ARİF NİHAT ASYA ŞİİRLERİNDE MİLLÎ ROMANTİK DUYUŞ TARZI BAĞLAMINDA ŞEKİLLENEN KAHRAMAN ALGISI

Yıl 2022, Cilt 10, Sayı 33, 359 - 381, 24.12.2022

Aybige BAŞEĞMEZ ÇETİN

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1220404

Öz

Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde “bayrak şairi” olarak tanınan Arif Nihat Asya, şiir sayısı ve şiirlerinin niteliği ile dikkat çeken şairlerdendir. Türk şiirinde milliyetçilik akımıyla etkili olmaya başlayan millî romantik duyuş tarzını 1970’li yıllara kadar sürdüren Arif Nihat Asya, kaleme aldığı şiirlerde bu eğilimle hem dinî hem de millî bakış açısını, tarihin en eski zamanlarından beri devam eden kesintisiz bir bütün olarak yansıtmaktadır. Bu doğrultuda alp tipi ve gazi tipine yer vererek Bilge Kağan’dan Fatih Sultan Mehmet’e hatta Cumhuriyet dönemine kadar uzanan geniş bir tarihin kahramanlarını, ayrıca toplumsal hafızada yer alan anlatı kahramanlarını şiirlerine taşımaktadır. Şiirlerindeki dinî duyarlılık çerçevesinde ise peygamberler, sahabeler ve kendisinin de müridi olduğu Mevlâna ve Mevlevi tarikatı olmak üzere dinî açıdan ön plana çıkan kahramanları ele almaktadır. Veli tipinin örnekleri olarak değerlendirilmeye müsait olan bu kahramanların, şiirlerde bir rehber olarak sunulduğu görülmektedir. Ayrıca Arif Nihat Asya’nın, şiirlerinde genellikle önemli dinî ve millî kahramanların ailelerindeki kadınlara ve anlatılarda yer alan kadın kahramanlara yine millî romantik duyuş tarzı bağlamında yer verdiği dikkat çekmektedir. Bu açıdan hem anlatı kahramanlarının hem de toplumun zor zamanlarında ortaya çıkarak kahramanlıkları ile kurtarıcı, rehber olan tanınmış kişilerin, Arif Nihat Asya şiirlerinin merkezinde yer aldığı görülmektedir. Bu çalışmada Asya’nın şiirlerinde millî romantik duyuş tarzı ile şekillenen ve farklı yönleri ile ön plana çıkarılan kahramanlar üzerinde durularak şiirlerdeki kahraman algısı ele alınmaktadır. Aynı zamanda kahraman algısının, şairin şiirlerinde mevcut olan Anadolu coğrafyasına duyulan ilgi, maziye duyulan özlem ve geçmişi hâlde devam ettirme isteği gibi eğilimlerle ilişkisi değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kahraman, Millî Romantik Duyuş Tarzı, Arif Nihat Asya, Tip Tahlili.