Tuvacadaki Türkçe Kökenli Moğolca Alıntılar

Yıl 2019, Sayı: 97, 144 - 151, 25.10.2019

Baiarma Khabtagaeva Çevirmen: İbrahim İpek

Öz

Tuva Türkçesi, Altay, Saha ve Hakas Türkçeleriyle birlikte Kuzeydoğu Türk Dilleri Grubu’nda yer almaktadır. Tuva Türkçesi, Kuzeydoğu grubu Türk dilleri ve diğer Türk dillerine göre Saha Türkçesiyle birlikte en çok Moğolca alıntıyı barındıran Türk dilidir. Orhun Türkçesindeki -d- sesini muhafaza eden Tuva Türkçesi, bu sesin konumuna göre lehçe tasniflerinde “Adak Grubu”na girmektedir. Gerek -d- sesinin konumu gerekse de eskicil Türk dili özelliklerini barındırması sebebiyle Türk dilleri arasında farklı ve özel bir yeri olan Tuva Türkçesinin en öne çıkan özelliği ise, güçlü bir Moğolca etkisinde bulunmuş olması ve bu vesileyle kelime hazinesinde oldukça fazla sayıda Moğolca kelime alıntısı göstermesidir. Biz de bu sebeple Tuva Türkçesindeki Moğolca alıntılar üzerine durduk, bu alıntıların Türkçe kökenli olanlarının fonetik, morfolojik ve semantik incelemelerini yapmak vasıtasıyla karakteristik özelliklerini vermeye çalıştık. Çalışmamızın ana amacı, Tuva Türkçesindeki Moğolca unsurları tespit etmek ve onları karakterize etmektir.

Anahtar Kelimeler

Tuva Türkçesi, Moğolca, Moğolca Alıntılar

Mongolian borrowings with ancient Turkic roots in the Tuvan language

Öz

Tuva Türkçesi, Altay, Saha ve Hakas Türkçeleriyle birlikte Kuzeydoğu Türk Dilleri Grubu’nda yer almaktadır. Tuva Türkçesi, Kuzeydoğu grubu Türk dilleri ve diğer Türk dillerine göre Saha Türkçesiyle birlikte en çok Moğolca alıntıyı barındıran Türk dilidir. Orhun Türkçesindeki -d- sesini muhafaza eden Tuva Türkçesi, bu sesin konumuna göre lehçe tasniflerinde “Adak Grubu”na girmektedir. Gerek -d- sesinin konumu gerekse de eskicil Türk dili özelliklerini barındırması sebebiyle Türk dilleri arasında farklı ve özel bir yeri olan Tuva Türkçesinin en öne çıkan özelliği ise, güçlü bir Moğolca etkisinde bulunmuş olması ve bu vesileyle kelime hazinesinde oldukça fazla sayıda Moğolca kelime alıntısı göstermesidir. Biz de bu sebeple Tuva Türkçesindeki Moğolca alıntılar üzerine durduk, bu alıntıların Türkçe kökenli olanlarının fonetik, morfolojik ve semantik incelemelerini yapmak vasıtasıyla karakteristik özelliklerini vermeye çalıştık. Çalışmamızın ana amacı, Tuva Türkçesindeki Moğolca unsurları tespit etmek ve onları karakterize etmektir.

Anahtar Kelimeler

Tuva Türkçesi, Moğolca, Moğolca Alıntılar