SANAT USTASI KALMİRZA TASOV'UN YARATICILIĞI

Yıl 2019, Sayı: 96, 100 - 109, 27.08.2019

K. Yeralın G. Yeralına

Öz

Makalede, K. Tasov'un hayatı ve edebi kişiliğinin sanatsal yönü ele alınmıştır. Tasov’un Türkistan'daki uygulamalı Sanat Merkezi'nde antik mücevher sanatı araştırmalarının sonuçları ile kuyumculuk sanatında eğitim faaliyetleri de analiz edilmiştir. Ulusal ve uluslararası sergilerde yer alan ve ödül alan sanatçının eserlerinin sanatsal özelliği ortaya konulmuştur. Gelenek, şekil verme, ergonomi, odaklılık, seçilen mücevherlerin orijinalliği ve sanat eleştirisi sanatsal bir boyut olarak tanımlanır. Antik takı ve metal işleme teknolojisi ürünleri tasarımı süreci; ev ihtiyacı, estetik talebi ve ürünlerin orijinalliğini incelemek şeklinde üç aşamada değerlendirilir.
K. Tasov’un estetik eğitim içeriği ve yöntemleri üzerinde durulan bu çalışmanın amacı sonuçları bakımından gelecekteki eğitimcilere, sanatçılara, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine yöneliktir.

Anahtar Kelimeler

Çalışma Şekli, Milli Gelenek, Sanatta Orijinallik, Sanatta Gelenek, Sanat Tarihi Düşünceleri, Sanat Eğitimi, Estetik Eğitim

ЗЕРГЕРЛІК ӨНЕР ШЕБЕРІ Қ.ТАСОВ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫНЫҢ ӨНЕРТАНЫМДЫҚ ҚЫРЛАРЫ

Öz

Мақалада зергерлікпен айналысатын қолөнер шебері Қ.Тасовтың өмірі мен шығармашылығының өнертанымдық қырлары қарастырылған. Зергердің Түркістан қаласында Қолөнер орталығында көне зергерлік өнерді зерттеуі, осы орталықтағы қолөнер мектебінде зергерлік өнер сыныбында дәріс берудегі педагогикалық қызметі талданған. «Қазақстан Республикасы Қолөнер шеберлері одағының» мүшесі Қ.Тасов туындыларының көркемдік ерекшеліктері ашып көрсетілген. Халықаралық Республикалық көрмелерге қатысып, шығармалары өнер конкурстарында жүлделі орын алған еңбектерінің көркемдік ерекшеліктері ашылған. Таңдаулы зергерлік бұйымдарының дәстүр жалғастығы, форма құрауы, эргономикасы, мақсат бағдарлығы, жеке даралығы өнертанымдық көркемдік өлшем ретінде алынып, зергерлік өнер технологиясы бойынша көркем бұйымдардың дәстүрлі үлгілерін жасау үдерісіндегі тұрмыстық қажеттілік, әсемдік сұраныс, жеке даралық тұрғысынан қарастырылған. Қ.Тасовтың шәкірттерге көркемдік білім мен эстетикалық тәрбие беру ісінің мазмұны, әдіс-тәсілдері айқындалып, материал таңдаудағы оның сұраныс пен формаға сәйкестігін табу әдістері сипатталған.

Anahtar Kelimeler

Форманы зерттеу, Ұлттық дәстүр, Өнердегі даралық, Өнердегі дәстүр, Өнертанымдық ойлар, Көркемдік білім, Эстетикалық тәрбие

ART PRODUCTS OF JEWELRY ARTIST KALMYRZA TASOV

Öz

The article reveals different aspects of K.Tasov's life and work. It analyzes the results of the study of the ancient jewelry in the center of arts and crafts in Turkistan, its pedagogical teaching activities jewelry classes. The article reveals the artistic features of the work of a member of the Union of masters of applied art. The product’s artistic feature of the artist who exhibited and received a prize in international, national, exhibitions is described. The succession tradition, form ergonomics, appropriateness, originality selected jewelry art is defined as artistic dimension. In the process of product design in technology of processing of metal at the ancient technology jewelry is considered as domestic demand to cresote, the study of the original products.
The content and methods of artistic education and aesthetic education of the famous master is described. The methods of work like the choice of the material, the definition of compliance to the needs and forms of the product of the jewelry artist are characterized.

Anahtar Kelimeler

Research of Form, National Tradition, Orginality in Art, Traditional Art, History of Art, History Activity of Art, Criticism Thoughts of Art, Art Education, Aesthetic Education

ХУДОЖЕСТВЕННЫЕ АСПЕКТЫ МАСТЕРА ЮВЕЛИРНОГО ИСКУССТВА К. ТАСОВА

Öz

В статье раскрывается жизнь и некоторые творчества мастера прикладного искусства К. Тасова. В центре ремесленников г. Туркестан проанализированы исследования древнего ювелирного искусства, педагогическая деятельность ювелира в Школе ремесел этого центра по преподаванию в классе ювелирного искусства. Описаны художественные особенности произведений «члена Союза мастеров прикладного искусства Республики Казахстан» К. Тасова. Раскрыты художественные особенности произведений, которые были выставленны на международных республиканских выставках и занявшие призовые места в конкурсах искусств. Взяв в качестве художественного критерия искусствоведческого размера преемственность традиций, формообразование, эргономику, целеустремленность, индивидуальность лучших ювелирных изделий, в процессе изготовления традиционных образцов художественных изделий по технологии ювелирного искусства рассматриваются бытовые потребности, декоративный спрос, индивидуальность. Определив методы и приемы, содержание художественного образования и эстетического воспитания учеников К. Тасова, охарактеризованны методы работы по выбору материала.

Anahtar Kelimeler

Исследование формы, Национальная традиция, Оригинальность в искусстве, Традиция в искусстве, Эстетическое воспитание

Kaynakça

• 1. Акышев П. Древнее золото Казахстана. Алматы 1983. – С. 194.
• 2. Тоқтабаева Ш., Бронислав З. Жизнь казахских степей. Алматы,1989. -С. 156.
• 3. Әмірғазин Қ. Қазақ қолөнері. Алматы, 1998. –198 б.
• 4. Ералин К. Қазақстан бейнелеу өнері шеберлері. Алматы. РОӘК. 1998. –100 б.
• 5. Марғұлан Ә. Қазақтың сәндік қолданбалы өнері. -Алматы: Өнер, 1989. – 409 б.
• 6. Мұханов М. Қазақтың үй шаруашылығындағы көркем қолөнері. –Алматы: Ғылым, 1978. – 88 б.
• 7. Қасиманов С. Қазақ халқының қолөнері, А., 1995. – 265 б.
• 8. Ергалиева Р. Феномен степи в живописи. Алматы, Нац.Акад.наук НИИ литературы и искусства. 2002. –С.132.
• 9. Ковалев А. Введение в современное искусство. – М.: Три квадрата. 2002. – С.335.
• 10. Мамбеткадыров Ғ.А. Формирование и развитие скульптуры Каракалпакстана (60 г. ХХ–нач. ХХІв.). 17.00.04-изобразительное и декоративно-прикладное искусство. Автореф.дисс.док. философии (PhD) по искусствоведению. Ташкент. НИИ искусствознаний. 2018. –С.51.