Park Sağlık Ocağı bölgesindeki 35 yaş üstü hipertansiflerde tedavi-kontrol durumları ve davranışsal faktörler Treatment-control situations and behavioral factors on hypertensives over 35 years of age

Yıl 2006, Cilt: 59 Sayı: 4, 144 - 150, 01.04.2006

Meltem Çöl Oya Özdemir M. Esin Ocaktan

https://doi.org/10.1501/Tipfak_0000000216

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Park Sağlık Ocağı bölgesindeki 35 yaş üstü hipertansiflerde tedavi-kontrol durumları ve davranışsal faktörler

Öz

Amaç: Hipertansiyon tüm dünyada halk sağlığı açısından öncelik taşıyan bir sağlık sorunudur.
Hipertansif hastalarda erken tanı, uygun tedavi, kontrol ve yaşam biçimi ile ilgili davranışlar hastalıktan
korunma kadar önemlidir. Bu çalışmada, Park Sağlık Ocağı bölgesindeki 35 yaş üstü, daha
önceden tanı almış hipertansiflerde hastalığın seyrini etkileyebilecek tedavi ve kontrol durumlarını belirlemek ve davranışsal faktörleri incelemek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu kesitsel çalışma, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Araştırma Bölgesi
olan Park Sağlık Ocağı Bölgesinde yürütülmüştür. Bölgede 35 yaş üzeri, hipertansiyon tanısı
almış 760 kişi arasından rasgele örnekleme ile 450 kişi seçilmiş ve bunların 439’una ulaşılmıştır.
Hastaların sosyo-demografik özellikleri, tedavi-kontrol durumları ve davranışsal faktörleri yüzyüze görüşme ile belirlenmiş; kan basıncı, boy-kilo ölçümleri yapılmıştır. İstatistiksel analizlerde ki
kare ve lojistik regresyon analizi testleri kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışma grubundaki hipertansiflerin yaş ortalaması 59.7 yıldır. Düzenli kontrole giden hipertansiflerin oranı %41.8 olup, kontrol için en çok sağlık ocağına başvurmaktadırlar (%24.1). Düzenli
ilaç kullanımı %74.5, en sık kullanılan ilaç grubu ACE inhibitörleridir. Ölçümlerimizde 439 hastanın
78’inin (%17.8) sistolik ve diyastolik kan basınçları normal bulunmuştur. Katılımcıların %54.6’sı hiç
fizik egzersiz yapmaz iken, %13.2’si sigara, %2.5’u alkol kullanmakta; %56.4’ü obez olup, %31.9’unda
diyabet bulunmaktadır. En çok değiştirilen yaşam biçimi faktörü diyette tuz kısıtlanmasıdır (%47.8).
Lojistik regresyon analizinde, yaş kan basıncı üzerinde etkili bir faktör olarak bulunmuştur.
Sonuç: Araştırma grubunda, hipertansiflerin tedavi-kontrol durumları düşük, obesite ve sigara
kullanım oranları yüksek, yaşam biçimi ile ilgili davranış değişiklikleri yetersizdir. Toplumda hipertansiflere yönelik gerekli önlemler alınmalıdır.

Anahtar Kelimeler

davranışsal faktör, hipertansiyon kontrolü, hipertansiyon tedavisi

Kaynakça

• Çöl M. Hipertansiyon Epidemiyolojisi. Ankara: Somgür Yayıncılık; Mart 1994.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Birinci Basamakta Kronik Hastalıklar Kontrol Programı-I Hipertansiyon. Ankara: Onur Matbaacılık;2003.
• Altun B, Arici M, Nergizoğlu M. et al. Prevalence, awareness, treatment and control of hypertension in Turkey (the PatenT study) in 2003. Journal of Hypertension 2005;23:1817-1823.
• Aram V. Chobanian, George L. Bakris, Henry R. Black et al. Th e seventh report of the Joint National Committee on detection, evaluation and treatment of high blood ressure (JNC-VII). JAMA 2003;287:2560-2572.
• Çöl M, Özyurda F. Park sağlık Ocağı Bölgesinde 40 yaş üzeri nüfusta hipertansiyon prevalansı. Ank Üniv Tıp Fak Mecm 1992;5:247-62.
• Plasencia A, Ostfeld AM, Gruber SB. Eff ects of sex on diff erences in awareness, treatment, and control of high blood pressure. Am J Prev Med 1988;4:315-326.
• He J, Muntner P, Chen J et all. Factors Associated with hypertension control in the general population of the United States. Arch Intern Med 2002;162:1051-1058.
• Erdine S, Aran SN. Current status of hypertension control around the world. Clin Exp Hypertens 2004;26:731-738.
• Mc Nagny SE, Ahluwia JS, Clark WS. et al. Cigarette smoking and severe uncontrolled hypertension in innercity African Americans. Am J Med 1997;103:121-127.
• Şaşmaz T, Buğdaycı R, Tezcan H. ve ark. Mersin ilinde 65 yaş ve üzerinde hipertansiyon, farkında olma, tedavi alma ve kontrol durumu: 14 Sağlık Ocağı bölgesinde 1143 kişiyi kapsayan bir prevalans çalışması. 8.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı;23-28 Eylül 2002;Diyarbakır, Türkiye.
• Kynas H, Lahdenpera T. Compliance of patients with hypertension and associated factors. J Adv Nurs 1999;29:832-839.
• Bilir N. Hipertansiyonun Toplumsal Önemi ve Korunma. Hipertansiyon Bülteni 1992;2:55-58.
• Chesney MA, Black GW. Behavioral treatment of borderline hypertension: an overview of results. J Cardiovasc Pharmacol 1986;8 Suppl: 57-63.
• Wright JT Jr, Douglas J. J.Clin Hypertens 2003;(1suppl 1):18-25.
• Stelmach W, Kaczmarczyk-Chalas K, Bielecki W. et al. Th e impact of income, education and health on lifestyle in a large urban population of Poland. Int J Occup Med Environ Health 2004;17:393-401.
• Kalın S, Değirmenci H. Kentsel bir bölgede Beden Kitle İndeksi ve Bel Kalça Oranları Yüksekliği Sorunlarının Sıklığı ve Kronik Hastalıklar ile İlişkileri. 8.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi Kitabı; 23- 28 Eylül 2002;Diyarbakır, Türkiye.
• WHO, World Health Organization, Facts relted to chronic diseases. facts/chronic/en/print.htmlTh e global strategy on diet, physical activity and health.
• Caballero BJ. Introduction symposium: Obesity in developing countries: biological and ecological factors. Nutr 2001;131:866-870.
• Popkin BM, Gordon Larsen P. Th e nutrition transition: World wide obesity dynamics and their determinants. Int J Obes Relat Metab Disord 2004;28 Suppl 3:2-9.
• Darnton-Hill I, Nishida C, James WP. A life course approach to diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. Public Health Nutr 2004;7:101-121.
• Watson K, Jamerson K. Th erapeutic lifestyle changes for hypertension and cardiovascular risk reduction. J Clin Hypertens 2003;5(1 suppl 1):32-37.
• Davis MM, Jones DW. Th e role of lifestyle management in the overall treatment plan for prevention and management of hypertension. Semin Nephrol 2002;22:35-43.
• Beilin LJ. Lifestyle and hypertension-an overview. Cli Exp Hypertens 1999;21:749-762.
• Dressler WW. Education, lifestyle and arterial blood pressure. J Psychosom Res 34:515-523.
• Grujic V, Martinov-Cvejin M, Ac-Nikolic E. et all. Epidemiology of obesity in adult population of Vojvodina. Med Pregl 2005;58:292-295.
• Banegas JR, Segura J, Ruilope LM. et al. Blood pressure control and physician management of hypertension in hospital hypertension unit. Hypertension 2004;43:1338-1344.
• Mufunda J, Mebrahtu G, Usman A. et al. Th e prevalence of hypertension and its relationship with obesity: result from a national blood pressure survey in Eritrea. J Hum Hypertens 2006;20:59-65.