MİLLİYETÇİLİK TEORİLERİ BAĞLAMINDA ZAZA KİMLİĞİ VE ZAZA HAREKETİ

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 2, 43 - 78, 30.06.2020

Rasim Bozbuga

Öz

Ülkemizin en önemli toplumsal renklerinden biri olan Zaza toplumunda, akedemik dünyanın kayıtsızlığına rağmen bir Zaza uyanışı yaşanmaktadır. Zaza kimliğini doğuran sebepler büyük ölçüde Dünya’da ve Türkiye’de son 50-60 yılda yaşanan dönüşümler ve değişimlerle ilişkilidir. Bu değişim ve dönüşümler sonucunda geleneksel ortam ve kimliklerinden koparak farklı etnik, ulusal veya ideolojik kimliklere yönelen bazı Zaza aydınları Avrupa’ya çıkmak zorunda kaldıklarında Türkiye’deki toplumsal ortamdan kurtulmaları ve kendileri hakkında bilimsel verilere ulaşmalarının da etkisi ile Zaza kimliğine ulaşmışlardır. Bu çalışmada Zaza uyanışının milliyetçilik teorileri esas alınarak incelenmesi hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Zaza Kimliği, , Zaza Hareketi, Milliyetçilik Teorileri, Etnisite, Zazalar

Kaynakça

• Anderson B. (2011)., Hayali Cemaatler Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, (Çev. İskender Savaşır), İstanbul: Metis Yayınları. Armstrong J A., (1995)., Nations Before Nationalism, Budapeşte. Arslan Z. (2016). Yeni Bir Zazaca Yazılı Kaynak Daha Kütüphanelerin Raflarında Yerini Alıyor… ‘Gulvang U İtıqatê Kırmancu’ Çıktı! Kızılbaş, Aleviler İle Diyer Mazlumların Sorunlarının Tartışıldığı Demokratik Kürsü, Kasım 2016, sayı 67. Arslan Z. (2018). Zazaca ve Zaza kimliğinin algılanması ve yansımaları üzerine bir tartışma, Border Crossing, January-June 2018, Volume: 8, No: 1, pp. 267 – 296. Arslan Zeynep, Zazaca ve Zaza kimliğinin algılanması ve yansımaları üzerine bir tartışma, Border Crossing, January-June 2018, Volume: 8, No: 1, pp. 267 – 296 Breuilly John, (1993) Nationalism and State, Manchester: Manchester University Press. Charles L. K. (2002)., The History of Italy, Westport/Connecticut: Greenwood Press. Çiya S. (1998). Dersim Yazıları, İstanbul: Tij. Gellner E., (2006) John Bruily’nin sunuşuyla Uluslar ve Ulusçuluk, Çeviren Büşra Ersanlı, Günay Göksu Özdoğan, İstanbul: Hil Yayınları 2006. Haig G. . Öpengin E. (2014). Introduction to Special Issue Kurdish: A critical research overview, Kurdish Studies, Volume: 2, No: 2, pp. 99 – 122. Hechter M., (1999), Internal Colonialism: The Celtic Fringe in Bristish National Development, New Jersey: Transaction Publishers. Hobsbawm, E. J., (1993)., 1780’den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik Program, Mit ve Gerçeklik, (Çev. Osman Akınhay), İstanbul: Ayrıntı Yayınları, (Eserin orjinali 1992’de yayınlandı). Hroch M. (1985)., Social Preconditions of National Revival In Europe A Comparative Analysis of the Social Composition of Patriotic Groups Among the Smaller European Nations, Translated by Ben Fowkes, Cambridge: Cambridge University Press. Hroch M. (2013)., Writing National History For Small Natıons, Writing national history for small nations’, in: Studies on National Movements. Hroch M. (2011)., Avrupa’da Milli Uyanış, Toplumsal Koşulların ve Toplulukların Karşılaştırmalı Analizi, Çeviren Ayşe Özdemir. Hroch M. (1992) Linguistic Conflicts in Eastern Europe and Their Historical Parallels. In: Rupesinghe K., King P., Vorkunova O. (eds) Ethnicity and Conflict in a Post-Communist World. Palgrave Macmillan, London. İnternet: Brass P. R., (1991). Ethnicity and Nationalism: Theory and Comparison, Web: http://www.paulbrass.com/ethnicity_and_nationalism__theory_and_comparison_20230.htm 15 Aralık 2017’de alınmıştır. İnternet: Ebubekir Pamukçu’nun Hayatı, Web: http://www.Zazadilder.org/?pnum=52&pt=EBUBEK%C4%B0R+PAMUK%C3%87U%E2%80%99NUN+HAYATI 13 Kasım 2018’de alınmıştır. İnternet: Eşiyok B. A., Sekmen F., (2012). Türkiye Ekonomisinde Bölgesel Gelişmişlik Farklılıkları, Doğu Anadolunun Bölgesel Gelişmedeki Yeri Ve Çözüm Önerileri, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Nisan 2012, Web:http://www.kalkinma.com.tr/data/file/raporlar/ESA/ga/2012-GA/Dogu_Anadulunun_Bolgesel_Gelismedeki_Yeri_B.pdf 10 Ekim 2018’de alınmıştır. İnternet: Karataş H., Jele Berfin, “Bir dilin yaşayıp yaşamamasına halkı karar verir” (Berfin Jele ile Söyleşi), (10 Nisan 2015) Web: http://ayrintidergi.com.tr/bir-dilin-yasayip-yasamamasina-halki-karar-verir-berfin-jele-ile-soylesi/ de alınmıştır. 26 Kasım 2018. İnternet: Zaza Aydın ve Kurumlarının Basın Açıklaması – 2, Web: https://288757. forumromanum. com/member/forum/entry.user_288757.2.1109996828.Zaza_ayd_n_ve_kurumlar_bas_a%C3%A7_klamas-piya.html 15 Ekim 2018 de alınmıştır. Kedourie E., (1961) Nationalism.(Revised edition.), London: Hutchinson & Company Kehl-Bodrogi K. (1999), Kurds, Turks, Or a People In Theır Own Rıght? Competıng Collectıve Identıtıes Among The Zazas, The Muslım World Vol. LXXXIX.N O. 3-4 July-October, 439-454 Lawrance P. (2005). Nationalism History and Theory, London: Routledge. Lawson S.(2005). Premordialism, When Is The Nation?: Towards An Understanding of Theories Of Nationalism edited by Atsuko Ichijo, Gordana Uzelac, London: Routledge. Llobera J. R.,(2003). An Invitation to Anthropology: The Structure, Evolution, and Cultural Identity of Human Societies, Berghahn Books. Nairn Tom, (1997). Faces of Nationalism: Janus Revisited, Essex: Verso. Özkırımlı U. (2013),, Milliyetçilik Kuramları Eleştirel Bir Bakış, Ankara: Doğubatı Yayınları. Pamukçu E. (1991), Veda Mesajı Gibi Bir Şey, Raştiye Dergisi, 1991, Amor 2. Selcan Z. (1994). Zaza Milli Meselesi Hakkında, Zaza Kültürü Yayınları, Ankara, 1994. Smith A. D. (1998). Nationalism and Modernism: A Critical Survey of Recent Theories of Nations and Nationalism, London: Routledge. Smith A. D., (1991) National İdentity, London:Penguin Books. Smith A. D., (2003), Nationalism; Theory, Ideology, History, Cambridge: Polity Press. Uçarlar N. (2009), Between Majorıty Power And Mınorıty Resıstance: Kurdısh Lınguıstıc Rıghts In Turkey, Lund Üniversitesi, 2009, Cemil Gündoğan’la yapılan görüşmeden, Basılmamış Doktora tezi. Yanmış Mehmet, Kahraman Bayram, Gençlerin Dini ve Etnik Kimlik Algısı: Diyarbakır Örneği, Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries) Cilt/Volume: 8, Sayı/Number: 2, Yıl/Year: 2013.