Examination of the Relationship of Transparency Reports and Audit Quality

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 58 - 76, 31.01.2022

Aslıhan Kurt Cevdet Yiğit Özbek

Öz

In this study, it has been tried to measure the quality of independent auditing based on the information presented in the transparency reports submitted by independent audit firms. In December 2012, independent audit companies conducting audits of Public Interest Institutions (PIE) were obliged to report their annual transparency reports to the Public Oversight Authority (KGK) and to publish them on their own websites. In the study, audit income is considered as a quality indicator and the effects of the factors associated with the quality of independent auditing on the independent audit income are examined. The data of this study were obtained from the 2017-2018-2019 transparency reports of the independent audit companies, which are available on the website of the Public Oversight Authority and published transparency reports. Multiple linear regression analysis and frequency analysis in SPSS program were used as analysis methods in the study. The number of partners, the number of key managers, the number of responsible auditors, the audit team, the number of PIE audits, the status of being included in the international network and the ownership of related audit firms of the independent audit companies have been determined as the variables associated with the quality of independent auditing. According to the results of the analysis, it has been determined that the variables of the number of partners and the number of key managers affect the independent audit quality negatively, the number of PIE audits and the status of being included in the audit network positively affect the independent audit quality, and the effect of other variables on the independent audit quality has changed over the years.

Anahtar Kelimeler

Audit Quality, Transparency Reports, Independent Audit Firms

Şeffaflık Raporları ve Denetim Kalitesi İlişkisinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada bağımsız denetim firmalarının sunmuş oldukları şeffaflık raporlarında sunulan bilgilerden hareketle bağımsız denetimin kalitesi ölçülmeye çalışılmıştır. Aralık 2012'de Kamu Yararını İlgilendiren Kuruluşların (KAYİK) denetimini yapan bağımsız denetim şirketlerine yıllık şeffaflık raporlarını Kamu Gözetim Kurumu'na (KGK) bildirmeleri ve kendi internet sitelerinde yayımlamaları zorunluluğu getirilmiştir. Çalışmada denetim geliri, kalite göstergesi olarak ele alınmıştır ve bağımsız denetimin kalitesiyle ilişkilendirilen unsurların bağımsız denetim gelirine etkisi incelenmiştir. Bu çalışmanın verileri Kamu Gözetim Kurumu web sitesinde bulunun ve şeffaflık raporu yayımlayan bağımsız denetim şirketlerinin 2017-2018-2019 yıllarına ait şeffaflık raporlarından elde edilmiştir. Çalışmada analiz yöntemi olarak SPSS programında çoklu doğrusal regresyon analizi ve frekans analizi kullanılmıştır. Bağımsız denetim şirketlerinin ortak sayıları, kilit yönetici sayıları, sorumlu denetçi sayıları, denetim ekibi, KAYİK denetimi sayısı, uluslararası ağa dâhil olma durumları ve ilişkili denetim kuruluşlarına sahip olma durumları bağımsız denetimin kalitesiyle ilişkilendirilen değişkenler olarak belirlenmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre ortak sayısı ve kilit yönetici sayısı değişkenlerinin bağımsız denetim kalitesini negatif etkilediği, KAYİK denetim sayısının ve denetim ağına dâhil olma durumunun bağımsız denetim kalitesini pozitif etkilediği, diğer değişkenlerin bağımsız denetim kalitesi üzerinde etkisinin yıllar içerisinde değişiklik gösterdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şeffaflık Raporları, Denetim Kalitesi, Bağımsız Denetim Şirketleri

Kaynakça

• 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 27846 sayılı Resmî Gazete, 2011.
• Akçay A. ve Bilen A., (2018). Denetim kalitesi ve göstergeleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 227-256.
• Alparslan, H. İ. ve Haksever, Ö. (2013). Türk bağımsız denetim sektöründe kalite güvence sistemleri uygulamaları. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 3(1), 45-69.
• Bağımsız Denetçiler İçin Sürekli Eğitim Tebliği 28509 sayılı Resmî Gazete, 2012.
• Bağımsız Denetim Yönetmeliği 28509 sayılı Resmî Gazete, 2012.
• Beasley, M S., Carcello, J. V. ve Hermanson, D. R. (2001). Top ten audit deficiencies. Journal of Accountancy, http://www.journalofaccountancy.com/Issues/2001/Apr/Top10AuditDeficiencies
• Bolat, T. (2000). Toplam kalite yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Bozkurt, N. (2012), Muhasebe denetimi. İstanbul: Alfa.
• DeAngelo, L. E. (1981). Auditor size and audit quality. Journal of Accounting and Economics, 3(3), 183-199.
• Demirkan, A. ve Polat, Y. (2016). Bağımsız denetim kuruluşları şeffaflık raporları- uluslararası uygulamalar ve Türkiye. Muhasebe ve Denetim Dünyası, (1), 1-13.
• Esendemirli, E. (2013). Bağımsız denetimde kalite kontrol ve YMM’lere yönelik bir uygulama” Muhasebe ve Denetim Dünyası, (2), 113.
• Güleç, Ö.F. (2019). Denetimde seçme konular, bağımsız denetim uygulamaları ve kurumsal yönetim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Gürol, B., Tüysüzoğlu, T. (2016). Türkiye’de kamu yararını ilgilendiren kuruluşlar nezdinde bağımsız denetim yapan denetim kuruluşlarının şeffaflık raporları üzerinde bir inceleme. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, (47), 131-148.
• IAASB (2013). A framework for audit quality. Erişim adresi: https://www.ifac.org/system/files /publications/files/A%20Framework%20for%20Audit%20Quality.pdf
• International Ethics Standards Board for Accountants(IESBA) Etik Kurallar, 2018
• IFAC (2006). Code of ethics for professional accountants. Erişim adresi: https://www.ifac.org/system/files/publications/files/ifac-code-ofethicsfor.pdf
• IOSCO (2009).Transparency of firms that audit public companies consultation re technıcal
• Kapucugil, İ, A. (2007). Kalite nedir hizmet kalitesi nedir kalite güvence kavramı. 2. Türkiye Muhasebe Forumu. Faaliyetleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.
• Kavut,L. ve Diğerleri. (2017). Seçmeler. İstanbul: İÜ İşletme Fakültesi Muhasebe Enstitüsü.
• KGK bağımsız denetçiler için etik kurallar 30256 sayılı Resmî Gazete, 2017.
• KGK Bağımsız denetçiler için etik kurallar standardı, 2019
• KGK Bağımsız denetim yönetmeliği, T.C. Resmî Gazete, 28509, 26 Aralık 2012.
• KGK Finansal raporlamaya ilişkin kavramsal çerçeve, 2018
• KKS-1. Kalite kontrol standardı- 1, T.C. Resmî Gazete, 28783, 2 Şubat 2013.Commıttee Of The Internatıonal Organızatıon Of Securıtıes Commıssıons September 2009 Port.
• Knechel, W., Krishnan, R., Gopal, V., Pevzner, M., Shefchik, L. B. ve Velury U., K. (2013). Audit quality: ınsights from the academic literature. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 32(1).
• Kobu, B. (2010). Üretim yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayın Dağıtım.
• Liu, C., Berry, P.M., Dawson, T.P. ve Pearson, R.G., (2005). Selecting thresholds of occurance in the prediction of species distribution. Ecography (28), 385- 393.
• Özer, M. (1997). Denetim, Ankara: Özkan Matbaacılık.
• PCAOB (2015). Concept release on audit quality indicators. Erişim adresi: https://pcaobus.org/Rulemaking/Docket%20041/Release_2015_005.pdf
• Selimoğlu, S. (2012). Muhasebe denetimi ve mali analiz. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Sevim, Ş. ve Sarıca, E. (2017). Şeffaflık raporlaması ve bağımsız denetim kalitesi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Tritschler, J. (2013). Audit quality: association between published reporting errors and audit firm characteristics. Wiesbaden: Springer Gabler.
• Uzay,Ş., Tanç, A. ve Erciyes, M. (2009). Türkiye’de muhasebe denetimi geçmişten geleceğe. Mali Çözüm Dergisi, (95), 128.
• Yurdakul, H. (2005). Bağımsız denetimde kalite kontrol ve Türkiye'deki uygulamaları. Ankara: Gazi Kitabevi.