Resimli çocuk kitaplarında giyimiyle kadın karakterler

Yıl 2015, Cilt: 48 Sayı: 1, 1 - 18, 01.05.2015

Pınar Çınar

https://doi.org/10.1501/Egifak_0000001350

Öz

Özdeşim, insanın yaşamı boyunca devam eden bilinçdışı bir
olgunlaşma ve savunma düzeneğidir. Özdeşimin en yoğun olduğu
dönem, hiç şüphesiz, gelişimin en hızlı gerçekleştiği okulöncesi
dönemdir. Çalışmanın amacı, daha çok görerek öğrenmenin
gerçekleştiği bu dönemde, resimli çocuk kitaplarının giyimiyle
içerdikleri kadın karakterlerini belirlemektir. Bu amaçla, uzman
görüşünden yararlanarak belirlenen sekiz yayınevi ve bu
yayınevlerinin 2009 yılında yayımladığı otuz kitaptaki resimler
üzerinde çalışılmıştır. Resimlerin incelenmesinde A. J. Greimas’ın
göstergebilimsel yönteminden yararlanılmış, resimlerin çözümlenmesi
söylem düzlemi: Göstergeler aşamasında gerçekleştirilmiştir.
Çalışmada, öncelikle toplumsal cinsiyet, özdeşim, giyim
kavramlarına ve çocuklar için üretilmiş kitaplardaki resimlerin
önemine değinilmiştir. Okulöncesi dönem çocuk kitaplarındaki
resimlerde yer alan kadın karakterler giyim biçimleriyle incelenmiş,
son olarak da kadın karakterlerin giyim biçimleri tartışılarak
önerilerde bulunulmuştur.
İncelenen kitap resimlerinde en sık görülen kadın temsilinin
“anne” ve kadın görüntüsünün yaygın aksesuarının önlük olduğu
görülmüştür. Kadın karakterler evin içinde ya da yakınında, annelik ve
ev kadınlığı ile ilgili uzamlarda yer almış, daha çok ev işleri ve
annelikle ilgili eylemlerle resmedilmişlerdir. İncelenen otuz çocuk
kitabından on üçünün resmedilmesinde toplumsal cinsiyet ayrımına yönelik göstergeler bulunmuştur. Kitaplarda, pantolon giyiminin
sadece erkeklere özgü olduğu, dişi karakterlerin resmedilmesinde daha
çok pembe renkler, erkekten daha küçük ölçülerde çizilmiş figürler,
dantel ve kurdeleler, etek ve elbise gibi giyim öğelerinin kullanıldığı
saptanmıştır. Bir düşünce ve inanca yönelik giyim öğeleriyle
oluşturulmuş karakterler görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Resimli çocuk kitapları, giyim, kadın karakterler, toplumsal cinsiyet

Female Characters In Children’s Pictorial Books

Öz

Identification is an unconscious maturation and
protection mechanism which continues during all life of human
beings. The peak period of identification is preschool period when
development is the fastest. The purpose of the study is to determine
which female images illustrated children’s books include and what
effects these images have in the development of the child and the
shaping of his behavior during this period in which visual learning is
preponderantly the case. With this purpose, by resorting to expert
view, eight publishing companies and the illustrations in the thirty
books these have published in 2009 were studied. When analyzing the
illustrations, A. J. Greimas’ semiological method has been utilized,
while the discourse plane concerning the analysis of the illustrations
was realized at the indications phase.
The notions of social gender, identification, clothing the
importance of pictures on children products was primarily given in the
study, then clothing forms of heroines in preschool children’s books
are examined and lastly the clothing styles of heroines was discussed
and suggestions given.
In the books illustrations which were examined, one sees that the
most frequent female image is the “mother” and the widespread
accessory of the female image is the apron. Female characters are
illustrated inside or near the house, within domains related to
motherhood or housewife and preponderantly displayed with actions
related to housekeeping and motherhood. Indications of social gender
discrimination have been found in the illustration of thirteen out of
thirty children’s books which were analyzed. It has been determined that trousers were only worn by male characters in the books, while
pink colors, smaller proportions compared to men, clothing elements
such as lace and ribbons, skirts and dresses were used in the
illustration of female figures. One sees that some characters were
formed in line with a certain belief and way of thinking.

Anahtar Kelimeler

Pictorial children books, clothing, women images, gender role