YÜZBAŞI GÂVUR MÜMİN ROMANINDAKİ TOPLUMSAL YAPI VE İLİŞKİLERE OLUŞUMSAL YAPILSALCI BİR YAKLAŞIM

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 40, 16 - 36, 15.09.2024

Muhammet Ali Bulut , Hasan Hüseyin Gök

https://doi.org/10.33692/avrasyad.1421042

Öz

Bu çalışmada Erdoğan Baysal tarafından kaleme alınan Yüzbaşı Gâvur Mümin romanındaki toplumsal yapı ve ilişkilerin oluşumsal yapısalcı eleştiri üzerinden ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmanın problemi romandaki toplumsal yapı ve ilişkilerin siyasî, ekonomik, kültürel ve dinî boyutta neler olduğudur. Siyasi çözümlemelerde romana konu olan İzmir’in işgali sürecinde, Yunanlıların ve onların en büyük destekçisi Batılı devletlerin işgal hareketinin temelinde ırkçılık politikasının varlığına vurgu yapılırken Batılı devletlerinin asıl amacının işgal değil Türk milletini yok etmek olduğu belirtilmektedir. Kültürel ve dini boyutta Türk-Yunan karşıtlığından hareketle bir yanda bağımsızlığı, can, mal ve namus güvenliği için imkânsızlıklar içinde mücadele veren Türk milleti diğer yanda güçlü olmanın verdiği cesaretle her türlü zulmü, haksızlığı yapma hakkına sahip olduğunu düşünen bir Yunan askeri kuvvetinin varlığı dikkat çekmektedir. Türklerin ahlakı, mücadelesi, insana saygısı, hoş görüsü yüceltilirken Yunanlıların içki ve kadına düşkünlüğü, para hırsları, cana kıymaları olumsuzlanmıştır. Ekonomik boyutta ise savaşın temel sebeplerinden birinin de silah ve tahıl ticareti yapan bankerlerin servetlerine servet katmak olduğu belirtilmiştir. İzmir’in işgalinde yerli Rumlar; lüks şatafat ve eğlence içinde yaşarken Türklerin büyük çoğunluğunun fakirlik içinde yaşamak zorunda kaldığı anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Oluşumsal Yapısalcı Eleştiri, Toplumsal Yapı ve İlişkiler., Yüzbaşı Gâvur Mümin

Teşekkür

Teşekkür ediyorum

EVALUATION OF SOCIAL STRUCTURE AND RELATIONSHIPS IN THE NOVEL YÜZBAŞI GAVUR MÜMiN IN THE CONTEXT OF CONSTRUCTIONAL STRUCTURAL CRITICISM

Öz

In this study, it is aimed to reveal thesocialstructuresandrelations in thenovel Yüzbaşı Gâvur Mümin, writtenby Erdoğan Baysal, throughformationalstructuralistcriticism. The problem of the study is what the social structures and relations in the novel are in political, economic, cultural and religious dimensions. In political analyses, during the occupation of Izmir, which is the subject of the novel, the existence of a policy of racism is emphasized at the basis of the occupation movement of the Greeks and their biggest supporters, the Western states, while it is stated that the main purpose of the Western states is not to invade but to destroy the Turkish nation. Based on the Turkish-Greek antagonism in the cultural and religious dimension, it is noteworthy that, on the one hand, the Turkish nation struggles against impossibilities for its independence, security of life, property and honor, and on the other hand, there is a Greek military force that thinks it has the right to commit all kinds of cruelty and injustice with the courage of being strong. While the morality, struggle, respect for people, and tolerance of the Turks were glorified, the Greeks' addiction to alcohol and women, their greed for money, and their murder were negated.In the economic dimension, it has been stated that one of the main reasons for the war was to increase the wealth of bankers who traded in weapons and grain. During the occupation of Izmir, local Greeks; It is understood that while they live in luxury and entertainment, the majority of Turks have to live in poverty.

Anahtar Kelimeler

Yüzbaşı Gâvur Mümin, Formative Structural Criticism, Social Structure and Relations.

Kaynakça

• Akten, Sevim. 1999. “Yazın ve Toplum İlişkisi Üzerine Kuramsal Bir Yaklaşım: Yazın Toplumbilimi”, Edebiyat ve Toplum Sempozyumu, Gaziantep: Ankara Üniversitesi TömerYay., ss. 162-167.
• Alver, Köksal. 2006. Edebiyat Sosyolojisi ve Hayat. Sosyoloji Dergisi: (15).
• Atalay, İrfan. 2007. Jean-Paul Sartre'ın Özgürlük Yolları Adlı Yapıtına Oluşumsal Yapısalcı Bir Yaklaşım. Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Fransız Dili ve Edebiyatı, Erzurum.
• Aydemir, Mustafa. 2013. “Ateşi Yakanlar Romanında İşgal İzmir’i”, In International Symposium on Language and Communication: Exploring Novelties s. 533- 545.
• Aydın, Ertuğrul. 2009. “Edebiyat-Sosyoloji İlişkisinde Sosyolojik Kaynak ve Ölçütler”, Turkish Studies. Cilt: 4, Sayı 1, s. 358-370.
• Bayat, Fuzuli. 2023. Cumhuriyet’in Yüzüncü Yılında Millî Mücadele Ve İzmir’in Kurtuluşu (Turgut Özakman’ın Belgesel Romanında). Ahmet Yesevi Dergisi. Cilt: 1 sayı:2 s.7-30.
• Baysal, Erdoğan. 2011. Yüzbaşı Gavur Mümin. İstanbul: Göl Kitap Yayıncılık.
• Bezek, Tolga Hasan.2013. Türk edebiyatında İzmir ‘in işgali ve kurtuluşu. Doktora Tezi. Marmara 21 Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, İstanbul.
• Goldmann, Lucien. 1964.Pourunesociologiedu roman. Paris: Gallimard. Goldmann, Lucien. 2005. Roman sosyolojisi. Ankara: Birleşik Yayınevi. https://www.biyografya.com/biyografi/5506(Erişim Tarihi: 28 Ekim2023).
• Kocal, Tuba.2022. Miralay Süleyman Fethi Bey. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2): (1-45). Lanson, Gustave. 1925. Edebiyat Tarihi (I), İstanbul: Matbaa-i Âmire.
• Levend, Agâh Sırrı. 1988. Türk Edebiyatı Tarihi 1. Cilt, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Lukacs, György. 1987. Avrupa Gerçekçiliği Balzac- Stendhal-Zola-Tolstoy-Gorki ve Diğerleri. Çev. Mehmet H. Doğan. İstanbul: Payel Yayınları.
• Moran, Berna. 1994. Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Özsüer, Esra. “EleftheriosKyriakos Venizelos (1864-1936)”, Atatürk Ansiklopedisi,
• https://ataturkansiklopedisi.gov.tr. (Erişim Tarihi:08.08.2023).
• Parla, Jale. 2000. Don Kişot’tan Bugüne Roman. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Temizsu, Mustafa.2022. Burhan Cahit Morkaya’nın İzmir’in Romanı Adlı Eserinde İzmir’in İşgali ve İzmir Üzerine. Şehir Kültür Medeniyet Çaka Bey'den Günümüze İzmir, Cilt :4 s.1781- 1788). İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Yayınları.