The Neighborhoods of Suleymaniye Area in Fatih Period

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 3 - 30, 31.01.2020

Seniye Onur İbrahim Numan

Öz

It’s understood from 1922 Hayrat-ı Şerife Ledgers lists and 1930 dated records of the district division, that the 8 neighborhoods that are currently in Suleymaniye renovation area, were formed during 1926 district division by integrating 27 neighborhoods and nearly three fourths of these neighborhoods carried their names from Fatih period, until 1930s. Neigborhood names which can pass on centuries, are remarkably the names of the important figures who charited mosques that shaped the neighborhoods around them. This work investigates the core of the neighborhood formations, founder masjids and their endowers, through the names of the neighborhoods that formed in the Fatih era and markes them on Necip Bey maps. The information provided suggests that these endowers were great scholars, ulemas, mudarris, goverment officials and Ni’m el-ceyş. This draws the conclusion that the high architectural artifacts, which Suleymaniye has preserved and improved, were formed by first creating the same level of cultural climate and with the urban foundations of Fatih period, became sustainable for generations.

Anahtar Kelimeler

Neighborhood, district, culture, center, Süleymaniye area, Fatih period

Fatih Döneminde Süleymaniye Bölgesindeki Mahalleler

Öz

Süleymaniye yenileme alanı içinde yer alan 8 mahallenin, 1926 yılında yapılan mahalle taksimatı çalışmaları sırasında 27 mahallenin birleştirilmesi ile oluştuğu, bu mahallelerin yaklaşık dörtte üçünün, 1930’lu yıllara kadar, Fâtih dönemindeki isimlerini taşıdıkları, 1922 Hayrât-ı Şerîfe Defterleri listelerinden ve 1930’da yayınlanan mahalle taksimatı mazbatalarından anlaşılmaktadır. Yüzyıllarca kalıcı olarak aktarılabilen mahalle isimlerinin, dikkate değer bir şekilde, mahallelerin, etrafında şekillendikleri camilerin vâkıfları olan önemli şahsiyetlerin isimleri oldukları görülür. Bu çalışma kapsamında Fâtih döneminde meydana gelen mahallelerin isimleri üzerinden, mahalle oluşumlarının çekirdeği konumundaki kurucu mescidler ile bunların bânileri incelenmiş, Necip Bey haritaları üzerinde yerleri işaretlenmiştir.
Ulaşabildiğimiz bilgiler, vâkıfların, devrinin büyük âlim, ulema, müderris, mutasavvıf, devlet görevlisi ve ni’m’el-ceyşten olduğunu göstermiştir. Bu durum, Süleymaniye bölgesinin sahip olduğu, yüzyıllarca koruyup geliştirdiği yüksek seviyedeki mimari eserlerin, öncelikle aynı seviyede bir kültürel iklimin oluşturulması ile meydana getirildiği ve Fatih devrinde atılan şehircilik temeli üzerine sonraki nesillerce de sürdürülebilir kılındığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mahalle, kültür, merkez, Süleymâniye bölgesi, Fatih dönemi

Kaynakça

• ANONİM, 1940. Belge. [fotoğraf] İstanbul Arkeoloji Müzeleri Eski Eserleri Koruma Encümeni Arşivi, İstanbul. ANONİM, tb1. Belge. [arşiv belgesi] İstanbul 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Arşivi, İstanbul. ANONİM, tb2. Belge. [arşiv belgesi] İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültürel Mirası Koruma Müdürlüğü Arşivi, İstanbul. ATSIZ, N., 2011. Evliya Çelebi Seyahatnamesinden seçmeler. İstanbul: Ötüken Yayınevi. AYVERDİ, E. H., 1958. Fatih devri sonlarında İstanbul mahalleleri, şehrin iskânı ve nüfusu. İstanbul: Vakıflar Umum Müdürlüğü Neşriyatı. AYVERDİ, E. H., 1958a. 19. asırda İstanbul haritası. İstanbul: İstanbul Fetih Derneği Yayınları.