ТІЛТАНУДЫҢ ЖАҢА КӨКЖИЕКТЕРІ

Yıl 2013, Sayı: 64, 11 - 17, 24.06.2013

J.m. Bekturganova

Öz

Мақалада бүгінгі күннің ең өзекті мәселесіне айналып отырған тілді антропологиялық тұрғыдан зерттеу мәселесі қарастырылады. Антропологиялық парадигма тілді зерттеуде адам табиғатын күллі болмысымен алдыңғы орынға шығарады. Тілдің шығуы, пайда болуы және оның дамуы туралы мәселеде күні бүгінге дейін түрлі көзқарастар бары белгілі. Бұл мәселені зерттеуде ғалымдар түрлі топшылаулар, болжамдар жасады. Тілдің шығуын еліктеу теориясымен, тума қабілет теориясымен байланыстыра қарастырды. Дегенмен, соңғы кездері ғалымдар әлеуметтік-биологиялық көзқарас теориясына көбірек жүгіне бастағаны байқалады. Тілдің дамуы мен қазіргі жай-күйін зерттеу адамтану, ғаламтану, жантану, қоғамтану т.б. мәселелерімен тамырлас, өзектес болып келетіндіктен, тілді өз ішінде тұйықталған жүйе ретінде емес, өзге жүйелермен біртұтастықта дамитын, бірге жасайтын жүйе ретінде қарастыру бүгінгі тілтану ғылымының басты қағидасы.

Anahtar Kelimeler

тілтану ғылымы, антропологиялық парадигма, әлеуметтік-биологиялық көзқарас теориясы, психолингвистика, онтогенез, филогенез

NEW HORIZONS OF LINGUISTICS

Öz

This article focuses on the study of language from an anthropological side, which is the main theme of the day. Exploring the language of anthropological paradigm in place exposes human nature. It is known that there are different points of view on the emergence of language and its development. The study of these opinions, scientists have identified different forecasts. They viewed the emergence of language through imitation theory and the theory of innate abilities. Despite this, in recent years, scientists began to use the theory of social and biological opinions. The study of language development and its current state is closely interconnected with the knowledge of human knowledge of the world, psychology and social science.

Anahtar Kelimeler

linguistic science, anthropological paradigm, sociobiological approach theory, psycholinguistics, ontogeny, phylogenesis

Kaynakça

• 1. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. –Алматы: Ғылым, 1999. -581 б.
• 2. Марр Н.Я. Язык и мышление. Гос.соц.-экон. издательство. 1931. -86 б.
• 3. «Алаштың» тілдік мұрасы. Мақалалар жинағы. А: «КИЕ» лингвоелтану инновациялық орталығы, 2009. -364б.
• 4. Черниговская Т. Главная тайна мозга. «МК» в Питере» газеті. от 9 мая 2007.
• 5. Черниговская Т. Ум как джазовая импровизация. № 51 от 17 июля 2008 г.
• 6. Байтұрсынов А. Әдебиет танытқыш. Алматы: «Атамұра», 2003. -208 б.
• 7. Қондыбай С. Арғықазақ мифологиясы. Алматы: «Дайк-Пресс», 2004. – 512 б.
• 8. Черниговская Т. Мозг и язык: полтара века исследований. // Нейропсихолингвистика. Хрестоматия. Москва: Лабиринт, 2009. 269-284 сс.
• 9. Хомский Н. О природе и языке. Москва: КомКнига, 2010. -288 с.
• 10. Сүлейменов О. АЗиЯ. Алматы: Жазушы, 1992. -295 б.
• 11. Казарин Ю.В. Филологический анализ поэтичяеского текста. М.: Академический Проект; Екатеринбург: Деловая книга, 2004. -432 с.
• 12. Стернин И.А. К разработке психолингвистического толкового словаря. Вопросы психолингвистики. 2010 № 2 (2) 57-64 сс.