(32): 64-73.
• Hanafiah, M.H. Jamaluddin, M.R. & Kunjuraman, V. (2021). Qualitative assessment of stakeholders and visitors perceptions towards coastal tourism development at Teluk kemang, port dickson, Malaysia. Journal of Outdoor Recreation and Tourism. 35 (2021)100389.
• Hussaın, T., Chen, S. & Nurunnabi, M. (2019). The role of social media for sustainable development in mountain region tourism in Pakistan, International Journal of Sustainable Development & World Ecology,26,(3) 226–231.
• Karahan, F.& Orhan, T. (2009). Çoruh Havzası Uzundere Vadisi’nin kırsal rekreasyon planlaması yönünden suya dayalı olanakları, Kırsal Çevre Yıllığı, , Editör, Kırsal Çevre Ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, 54-81, 2009. 43, 2009.
• Kent, K., Sinclair, J.A. & Diduck, A. (2012). Stakeholder Engagement in Sustainable Adventure Tourism Development in the Nanda Devi Biosphere Reserve India. International Journal of Sustainable Development & World Ecology,19(1): 89-100.
• Kiper, T., Özyavuz, M. & Korkut, A. (2011). Doğal peyzaj özelliklerinin kırsal turizm gelişimine etkisi: Tekirdağ ili Şarköy ilçesi örneği, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi. 8(3),22-34.
• Körmükçü, E. Y. (2009). Kocaeli ili Derince ilçesi rekreasyon tesislerinin planlanması. Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Kurum, E. (1992). Beynam muhafaza ormanı ve yakın çevresinin Ankara kenti rekreasyon sistemi açısından koruma-kullanım ve planlama ilkelerinin saptanması üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Nahuelhual, L., Carmona, A., Aguayo M.& Echeverria, C. (2014). Land use change and ecosystem provision: a case study of recreation and ecotourism opportunities in southern Chile. Landscape Ecology. 29: 329-344.
• Obradović, S. & Stojanović, V. (2022). Measuring residents’ attitude toward sustainable tourism development: a casestudy of the Gradac River gorge, Valjevo (Serbia). Tourism Recreation Research. 43(5-6): 499-511.
• Özdamar K. (2003). Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özdemir Işık, B. & Kaya, S. (2023). Rural recreation and sustainability in the Eastern Black Sea Region of Turkey. Scientific Approaches in Landscape Architecture (pp.101-166), Lyon: Livre de Lyon.
• Pirselimoğlu, Z., & Demirel Ö. (2012). A study of an Ecology based recreation and tourism planning approach: a case study on Trabzon Calköy high plateau in Turkey. International Journal of Sustainable Development and World Ecology, 19(4):349–360. doi:10.1080/ 13504509.2012.662181.
• Pirselimoğlu Batman, Z., & Demirel, Ö. (2015). Ecology-based tourism potential with regard to alternative tourism activities in Altındere Valley (Trabzon-Maçka). International Journal of Sustainable Development and World Ecology. 22(1):39-49.
• Pirselimoğlu Batman, Z., Demirel, Ö. & Kurdoğlu, B.Ç. (2016). Ecology-Based Tourism Potential of Altındere Valley (Trabzon-Turkey) in Regards to the Natural, Historical and Cultural Factors International Journal of Sustainable Development and World Ecology. 23:233-244.
• Pirselimoğlu Batman, Z., Özer, P. & Ayaz, E. (2019). The evaluation of ecology-based tourism potential in coastal villages in accordance with landscape values and user demands: The Bursa Mudanya-Kumyaka case. International Journal of Sustainable Development and World Ecology, 26 (2), 165-178.
• Pirselimoğlu Batman, Z. & Ender Altay, E. (2021). Ekolojik Temelli Turizm ve Rekreasyonda Planlama Yaklaşımları. Peyzaj Mimarlığında (Planlama, Tasarım Ve Peyzaj Bitkileri) Güncel Çalışmalar (pp.201-214), Gece Yayınevi / Gece Publishing.
• Randelli, F. & Tortora ,P.R.M. (2014). An Evolutionary Approach to the Study of Rural Torism: the case of Tuscany. Land Use Policy. 38:276-281.
• Seyidoğlu Akdeniz, N. & Yener, Ş. D. (2023). Botanik Parkların Rekreasyonel İşlevlerinin Kullanıcı Katılımı ile Değerlendirilmesi. Journal of Graduate School of Natural and Applied Sciences of Mehmet Akif Ersoy University.14 (1), 152-162. Shi, L., Zhao, H., Li, Y., Ma, H., Yang, S. & Wang, H. (2015), Evaluation of Shangri-La County’s tourism resources and ecotourism carrying capacity, International Journal of Sustainable Development and World Ecology, 22 (2);103-109.
• Shoo, R.A. & Songorwa, A.N. (2013). Contribution of Ecototurism to Nature Conservation and Improvement of Livelihoods around Amani Nature Reserve Tanzania. Journal of Ecotourism. 12:75-89.
• Sutawa, G.K. (2012). “Issues on Bali tourism development and community empowerment to support sustainable tourism development”, International conference on small and medium enterprises development with theme “Innovation and sustainability in SME development”(ICSMED 2012), Procedia Economics and Finance, 4, 413-422.
• Tham, A. (2017). Envisioning Eden: the Manufactured Ecotourism Environment of Signapore. Journal of Ecotourism, https://doi.org/10.1080/14724049.2017.1334787.
• Veisten, K., Haukeland, J.V., Baardsen, S., Degnes-ødemark, H. & Grue, B. (2015). Tourist Segments for New Facilities in National Park Areas: Profiling Tourists in Norway Based on Psychographics and Demographics. Journal of Hospitality Marketting Management.24:486-510.
• Walker, K.& Moscardo, G. (2014). Encouraging Sustainability beyond the Tourist Experience: Ecotourism and Values, Journal of Sustainable Tourism. 22: 1175-1196.
• Zencirkıran, M., Eraslan, E., Çetiner, S., Görür, A., Tanrıverdi O, D., & Çelik, B. H., (2017). Ballıkayalar ve Beşkayalar (Kocaeli) Tabiat Parkları Peyzaj ve Rekreasyon Değerleri Üzerine Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi.31(2),157-175.
• Zeybek, O. & Arslan, M. (2019). Ekoköylerin Kent Ölçeğinde Uygulanabilirliği Üzerine Bir Araştırma. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 16, 135-141.
• Zeybek, O. (2020). Ekoköylerde Yer Seçimi İle İlgili Karar Süreçleri Üzerine Bir Araştırma. Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 22 (1), 100-113.
• Zhang, H. & Lei, L.S. (2012). A Structural Model of Residents’ Intention to Participate in Ecotourism: The Case of a Wetland Community. Tourism Management. 33: 916-925.
• Zhao, J., Liu, X., Dong, R. & Shao, G. (2016). Landssenses Ecology and Ecological Planning toward Sustainable Development. International Journal of Sustainable Development and World Ecology 23: 293-297.