The Effect of Registered Product of Mersin Bozyazı Kavutu on Appetite

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 255 - 270, 08.07.2023

Eda Parlak , Betul Gülşen Atalay

Öz

Bozyazı Kavutu, which consists of carob, sesame, peanuts, and white millet, is a traditional yuruk food of Mersin province. This study aims to determine the effects of Bozyazı Kavutu, which is a local product of Mersin with geographical indication, on appetite and satiety by evaluating the local food satisfaction and behavioral intentions of the people of Mersin. The study participants comprised 78 healthy adults aged 18 and over. The data collection phase of the study was conducted with an online survey. According to the results of the Visual analogue scale (VAS) values, Bozyazı Kavutu reduced the satiety measurements of hunger and prospective consumption (P <0.001). As a result, it is determined that the local food of Bozyazı Kavutu was adequate and balanced in terms of energy and nutrients, suppressed appetite, and could be preferred as a healthy snack and/or the main course in many age groups and individuals with intense physical activity.

Anahtar Kelimeler

Shepherd’s halva, local food, visual analogue scale, healthy snack

Mersin İlinin Tescilli Ürünü Bozyazı Kavutu’nun İştah Durumu Üzerine Etkisi

Öz

Keçiboynuzu, susam, yer fıstığı ve akdarı içeren Bozyazı Kavutu Mersin iline özgü geleneksel bir yörük yiyeceğidir. Bu araştırma ile Mersin halkının coğrafi işaretli yöresel bir ürünü olan Bozyazı Kavutu ile ilgili yöresel yiyecek memnuniyetleri ve davranışsal niyetleri değerlendirilerek, besinin iştah ve tokluk durumlarına etkisinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Araştırma katılımcılarını 18 yaş ve üzeri gönüllü 78 sağlıklı yetişkin birey oluşturmuştur. Araştırmanın veri toplama aşaması çevrimiçi anket olarak hazırlanmıştır. Vizüel analog skala (VAS) değerlerinin sonucuna göre Bozyazı Kavutu tüketen bireylerde standart gruba kıyasla açlık duygusunun ve yeme miktarının daha az (P <0,001) olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak; Bozyazı Kavutu yöresel yiyeceğinin enerji ve besin öğeleri açısından yeterli ve dengeli olduğu, iştahı baskıladığı, farklı yaş grupları ve yoğun fiziksel aktiviteli bireylerde sağlıklı bir atıştırmalık ve/veya ana öğün olarak tercih edilebileceği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çoban helvası, yöresel yiyecek, vizüel analog skalası, sağlıklı atıştırmalık

Kaynakça

• Adongo, A. C., Anuga, S. W., Dayour, F. (2015). Will they tell others to taste? International tourists' experience of Ghanaian Cuisines. Tourism Management Perspectives, 15, 57–64. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2015.03.009
• Albracht-Schulte, K., Kalupahana, N. S., Ramalingam, L., Wang, S., Rahman, S. M., Robert-McComb, J., Moustaid-Moussa, N. (2018). Omega-3 fatty acids in obesity and metabolic syndrome: A mechanistic update. Journal of Nutrition Biochemistry, 58, 1–16. https://doi.org/10.1016/j.jnutbio.2018.02.012
• Aykut, M. (1987). Bazı Kayseri yemeklerinin besin değerleri ve protein kalitesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 16(2), 191–198.
• Björk, P., Kauppinen- Räisänen, H. (2012). A netnographic examination of travelers’ online discussions of risks. Tourism Management Perspectives, 2(3), 65–71. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2012.03.003
• Bodur, S., Güler, S., Akman, M. (1996). Konya düğün yemeği üzerine bir çalışma. Beslenme ve Diyet Dergisi, 25(2), 38–40.
• Cisse, F., Erickson, D. P., Hayes, A. M. R., Opekun, A. R., Nichols, B. L., Hamaker, B. R. (2018). Traditional malian solid foods made from sorghum and millet have markedly slower gastric emptying than rice, potato, or pasta. Nutrients, 10(2), 124. https://doi.org/10.3390/nu10020124
• Dashti, B. H., Al-Awadi, F., Khalafawi, M. S., Al-Zenki, S., Sawaya, W. (2001). Nutrient contents of some traditional kuwaiti dishes: proximate composition, and phytate content. Food Chemistry, 74(2), 169–175. https://doi.org/10.1016/S0308-8146(01)00111-X
• De Graaf, C. (1993). The validity of appetite ratings. Appetite, (21), 156-160. https://doi.org/10.1016/0195-6663(93)90008-8.
• Dikmen, D. (2015). Sert kabuklu kuruyemişler ve sağlık üzerine etkileri. Beslenme ve Diyet Dergisi, 43(2), 174–182. https://beslenmevediyetdergisi.org/index.php/bdd/article/view/142
• Dumanoğlu, Z., Çaçan, E. (2022, 6-8 Mart). Kum darı (Panicum miliaceum L.) popülasyonuna ait tohumların bazı fiziksel özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. In F. Baran, T. Kızıldeniz, S. Seydosoglu (Eds.), International Conference on Global Practice of Multidisciplinary Scientific Studies, Conference Proceeding Book (pp. 881-887). ISPEC Publishing House.
• Durazzo, A., Lisciani, S., Camilli, E., Gabrielli, P., Marconi, S., Gambelli, L., Aguzzi, A., Lucarini, M., Maiani, G., Casale, G., Marletta, L. (2017). Nutritional composition and antioxidant properties of traditional Italian dishes. Food Chemistry, 218, 70–77. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2016.08.120
• Esin, K., Yücel, E. E. (2022). Gastronomik değere sahip Tokat yöresel yemeklerinin enerji ve besin öğesi içeriklerinin değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(3), 1699–1715.
• Gölgeli, Ü. K. (2016). Yerel yiyeceklerin gastronomi turizmindeki yeri ve önemi: Anamur örneği (Tez no: 433789) [Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Güldemir, O., Şallı, G., Yıldız, E., Tugay, O., Yeşil, S. Ç. (2022). Seçili Osmanlı yemeklerinin maliyeti ve besin değeri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 815–835.
• Gümüş, D. (2014). Zayıflama diyeti uygulayan bireylerin menü etiketleri ile ilgili algıları, öğün seçimlerindeki tutum ve davranışlarının incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Hacettepe Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/1584/088926a7-0d52-4c90-a54a-42d265c0afc5.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Hazarhun, E., Tepeci, M. (2018). Coğrafi işarete sahip olan yöresel ürün ve yemeklerin Manisa’nın gastronomi turizminin gelişimine katkısı. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(Ek.1), 371–389.
• Henderson, J. C. (2009). Food toursim rewieved. British Food Journal, 111(4), 317–326. https://doi.org/10.1108/00070700910951470
• Hill, A. J., Blundell, J. E. (1982). Nutrients and behaviour: research strategies for the investigation of taste characteristics, food preferences, hunger sensations and eating patterns in man. Journal of Psychological Research, 17(2), 203–212. https://doi.org/10.1016/0022-3956(82)90023-1
• Karabudak, E., Kızıltan, G., Türközü Ağagündüz, D., Köseler Beyaz, E. (2021). Sayılarla besin rehberi. Nobel Kitabevi.
• Leathwood, P., Pollet, P. (1988) Effects of slow release carbohydrates in the form of bean flakes on the evolution of hunger and satiety in man. Appetite, 10(1), 1–11. https://doi.org/10.1016/S0195-6663(88)80028-X
• Liu, C., Marchewka, J. T., Lu, J., Yu, C-S. (2005). Beyond concern: a privacy-trust-behavioral intention model of electronic commerce. Information and Management, 42(2), 289–304. https://doi.org/10.1016/j.im.2004.01.003
• Liu, Y., Jang, S. C. (2009). Perceptions of Chinese restaurants in the U.S.: what affects customer satisfaction and behavioral intentions? International Journal of Hospitality Management, 28(3), 338–348. http://dx.doi.org/10.1016/j.ijhm.2008.10.008
• Mol, S. (2008). Balık yağı tüketimi ve insan sağlığı üzerine etkileri. Journal of Fisheries Sciences, 2(4), 601–607.
• Murakami, K., Livingstone, M. B. E. (2016). Associations between meal and snack frequency and overweight and abdominal obesity in US children and adolescents from National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES) 2003- 2012. British Journal of Nutrition, 115(10), 1819–1829. https://doi.org/10.1017/s0007114516000854
• Ölmez, Z., D. (2017). Gastronomi turizminde yerli ziyaretçilerin yöresel yiyeceklere yönelik unutulmaz deneyimlerinin davranışsal niyetleri üzerine etkisi: Seferihisar örneği. [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi]. Balıkesir Üniversitesi Akademik Arşiv Sistemi. https://dspace.balikesir.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12462/3277
• Önçel, S., Güldemir, O., Yayla, Ö. (2018). Geographical exploration of vegan dishes from Turkish cuisine. GeoJournal of Tourism and Geosites, 23(3), 824–834.
• Özbek, Ç., Güzeler, N. (2022). Mersin mutfağının gastronomik ürünleri. AYDIN GASTRONOMY, 6(2), 311–324.
• Özer Altundağ, Ö. (2018). Turistlere sunulan yöresel yemeklerin makro ve mikrobesin öğesi içeriğinin sağlık boyutu: Safranbolu ilçesi örneği. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(1), 16–28.
• Perçin, N. Ş., Keskin, S. N. (2019, 19-21 Eylül). Tarsus mutfağına özgü bir lezzet: Cezerye. In Ş. Aydın, Ö. Çoban Y. Karakuş, Çalışkan, N. (Eds) IVth International Gastronomy Tourism Studies Congress Proceeding Book (pp.164-168). UGTAG.
• Prathikanti, S., Rivera, R., Cochran, A., Tungol, J. G., Fayazmanesh, N., Weinmann, E. (2017). Treating major depression with yoga: A prospective, randomized, controlled pilot trial. Plos ONE, 12(3), e0173869. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0173869
• Ponka, R., Fokou, E., Beaucher, E., Piot, M., Gaucheron, F. (2016). Nutrient content of some Cameroonian traditional dishes and their potential contribution to dietary reference intakes. Food Science & Nutrition, 4(5), 696–705. https://doi.org/10.1002/fsn3.334
• Potier, M., Fromentin, G., Lesdema, A., Benamouzing, R., Tome, D., Marsset-Baglieri, A. (2010). The satiety effect of disguised liquid preloads administered acutely and differing only in their nutrient content tended to be weaker for lipids but did not differ between proteins and carbohydrates in human subjects. British Journal of Nutrition, 104(9), 1406–1414. https://doi.org/10.1017/S0007114510002126
• Saatcı, G. (2019). Coğrafi işaretli yiyeceklerin tanıtım unsuru olarak yöresel yemekler kapsamında değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 7(1), 358–374.
• Süslü, C., Eryılmaz, G., Demir, E. (2020). Coğrafi işaretli ürünlerin gastronomi kapsamında değerlendirilmesi: Mersin ili örneği. Journal of Recreation and Tourism Research, 7(2), 135–149.
• Stubbs, R. J., Hughes, D. A., Johnstone, A. M., Rowley, E., Reid, C., Elia, M., Stratton, R., Delargy, H., King, N., Blundell, J. E. (2000). The use of visual analogue scales to assess motivation to eat in human subjects: a review of their reliability and validity with an evaluation of new hand-held computerized systems for temporal tracking of appetite ratings. British Journal of Nutrition, 84(4), 405–415. https://doi.org/10.1017/S0007114500001719 . Şahin, A., Meral, Y. (2012). Türkiye’de coğrafi işaretleme ve yöresel ürünler. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 5(2), 88–92.
• Şahin, G. (2013). Coğrafi işaretlerin önemi ve Vize (Kırklareli)’nin coğrafi işaretleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 23–27.
• Şahin, M., K., Şahin, G., Yarış, F. (2014). Obezitenin önlenmesinde diyetetik yaklaşımlar. Turkiye Klinikleri Aile Hekimliği Dergisi, 5(6), 61–67.
• Şeker, İ. T., Hastaoğlu, E. (2020). Gastronomi turizmi kapsamında Sivas yöresel yemeklerinin mikro ve makro besin öğelerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(4), 1879–1894.
• Toydemir, İ., B. (2017). Obez ve hafif kilolu adolesanlarda sabah kahvaltısının glisemik indeksinin iştah üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi, Doğu Akdeniz Üniversitesi]. Eastern Mediterranean University Institutional Repository (EMU I-REP). http://hdl.handle.net/11129/3799 Turkish Food Composition Database. (2017-2023a). Susam tohumu, kuru. TürKomp. https://turkomp.gov.tr/food-163
• Turkish Food Composition Database. (2017-2023b). Yer fıstığı, kuru. TürKomp. https://turkomp.gov.tr/food-161 Türk Patent ve Marka Kurumu (2018). Bozyazı Kavutu. https://ci.turkpatent.gov.tr/cografi-isaretler/detay/38600
• Vuksan, V., Panahi, S., Lyon, M. Rogovik, A. L., Jenkins, A. L., Leiter, L. A. (2009). Viscosity of fiber preloads affects food intake in adolescents. Nutrition, Metabolism & Cardiovascular Diseases, 19(7), 498–503. https://doi.org/10.1016/j.numecd.2008.09.006
• Vuksan, V., Choleva, L., Jovanovski, E., Jenkins, A., L., Au-Yeung, F., Dias, A. G., Ho, H. V. T., Zurbau, A., Duvnjak, L. (2017). Comparison of flax (Linum usitatissimum) and Salba-chia (Salvia hispanica L.) seeds on postprandial glycemia and satiety in healthy individuals: A randomized, controlled, crossover study. European Journal of Clinical Nutrition, 71(2), 234–238. https://doi.org/10.1038/ejcn.2016.148.
• Yıldız, M. H. (2021). Coğrafi işaretli ürünlerin bölge halkı tarafından bilinirliğinin gastronomi turizmi kapsamında değerlendirilmesi: Isparta örneği [Yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi]. DSpace@Kocaeli Universitesi. http://dspace.kocaeli.edu.tr:8080/xmlui/handle/11493/12833
• Yılmaz, M. V. (2019). Obez bireylerde kahvaltının glisemik indeks ve glisemik yükünün iştah ve tokluk üzerine etkisi [Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Hacettepe Üniversitesi Açık Erişim Sistemi. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/8537