Abai Kunanbayoglu Kamil Müslüman, Kamil İnsan

Yıl 2020, Sayı: 104, 120 - 135, 25.12.2020

B.n. Temirkhanov N.b. Mansurov

Öz

Makale Kazak şair Abai Kunanbayev'in otuz sekizinci kelimesini inceliyor ve anlamsal bir yorum getiriyor. Analiz sırasında, tam teşekküllü bir Müslüman ve tam teşekküllü bir kişi kavramı farklılaştırılır. Birden fazla anlamı birkaç kelimeyle yorumlama yöntemine dayanan bu bölüm, Yaradan'ın bilgisi aracılığıyla hakikat arayışının insan doğasının karakteristik bir özelliği olduğunu söylüyor. Ayrıca bu tür fikirlerin girişinde kullanılan kelimelerin ve cümlelerin anlamını da açıklar. Bu, şairin doğu dili hakkındaki bilgisini gösterir ve kelime dağarcığını gösterir. Bu nedenle Kazak dilindeki dinî terim örneklerinin anlamsal niteliği terbiye kelimesinde ortaya çıkar. Sonuç olarak, şairin "tam teşekküllü bir Müslüman ve tam teşekküllü bir kişi" kavramı, din bilginlerinin dinin İslam'daki yerini ve küfürdeki önemini ortaya koyma rolünden yola çıktı. Oryantal dillerin anahtar kelimelerinin içeriğine, kullanımına ve anlamsal özüne dayanarak Kazak dilinde azami düzeyde sunulmaktadır. Bu, Peygamberimizin öğretilerine hakim olan Abay Kunanbayev'in, dinî öğretilerinin zengin olduğunu ve şeriatı açıklamada yetkinliğini konuşmasında gösterebildiği anlamına gelir. Çünkü eserleri bugün hâlâ ihtiyaç duyulan değerli ve önemli bilgileri içermektedir.

Anahtar Kelimeler

Abay Kunanbayoglu, Kara Söz, Şairin Zamanı, Kamil Müslüman, Kamil İnsan, Kelimenin Anlamı

Abai Kunanbayev is a Full-fledged Muslim, a Full-fledged Person

Öz

The article analyzes the thirty-eighth word of the edification of the Kazakh poet Abai Kunanbayev and gives a semantic interpretation. In the course of the analysis, the concept of a full-fledged Muslim and a full-fledged person is differentiated, expressed in the word edification, and on the basis of this, the ways of cognizing the Creator are considered. This chapter, based on the method of interpreting multiple meanings in a few words, says that the search for truth through the knowledge of the Creator is a characteristic feature of human nature. It also explains the meaning of words and phrases used in the introduction of such ideas. This shows the poet's knowledge of the oriental language and demonstrates his vocabulary. For this reason, the semantic nature of examples of religious terms in the Kazakh language is revealed in the word edification. As a result, the poet's concept of "a full-fledged Muslim and a full-fledged person" proceeded from the role of religious scholars in revealing the place of religion in Islam and their significance in blasphemy. Based on the content, use and semantic essence of the key words of oriental languages, that is, the concept of the original is maximally presented in the Kazakh language. This means that Abay Kunanbayev, who mastered the teachings of the Prophet (peace and blessings of Allah be upon him), and was able to show in his speech that his religious teachings were rich and he was good at explaining Sharia. Because his works contain valuable and important information that is still needed today.

Anahtar Kelimeler

Abay Kunanbayuly, Words of Edification, Poet, Full-fledged Muslim, Full-fledged Person, Meaning of the Word

Абай Кунанбаев – полноценный мусульманин-полноценный человек

Öz

В статье анализируется тридцать восьмое слово назидание казахского поэта Абая Кунанбаева и дается смысловая интерпретация. В ходе анализа дифференцируется понятие полноценного мусульманина и полноценного человека, выраженное в слове назидание и на основе этого рассматриваются способы познания Творца. В этой главе, основанной на методе интерпретации множественных значений в нескольких словах, говорится, что поиск истины через знание Создателя является характерной чертой человеческой натуры. А также разъясняется значение слов и фраз, используемых во введении таких идей. Это показывает знание поэтом восточного языка и демонстрирует его словарный запас. По этой причине семантический характер примеров религиозных терминов в казахском языке раскрывается в слове назидание. В результате концепция поэта «полноценный мусульманин и полноценный целовек» исходила из роли религиоведов в раскрытии места религии в исламе и их значения в богохульстве. Исходя из содержания, использование смысловой сущности ключевых слов восточных языков, то есть концепция оригинала, максимально представлена на казахском языке. Это обозначает, что Абай Кунанбаев, который овладел учением Пророка (да благословит его Аллах и приветствует), смог показать в своей речи, что его религиозные учения были богаты, и он был хорош в объяснении шариата. Потому что его труды содержат ценную и важную информацию, которая нужна и сегодня.

Anahtar Kelimeler

Абай Кунанбаев, Слова назидания, Время поэта, Полноценный мусульманин, Полноценный человек, Значение слова

Абай Құнанбайұлының таза мұсылман – толық адам сипаты

Öz

Мақалада қазақтың ақыны Абай Құнанбайұлының отыз сегізінші қара сөзі талданып, мағыналық түсінік берілген. Талдау барысында қара сөзде айтылған таза мұсылман – толық адам ұғымы сараланып, соның негізінде жаратушыны тану жолдары қарастырылған. Аз сөзбен көп мағынаны ұғындыру тәсілі негізге алынған бұл қара сөзде жаратушыны тану арқылы ақиқатты табу адамдық қасиеттің бір сипаты екені айтылған. Әрине, осындай ой-тұжырымдарды ұсынуда қолданылған кірме араб сөздері арқылы жасалған сөздер мен сөз тіркестерінің де мағынасы айшықталған. Бұл ақынның шығыс тілін қаншалықты білгендігі әрі қолданыстағы сөз шеберлігін танытады. Сол себепті қара сөзде берілген діни терминдер үлгілерінің қазақ тілінде мағыналық сипаты ашып көрсетілген. Нәтижесінде ақынның «таза мұсылман – толық адам» танымы діни ғалымдардың дін исламдағы орнын көрсетуде әрі олардың қара сөздегі мәнін ашуда басшылыққа алынған. Мазмұндық сипаты негізінде шығыс тілдерінен енген кірме сөздердің қолданысы мен мағыналық сипаты, яғни түпнұсқадағы ұғымы барынша қазақша ұсынылған. Пайғамбарымыз (с.а.у.) ілім мұрасын жетік меңгерген Абай Құнанбайұлы өз қара сөзінде діни ілімі қанық, шариғи амалдарды ұғындыруда да шебер екендігін таныта білген. Өйткені оның жазбаларында құнды әрі маңызды, қала берді бүгінде де қажет болған мәліметтер жетерлік.

Anahtar Kelimeler

Абай Құнанбайұлы, Қара сөз, Ақынның заманы, Таза мұсылман, Толық адам, Сөз мағынасы

Kaynakça

• 1. Абай Құнанбаев. Шығармаларының екі томдық жинағы. ІІ т. –Алматы: Жазушы, 1977.
• 2. Құран Кәрім қазақша мағына және түсінігі. Сауд Арабиясы, –Медине: Фаһд патшаның баспасы, 1991. – 604 б. «Ибрахим» сүресі, 34.
• 3. Мырзахметұлы М. Абайтану: оқу құралы. –Алматы: Абай атындағы Қазақ ҰПУ баспасы, 2010. – 152 б.
• 4. Әуезов М. Абай Құнанбаев. – Алма-Ата: «Наука», 1967. – 391 бет. 202-б.
• 5. Оңдасынов Н. Парсыша-қазақша түсіндірме сөздік. – Алматы: «Қазақстан», 1974. – 384 б.
• 6. Мансұров Н.Б. Ишан сөзінің мағыналық сыр-сипаты. Қазақ білім академиясының баяндамалары. Тоқсандық журнал, № 4/2016ж. – 245 б.
• 7. Сәбден О. Абай және қазақ елінің болашағы. –Алматы: Service Press, 2016. – 362 б.
• 8. Омаров А.Қ. Бүгінгі Абайтану. Ғылыми-зерттеу мақалалар жинағы. –Семей: «Интеллект», 2011. – 262 б.
• 9. Abay Kunanbayev. Nasihatler «Kara Sözler» (çeviren: Zafer Kibar). – İstanbul. Türk Dünyası Vakfı. 2014. – 152 s.
• 10. Әуезов оқулары - XV: халықар. ғыл.-тәж-к конф. матер. – Алматы, 2018. – 354 б.
• 11. Исаұлы М., Жолдыбайұлы Қ. Ислам ғылымхалы (Ханафи мәзхабы бойынша). – Алматы: Дәуір, 2010. – 520 б.
• References 1. Abaı Qunanbaev. Shyǵarmalarynyń ekі tomdyq jınaǵy. II tom. –Almaty: Jazýshy, 1977.
• 2. Quran Kárіm qazaqsha maǵyna jáne túsіnіgі. Saýd Arabııasy, –Medıne: Faһd patshanyń baspasy, 1991. – 604 b. «Ibrahım» súresі, 34.
• 3. Mekemtas Myrzahmetuly. Abaıtaný: oqý quraly. – Almaty: Abaı atyndaǵy Qazaq UPÝ baspasy, 2010. – 152 b.
• 4. Áýezov M. Abaı Qunanbaev. – Alma-Ata: «Naýka», 1967. – 391 bet. 202-b.
• 5. Ońdasynov N. Parsysha-qazaqsha túsіndіrme sózdіk. – Almaty: «Qazaqstan», 1974. – 384 bet.
• 6. Mansurov N.B. Ishan sózіnіń maǵynalyq syr-sıpaty. Qazaq bіlіm akademııasynyń baıandamalary. Toqsandyq jýrnal, № 4/2016j. – 245 b. 7. Orazaly Sábden. Abaı jáne qazaq elіnіń bolashaǵy. – Almaty: Service Press, 2016. – 362 b.
• 8. Omarov A.Q. Búgіngі Abaıtaný. Ǵylymı-zertteý maqalalar jınaǵy. – Semeı: «Intellekt», 2011. – 262 b.
• 9. Abay Kunanbayev. Nasihatler «Kara Sözler» (çeviren: Zafer Kibar). – İstanbul. Türk Dünyası Vakfı. 2014. – 152 s.
• 10. Áýezov oqýlary - XV: halyq. ǵyl.-táj. konf. mater-y. – Almaty, 2018. – 354 b.
• 11. Isauly M., Joldybaıuly Q. Islam ǵylymhaly (Hanafı mázhaby boıynsha). – Almaty: Dáýіr, 2010. – 520 b.