ROMANTİK ŞAİRDEN MELANKOLİK OKURA: AHMET MİTHAT EFENDİ VE HÜSEYİN RAHMİ’NİN ŞİİR OKUYAN KADINLARI

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 15, 175 - 186, 28.11.2018

Bahanur Garan Gökşen

https://doi.org/10.33692/avrasyad.509943

Öz

Şiir; insanı hayalden hayale sürükleyen, okuru kolaylıkla tesir altına alabilen, en eski
edebî türlerden birisidir. Türk edebiyatında okuduğu romandan etkilenip hayalî bir dünyada
yaşayan ve eylemlerini bu romanlardaki karakterler gibi şekillendirmeye çalışan kadın okur
figürleri olduğu gibi konusu şiir olan romanlarda okuduğu romantik şiirlerinden etkilenen kadın
figürleri de vardır. Bu kadın figürlerinin hayal ve melâle sürüklendiği, şiirin ahlakî olarak
kadınlara zarar verdiği düşüncesiyle bilhassa erkek yazarların romanlarında romantik şiir, uzak
durulması gereken, tehlike arz eden bir edebi tür olarak gösterilmiştir. Zira aşk ve hayale
sürükleyen romantik şiir kadın okuru duygusal olarak etkilediğinden onların yataklara düşerek
hastalanmasına sebep olmakta, dahası kadın figürleri şiir okuyan erkeğe âşık olarak acı
çekmektedir. Hatta okuduğu şiirlerle hayalî bir dünya yaratıp, bu dünyada âşık olup, beklediği
karşılığı bulamayınca intihara sürüklenen kadın okurlar bile vardır. Bu durum da şiirin etkisi ne
kadar yüksek, ne kadar kuvvetli bir edebî tür olduğunu göstermesi bağlamında önemlidir. Söz
konusu kadın figürleri Ahmet Mithat Efendi ve Hüseyin Rahmi Gürpınar gibi yazarlar tarafından
eleştirel bir tavırla yansıtılarak okura sunulmakta, olumsuz örnekler olarak gösterilmektedir.
Makalemizde Ahmet Mithat Efendi‟nin Felsefe-i Zenân, Felâtun Bey ile Râkım Efendi ve Fatma
Aliye ile birlikte yazdığı Hayal ve Hakikat adlı eserleriyle Hüseyin Rahmi Gürpınar‟ın Son Arzu
romanından hareketle romantik şiirden etkilenen kadın figürleri incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Türk romanı, şiir, kadın okur, romantizm, melankoli

Kaynakça

• Ahmet Midhat Efendi. (1292/1875). Felâtun Bey ile Râkım Efendi. İstanbul: Kırk Anbar Matbaası. Ahmet Midhat Efendi. (1292/1876). Letâif-i Rivâyat-Felsefe-i Zenân. İstanbul: Kırk Anbar Matbaası.