ҚАРАҚАЛПАҚ БАЛАЛАР ФОЛЬКЛОРЫНДА УАТУ-АЛДАРҚАТУЛАР (Жанрлық кешенділігі жəне ерекшеліктері)

Yıl 2017, Sayı: 81, 101 - 107, 24.02.2017

S. E. Amırlan

Öz

Уату-алдарқату жырлары – бала көңілін аулайтын ермек қана емес, үлкен тәрбие құралы. Мақалада қарақалпақ балалар фольклорының өзіндік ерекшеліктеріне тоқталып, балалар әдебиетінде фольклордың алатын орнына, зерттелу барысына талдау жасайды. Тәрбиелік мәніне баса назар аударады.

Anahtar Kelimeler

Балалар фольклоры, Айдырмаш, Саусақ ойыны, Үрейлі кейіпкерлер, Көңіл сергіту, Иландыру

THE AMUSEMENTS IN KARAKALPAK CHILDREN’S FOLKLORE (Genre complexity and its features)

Öz

This article deals with the functional kinds and specific features of amusements in Karakalpak children’s folklore and also reminding the formation of genre as upbringing meaning of people’s cognation.

Anahtar Kelimeler

Children’s folklore, Aydirmash, Finger game, Heroes of the terrible, Amusement, Reassurance

Kaynakça

• 1. Мельников М.Н. Русский детский фольклор. Москва: Просвещение, 1987. –140 с.
• 2. Русское народное поэтическое творчество. Москва: Высшая школа, 1986. –400 с.
• 3. Ягафаров Р.Ф. Татарский детский фольклор. Казань: ИЯЛИ АН РТ, 2007. –172 с.
• 4. Балалар фольклоры. 1-cе китап. Өфө: Башҡортостан: «Китап», 1994. -160 б.
• 5. Жаҳонгиров Ғ. Ўзбек болалар фольклори. Тошкент: Ўқитувчи, 1975. – 121 б.
• 6. Ақ сандық, көк сандық (балалар фольклоры). Алматы: Жазушы, 1988. – 256 б.
• 7. Ісләмжанұлы К. Рухани уыз (қазақ балалар фольклоры). Алматы: Ана тілі, 1995. – 144 б.
• 8. Əмирлан С. Е. Айдырмашлар // Орта Азия өркенияты: өтмиши ҳəм келешеги. – ҚМУ, Республикалық илимий-әмелий конференция материаллары. – Нөкис, 2012. – 234 б.
• 9. Дәўқараев Н. Шығармаларының толық жыйнағы. 2-том. –Нөкис: Қарақалпақстан, 1977. – 356 б.
• 10. Айымбетов Қ. Халық даналығы. – Нөкис: Қарақалпақстан, 1968. – 260 б.
• 11. Тәжимуратов Ә. Қарақалпақ халық педагогикасы. – Нөкис: Билим, 1996. – 140 б.
• 12. Балалар фольклоры материаллары (1990) // ӨзРИА ҚБ ФК. Р-587/1. Инв.-№180253. – 32 б.
• 13. Этнографиялық жазыўлар (1990) // ӨзРИА ҚБ ФК. Р-589. Инв.-№181280. – 48 б.
• 14. Қарақалпақ фольклоры. V т. – Нөкис: Қарақалпақстан, 1980. – 468 б.
• 15. Шылманов П. Миллий балалар ойынлары. – Нөкис: Билим, 1996. – 36 б.
• 16. Aydırmashlar // Qarlıģash. – Nókis, 2012. -№2. – 16 b.
• 17. Балаларға саўға // Саза. – Нөкис, 2013. -№3. – 40 б.
• 18. Аялаў поэзиясы / Қарақалпақ фольклоры. – Нөкис: Илим, 2015. – 544 б.
• 19. Айтымышлар, айдырмашлар // ҚМУ. – Нөкис, 1993. Д-11. – 12 б.
• 20. Қарақалпақ фольклоры. – Нөкис: Илим, 2015. – 544 б.
• 21. Қоңыратбаев Ə. Қазақ фольклорының тарихы. – Алматы: Ана тілі, 1991. – 288 б.
• 22. Қалиев Б. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. – Алматы: Мемлекеттік тілдерді дамыту институты, 2014. – 728 б.
• 23. Балалар фольклоры: бесік жыры, өтірік өлеңдер, мазақтамалар, жаңылтпаштар, санамақтар. – Көкшетау: Келешек-2030, 2008. – 234 б.
• 24. Балалар фольклоры / Бабалар сөзі. 72-том. – Астана: Фолиант, 2011. – 400 б.
• 25. Йомгак таптым: Балалар фольклоры. – Казан: Мəгариф, 2000. – 159 б.
• 26. Халық дүрданалары // «Ámir Edige sarayı» этнокəрханасы архиви. – Нөкис, 2001. Д. 7. – 12 б.
• 27. Қарақалпақ балалар фольклоры // ӨзРИА ҚБ ҚГПИИИ фольклор кабинети. – Нөкис, 2012. – 220 б.
• 28. Топлама: балалар фольклоры өрнеклери // НМУ. – Нөкис, 1991. Д. 3. – 12 б.
• 29. Қарақалпақ фольклоры. – Нөкис: Илим, 2015. – 544 б.
• 30. Қурбанбаев И. Қарақалпақ балалар əдебияты тарийхының очерки. – Нөкис: Қарақалпақстан, 1974. – 276 б.