Öğretmen Görüşlerine Göre Neoliberal Bireyciliğin Öğrencilere Yansıması

Yıl 2018, Cilt: 51 Sayı: 2, 39 - 67, 01.08.2018

Hakkı Kahveci , Mustafa Sever

https://doi.org/10.30964/auebfd.442809

Cited By: 2

Öz

Liberalizmin
bireycilik anlayışında dışsal engellere karşı özgür, çıkarlarını birincil amaç
olarak gören bireyin varlığı önemsenir. Birey, devlet ve topluma karşı
savunulur. Neoliberalizmin bireycilik anlayışında ise özgürlük teması ve
serbest piyasaya dayalı toplumsallık kilit rol oynar. Bireylerden çıkarlarını
önemsemesi, rekabetçi olması, girişimci bir anlayışa sahip olması ve
ilişkilerini de rekabet ve çıkar temelinde kurması beklenir. Maddi ve nicel
olarak ölçülebilen mutluluğa önem verilir. Neoliberal bireycilik esasına dayalı
toplumda her birey başarı ve başarısızlığının sorumluluğunu kendisi taşır. Bu
çalışmada neoliberal bireycilik ve bu bireyciliğin bileşenlerini oluşturan
kavramlar ile neoliberal bireycilikle çelişen kavramların öğrencilerin bireysel
tercih ve toplumsal ilişkilerindeki tutum, davranış ve düşüncelerini nasıl ve
ne düzeyde etkilediği ile bu etkilerin kaynakları incelenmiştir. Çalışmada
nitel araştırma yöntemlerinden Temel Yorumlayıcı Desen kullanılmıştır.
2015-2016 öğretim yılında Eskişehir il merkezindeki lise ve ortaokullarda görev
yapan gönüllü 10 öğretmen çalışma grubunu oluşturmuştur. Yarı yapılandırılmış
sorularla yapılan görüşmelerde öğretmenlerin öğrencilerle ilgili gözlemlerini
içeren nitel veriler toplanmıştır. Veriler endüktif içerik analizi tekniğiyle
çözümlenmiştir. Ulaşılan sonuca göre öğrencilerin toplulukçu tutum ve
davranışlara sahip olmakla birlikte bu tutum ve davranışlarında azalma olduğu
görülmektedir. Aynı zamanda öğrencilerin neoliberal bireyci tutum, düşünce ve
anlayışlara sahip oldukları ile bu tutumların zaman içerisinde güçlendiği
belirlenmiştir. Öğrencilerin neoliberal bireyci tutum ve davranışlarının
oluşmasında aile, sosyal çevre, medya, internet ile okul içinde var olan resmî
ve resmî olmayan etkileşimler etkili olmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Neoliberal bireycilik, eğitim, öğrenci, okul

Kaynakça

• Ataay, F. (2015). Neoliberal reformlar, devletin yeniden yapılandırılması ve kamu hizmetlerinde dönüşüm. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (30), 20-39.
• Balta, E. (2005). Bitmeyen çocukluk, erken yetişkinlik ve yeni kapitalizm. Birikim(192). http://www.birikimdergisi.com/birikim-yazi/3332/bitmeyen-cocukluk-erken-yetiskinlik-ve-yeni-kapitalizm#.Wl0Ks7xl_Dc adresinden alındı .
• Baudrillard, J. (2010). Tüketim toplumu. İstanbul: Ayrıntı.
• Bauman, Z. (2011). Bireyselleşmiş toplum. İstanbul: Ayrıntı.
• Berlin, I. (2008). Kirpi ile tilki. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Boratav, K. (2010). Türkiye iktisat tarihi: 1907-2007. Ankara: İmge.
• Boratav, K. (2015). AKP ekonomisi ve öncesi. Toplum ve Hekim, 30 (2), 86-95.
• Chandrasekhar, C. (2011). Notes on neoliberalism and the future of the left. Social Scientist(39), 30-34.
• Christensen, L. B., Johnson, R. B. Ve Turner, L. A. (2015). Araştırma yöntemleri: desen ve analiz. Ankara: Anı.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Dardot, P. ve Laval, C. (2012). Dünyanın yeni aklı: neoliberal toplum üzerine deneme. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Doğan, K. C. (2004). Türkiye’de 1980 sonrası kamu yönetiminde reform politikalarına yön veren kavramsal/teorik düşünceler ve kurumsal düzenlemeler. Türk İdare Dergisi (479), 123-154.
• Foucault, M. (1996). Hapishanenin doğuşu. İstanbul: İmge.
• Foucault, M. (2007). Cinselliğin tarihi. İstanbul: Ayrıntı.
• Foucault, M. (2015). Biyopolitikanın doğuşu. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Gök, F. (2004). Eğitimin Özelleştirilmesi . S. S. Neşecan Balkan (Ed.) Neoliberalizmin tahribatı türkiye'de ekonomi, toplum ve cinsiyet (s. 94-110). İstanbul: Metis.
• Giddens, A. (2010). Modernliğin sonuçları. İstanbul: Ayrıntı.
• Giddens, A. (2014). Modernite ve bireysel kimlik. İstanbul: Say.
• Haar, E. (2009). Classical liberalism and international relations theory. New York: Palgrave Macmillan.
• Harvey, D. (2015). Neoliberalizmin kısa tarihi. İstanbul: Sel.
• Hayek, F. A. (2012). Liberal bir sosyal düzenin ilkeleri. A. Yayla (Haz.). Hayek'in liberalizm anlayışı. İstanbul: Kesit.
• İnal, K. (2006). Neoliberal eğitim ve yeni ilköğretim müfredatının eleştirisi. Praksis(14), 265-287.
• Küçükçayır, G. A. ve Cemaloğlu, N. (2007). Türkiye’de geçmişden günümüze özel okullar ve uygulanan poltikalar üzerine bir araştırma. 12. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi 11-13 Mayıs 2017 . Ankara: Eyedder.
• Lukes, S. (1995). Bireycilik. Ankara: Ark.
• Malkin, C. (2017). Narsisizme yeni bir bakış. İstanbul: İletişim.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1973). 1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu. mevzuat.meb.gov.tr:http://mevzuat.meb.gov.tr/html/temkanun_0/temelkanun_0.html adresinden alındı.
• Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. Ankara: Nobel.
• Neuman, W. L. (2007). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar (Cilt II). İstanbul: Yayınodası.
• Olssen, M., Codd, J. Ve O'neill, A.-M. (2004). Education policy: globalization, citizenship and democracy. Gateshead: Sage.
• Örs, H. B. (2015). 19. yüzyıldan 20. yüzyıla modern siyasal ideolojiler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Özkazanç, A. (2005). Türkiyenin neo-liberal dönüşümü ve liberal düşünce. T. Bora ve M. Gültekingil (Ed.). Türkiye'de modern siyasi düşünce: liberalizm (ss. 634-654). İstanbul: İletişim.
• Özkazanç, A. (2011). Neoliberal Tezahürler. Ankara: Dipnot.
• Pamuk, Ş. (2014). Türkiye'nin 200 yıllık iktisadi tarihi. İstanbul: İş Bankası.
• Sennett, R. (2014). Karakter aşınması. İstanbul: Ayrıntı.
• Smith, D. G. (1968). Liberalism. D. L. Sills (Ed.). International encyclopedia of the social sciences (ss. 276-282). Mac Millan.
• Taylor, C. (1979). What’s Wrong with Negative Liberty. A. Ryan (Ed.). The Idea of Freedom (ss. 177-193). Oxford: Oxford University Press.
• Tellan, D. Ö. (2008). Tüketimin karşı devrimi: Türkiye'de 1980 sonrası uygulanan iktisat politikalarının toplumsal sonuçlarına eleştirel bir bakış. Ekonomik Yaklaşım, 19 (67), 1-19.
• Tok, N. (2005). Liberal demokratik toplumda vatandaşlık ve eğitim. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 60 (3), 235-254.
• Toker, N. (2005). Türkiye'de liberalizm ve birey. T. Bora ve M. Gültekingil (Ed.). Modern türkiyede siyasi düşünce: Liberalizm (ss. 103-138). İstanbul: İletişim.
• Üskül, Z. Ö. (2003). Bireyciliğe tarihsel bakış. İstanbul: Büke.
• Watt, J. (1989). Individualism and educational theory. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
• Yayla, A. (2014). Liberal bakışlar. İstanbul: Profil.