KIRGIZ TÜRKOLOG KASIM TINISTANOV’UN BAKÜ TÜRKOLOJİ KONGRESİ’NDE LATİN ALFABESİNE GEÇİŞLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ VE KIRGIZİSTAN’IN LATİN ALFABESİNE GEÇİŞTE BUGÜNKÜ DURUMU

Yıl 2017, Sayı: 85, 118 - 124, 24.10.2017

Ömer Küçükmehmetoğlu

Öz

Kırgız Edebiyatı’nın kurucusu, devlet adamı Kasım Tınıstanov 9 Eylül 1901 tarihinde dünyaya geldi. 1912-1914 yıllarında değişik Özbek mekteplerine devam etti. 1914-1916 yılları arasında Karakol şehrindeki Rus Tüzem Mektebi’nde okudu. Taşkent’te yayımlanan Cas Kayrat, Canga Öris, Sana, Ak Col adlı Kazak gazetelerinde çeşitli görevlerde çalıştı. Kasım Tınıstanov sosyal içerikli, pedagojik hikayeleriyle, şiirleriyle, eğitimciliğiyle, dilciliğiyle, gazeteciliğiyle, aydın kimliğiyle tanınmış bir insandır. Kasım Tınıstanov, Kırgız Türklerinin medeniyet tarihinde çok önemli bir yere sahiptir. Kırgız önemli gramer âlimi, Kırgız Türkçesi Morfolojisi, Kırgız Türkçesi Sentaksı, Kırgız Türkçesi Grameri kitaplarının müellifidir. Kasım Tınıstanov, yirminci yüzyılda Manas destanını derleme çalışmalarını da Kırgızistan’da başlatan halk bilimcilerdendir. 1926 yılında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de gerçekleştirilen Türkoloji kongresine Kırgız Türkleri adına katılmış ve alfabe değişikliğiyle ilgili Bakü’de ilmî bir konuşma yapmıştır.
Kırgız Türkolog Kasım Tınıstanov’un Bakü Türkoloji Kongresi’nde Latin alfabesine geçişle ilgili görüşleri ve Kırgızistan’ın Latin alfabesine geçişte bugünkü durumu makalemizde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Kasım Tınıstanov, Bakü Türkoloji Kongresi, Latin alfabesi, Kırgız Türkçesi

VIEWS OF KYRGYZ TURKOLOGIST KASIM TINISTANOV ABOUT TRANSITION INTO LATIN ALPHABET AT BAKU TURKOLOGY CONGRESS AND PRESENT SITUATION IN KYRGYZSTAN

Öz

The founder of Kyrgyz Literature, the great statesman, Kasım Tınıstanov, was born on 9 September 1901. In 1912-1914 he attended to different Uzbek schools. Between 1914 and 1916, he studied at the Russian School in Karakol. He worked for Cas Kayrat, Canga Orıs, Sana, Ak Col, published in Tashkent, worked in various positions in Kazakh newspapers. Kasım Tınıstanov is a well known socialist, pedagogical story, poet, educator, lecturer, journalist, intellectual. Kasım Tınıstanov has a very important place in the history of the Kyrgyz civilizations. Important grammar of Kyrgyz language, Kyrgyz language morphology, Kyrgyz language, Kyrgyz language is the author of Grameri books. Kasım Tinstanov was the folklorist who initiated the work of compiling the Manas epic in the twentieth century in Kyrgyzstan. In 1926, the Azerbaijani capital participated in the congress of Turkology held in Baku on behalf of the Kyrgyz and made a scientific speech in Baku regarding the alphabet change.
Kyrgyz Turkologist Kasim Tınistanov's views on the transition to the Latin alphabet in the Baku Turkology Congress will be examined in the present situation on the transition to the Latin alphabet in Kirgizistan.

Anahtar Kelimeler

Kasım Tınıstanov, Baku Turkology Congress, Latin alphabet, Kyrgyz language

Kaynakça

• 1. Maksutova, Sımbat, “Kasım Tınıstanov Kırgızı Kırgız Yapanlardan Biridir”, Çev. Güldana Murzakulova, Bizim Külliye Dergisi, Sayı: 53, Eylül-Ekim-Kasım 2012, Elazığ, s. 16-19.
• 2. Küçükmehmetoğlu, Ömer, “Büyük Dilci Kasım Tınıstanov”, Bizim Külliye Dergisi, Sayı: 53, Eylül-Ekim-Kasım 2012, Elazığ, s. 23-24.
• 3. Abdıkerimova, E.A, “Kasım Tınıstanov’un Dramaturgiyadaki Tecrübesi”, Çev. Ömer Küçükmehmetoğlu, Bizim Külliye Dergisi, Sayı: 53, Eylül-Ekim-Kasım 2012, Elazığ, s. 20-22.
• 4. Tınıstanov, Kasım (Çev. İsakov, Abdrasul), “Kasım Tınıstanov ile İlgili Kırgızistan Arşivlerindeki Belgeler”, Bizim Külliye Dergisi, Sayı: 53, Eylül-Ekim-Kasım 2012, Elazığ, s. 25-32.
• 5. Orokçiyev, Tenti (Çev. Ömer Küçükmehmetoğlu), “Hüseyin Karasayev ile Kasım Tınıstanov Üzerine”, Bizim Külliye Dergisi, Sayı: 53, Eylül-Ekim-Kasım 2012, Elazığ, s. 10-13.
• 6. Tınıstanov, Kasım “Bakü Türkoloji Kongresi Bildirisi”, Köroğlu Dergisi, Sayı: 6, Şubat 2016, Eskişehir, s. 9-12.